Architektura cmentarzy jako zapomniane sacrum

• Autorzy: Łaguna Wanda

Warianty tytułu

EN

Architecture of cemeteries as a forgotten sacrum

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W referacie oprócz dyskusji na temat form pojawiających się na polskich cmentarzach szczególnie małych miast i wsi, pokazano również problem historycznych nieczynnych cmentarzy i problematykę ich ochrony i rewaloryzacji. Zagadnienia te dotyczą nie tylko cmentarzy katolickich, ale cmentarzy innych wyznań, cmentarzy wojennych i innych. Można postawić tezę, że o stopniu rozwoju i świadomości społeczeństwa świadczy sposób odnoszenia się do nekropolii, nie tylko tych przeznaczonych dla swoich współwyznawców, ale również do tych, które w historii danego miejsca pozostawiły swoją pamiątkę. W Polskiej przestrzeni zapisane są niechlubne pamiątki bezczeszczenia miejsc pochówku po II wojnie światowej. W wielu miejscowościach nieczynne cmentarze ewangelickie, protestanckie czy żydowskie nadal są w opłakanym stanie. Problematykę i nurtujące zagadnienia przedstawiono na przykładzie niewielkiego miasta Dzierzgonia, zlokalizowanego w odległości 30 km od Malborka w woj. pomorskim, o ciekawej i bogatej historii oraz interesującej lokalizacji, ulokowane u podnóża góry nazywanej Górą Zamkową, Przedstawiono specyfikę rozmieszczenia cmentarzy w strukturze miasta, ich rolę w kształtowaniu przestrzeni oraz problematykę związaną z architekturą cmentarzy historycznych i współczesnych.

EN

Besides discussing the forms emerging in Polish cemeteries, those in small cities and villages in particular, the paper also presents the problem of historical, no more operating cemeteries and the issue of protection and revalorization of those. The said pertains not only to Catholic cemeteries, but also those of other denominations, war cemeteries and other ones. It can be rightly stated that the degree of development and awareness of the societies is reflected in the way of their attitude to necropolises, not only those destined for the co-religionists, but also ones that have simply left a mark on the history of the place. Polish space includes disgraceful instances of burial places being profaned after World War II. In many cities the evangelical, other protestant or Jewish cemeteries that are no more used are still in a poor shape of repair. The theme of the paper and the main issues has been presented quoting the example of a small town of Dzierzgoń, situated about 30 km from Malbork in the Pomeranian Voivodship (Province). The place, one of rich and interesting history, is nicely located at the foot of a hill referred to as the Castle Hill. Specific features of the layout of the cemeteries in the urban structure, the role they play in the shaping of the space and the problems related to the architecture of historical and modern cemeteries have been presented.

Słowa kluczowe

PL

cmentarz; architektura cmentarna; rewaloryzacja cmentarzy

EN

cemeteries; architecture of cemeteries; revalorization of cemeteries

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej ; Polska Akademia Nauk, Oddział w Lublinie
• Czasopismo: Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych
• Rocznik: 2007
• Tom: T. 3
• Strony: 82--93
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., fot.

Twórcy

autor

Łaguna Wanda

• Wyższa Szkoła Zawodowa Wszechnica Warmińska w Lidzbarku Warmińskim

Bibliografia

• 1. Adamowicz L., 2000. Budownictwo sakralne i kościelne. Cmentarze wyznaniowe. [w:] Prawo wyznaniowe, red. H. Misztal, Lublin
• 2. Knercer W., 2005a. Cmentarz w krajobrazie. Olsztyn, maszynopis.
• 3. Knercer W., 2005b. Olsztyńskie nekropolie. Olsztyn, maszynopis.
• 4. Łaguna W., 2006. Rola starych cmentarzy w strukturze małych miast na przykładzie miasta Dzierzgonia. [w:] Materiały Konferencyjne Międzynarodowego Seminarium Naukowego pt. Ochrona i użytkowanie zabytkowych parków, ogrodów i cmentarzy i innych form zaprojektowanej zieleni oraz ich promocja w środowisku społecznym. Wyd. SGGGW, Warszawa.
• 5. Materiały niepublikowane Koła Naukowego Architektury Krajobrazu UW-M z Olsztyna z obozu naukowego pt. Pamiętajmy o cmentarzach. Dzierzgoń 2004.
• 6. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Dzierzgoń. Uchwała Rady Gminy z dnia 30 grudnia 2003 r.
• 7. Szorc A., 1998. Dzierzgoń od początku do dni naszych (1248–1998). [w:] Rada Miejska Gminy Dzierzgoń.
• 8. Sztafrowski E., 1986. Podręcznik prawa kanonicznego. t. 4, Warszawa.
• 9. Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego i 16 czerwca 1991 r. o zmianie ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych.