Pęcznienie mioplioceńskich iłów serii poznańskiej z rejonu Bydgoszczy na tle ich litologii

• Autorzy: Gorączko A. , Kumor M. K

Warianty tytułu

EN

Swelling of Mio-Pliocene clays from the region of Bydgoszcz in comparison to their lithology

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na podstawie badań wybranych odkrywek scharakteryzowano cechy ekspansywne mioplioceńskich iłów z terenu Bydgoszczy. Oznaczono cechy litologiczno-genetyczne, tj. skład granulometryczny i mineralogiczny, powierzchnię właściwą, skład kationów wymiennych w naturalnym kompleksie sorpcyjnym i mikrostrukturę. Zaprezentowano także właściwości fizyczne badanych iłów w zestawieniu z charakterystykami statystycznymi próbki generalnej iłów z terenu Bydgoszczy. Cechy ekspansywne przedstawiono w postaci zależności wskaźnika pęcznienia i ciśnienia pęcznienia od wilgotności początkowej i w odniesieniu do gęstości objętościowej w zakresie zmienności tych parametrów w podłożu geotechnicznym kształtowanym przez naturalne czynniki klimatyczne i biotyczne. Uzyskane wyniki skomentowano w relacji do zaobserwowanych w praktyce na terenie Bydgoszczy zmian deformacyjnych ekspansywnego podłoża gruntowego.

EN

The article presents the characteristics of expansive features of Mio-Pliocene clays from the area of Bydgoszcz on the basis of selected pits. Determination of basic lithological and genetic features such as grain-size and mineralogy, specific surface, the composition of exchangeable cations in the natural complex of absorbent and microstructure was carried out. Physical properties compared with statistical values from the area of Bydgoszcz were presented. Expansive features i.e. swelling index and swelling pressure were presented in relation to initial moisture content and bulk density within the range of variation of these parameters in the subsoil, controlled by natural climatic and biotic factors. The results were commented in relation to deformations in expansive massive observed in Bydgoszcz.

Słowa kluczowe

PL

ciśnienie pęcznienia; ekspansywność; iły serii poznańskiej; iły prekonsolidowane; pęcznienie; podłoże ekspansywne

EN

swelling pressure; expansive clays; over-consolidated clays; swelling

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2011
• Tom: nr 446 (2)
• Strony: 305--314
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., rys., tab., wykr., zdj.

Twórcy

autor

Gorączko A.

• Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im. J.J. Śniadeckich w Bydgoszczy, Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska, Katedra Geotechniki, ul. Sylwestra Kalickiego 7, 85 796 Bydgoszcz

autor

Kumor M. K

• Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im. J.J. Śniadeckich w Bydgoszczy, Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska, Katedra Geotechniki, ul. Sylwestra Kalickiego 7, 85 796 Bydgoszcz

Bibliografia

• 1. AREŃ B., 1957 — Atlas geologiczny Polski, zesz. 11 – Trzeciorzęd. Inst. Geol., Warszawa.
• 2. BARANIECKA M.D., 1981 — Osady trzeciorzędowe południowo-zachodniej części niecki warszawskiej na przykładzie profilu z Kaczorówka. Kwart. Geol., 25, 2.
• 3. BERGAYA F., THENG B.K.G., LAGALY G., 2006 — Handbook of Clay Science, Elsevier.
• 4. DYJOR S., 1968 — Poziomy morskie w obrębie serii iłów poznańskich. Kwart. Geol., 12, 4: 941-955.
• 5. FITYUS S., BUZZI O., 2009 — The place of expansive clays in the framework of unsaturated soil mechanics. Applied Clay Sci., 43: 150-55.
• 6. GAWRIUCZENKOW I., KRZYNÓWEK N., 1998 — Ciśnienia pęcznienia badane w aparacie firmy Geonor - Wybrane czynniki pływające na uzyskiwane wartości. W: Współczesne problemy geologii inżynierskiej w Polsce (red. J. Liszkowski). WIND - J. Wojewoda, Wrocław: 100-112.
• 7. GŁAZEK J., SZYNKIEWICZ A., 1987 — Stratygrafia młodotrzciorzędowych i staroczwartorzędowych osadów krasowych oraz ich znaczenie paleogeograficzne. W: Problemy młodszego eogenu i eoplejstocenu w Polsce. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, PAN, Wrocław: 113-130.
• 8. GORĄCZKO A., 2007 — Badanie przemieszczeń pionowych podłoża ekspansywnego w Bydgoszczy na przykładzie wybranych obiektów (praca doktorska). Uniw. Techn.-Przyrodniczy w Bydgoszczy: 123.
• 9. GORĄCZKO A., KUMOR M.K., 2008 — Problemy prognozowania przemieszczeń podłoża zbudowanego z iłów ekspansywnych na podstawie parametrów skurczu (CLOD, COLE). Krynica.
• 10. GRABOWSKA-OLSZEWSKA B. (red.), 1990 — Metody badań gruntów spoistych. Wyd. Geol., Warszawa.
• 11. GRABOWSKA-OLSZEWSKA B. (red.), 1998 — Geologia stosowana. Właściwości gruntów nienasyconych. PWN, Warszawa.
• 12. GRABOWSKA-OLSZEWSKA B., OSIPOV V., SOKOŁOV V 1984 — Atlas of the microstructure of clay soils. PWN, Warszawa.
• 13. GRZEBALSKI Z., BRONIKOWSKI J., 1974 — Mapa geologiczno-inżynierska, Bydgoszcz miasto 1:10 000. Geoprojekt, Bydgoszcz.
• 14. KOZŁOWSKA M., KOZŁOWSKI I., 1992 — Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1:50 000, ark. Bydgoszcz Wschód. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 15. KUMOR M.K., 1985 — Zmiany wytrzymałości i struktury iłu plioceńskiego pod wpływem zamrażania. Arch. Hydrotech., 32, 3/4: 461-473.
• 16. KUMOR M.K., 2008 — Selected geotechnical problems of expansive clays in the area of Poland. Arch. Civil Eng. Env., no 4/2008, The Silesian Univ. of Technology: 75-92.
• 17. MEISSNER K., 1970 — Właściwości inżyniersko-geologiczne iłów poznańskich rejonu Konina. Biul. Inst. Geol., 231: 113- 179.
• 18. NIEDZIELSKI A., 1993 — Czynniki kształtujące ciśnienie pęcznienia oraz swobodne pęcznienie iłów poznańskich i warwowych. Rocz. Akad. Roln. w Poznaniu, Rozpr. Nauk., 238: 99.
• 19. PN-88/B-04481 — Grunty budowlane. Badania próbek gruntu. PKN, Warszawa.
• 20. PN-ISO 9277:2000 — Oznaczanie powierzchni właściwej ciał stałych przez adsorpcję gazu metodą BET. PKN, Warszawa.
• 21. STĘPKOWSKA E., 1977 — Test sorpcyjny i możliwości jego zastosowania w różnych badaniach. Arch. Hydrotech., 24, 3: 411 -420.
• 22. WICHROWSKI Z., 1981 — Studium mineralogiczne iłów serii poznańskiej. Arch. Miner., 37, 2: 93-195.
• 23. WIEWIÓRA A., WYRWICKI R., 1974 — Minerały ilaste poziomu iłów płomienistych serii poznańskiej. Kwart. Geol., 18, 3: 615-634.
• 24. WYRWICKI R., 1988 — Analiza derywatograficzna skał ilastych. Wyd. UW, Warszawa.

Uwagi

PL

Artykuł w części: Geologiczno-inżynierskie i geotechniczne badania podłoża budowlanego

EN

Article in the part: Engineering-geological and geotechnical research of subsoil