Rozwój kaledońskiej strefy kolizji wzdłuż zachodniej krawędzi Baltiki oraz jej relacje do basenu przedpola

• Autorzy: Poprawa P.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rozwój subsydencji w basenach bałtyckim oraz lubelsko-podlaskim w (?środkowym–) późnym ordowiku–sylurze był związany z fleksuralnym uginaniem zachodniej krawędzi kratonu wschodnioeuropejskiego. Baseny te stanowiły zapadliska przedgórskie kaledonidów. Dla niewielkich rozmiarów erozji oraz niepokoju sedymentacyjnego na przełomie ordowiku i syluru w basenie bałtyckim postulowana jest geneza eustatyczna. Basen, w którym były deponowane utwory strefy Koszalin–Chojnice, stanowił fragment kaledońskiego zapadliska przedgórskiego, rozwiniętego na kontynentalnej skorupie, będącej zachodnim skłonem Baltiki. W ordowickiej paleogeografii strefa Koszalin–Chojnice była zlokalizowana w pobliżu basenu bałtyckiego, zaś zajmowała pozycję odległą od strefy Rugii. Obszar źródłowy zasilający od zachodu basen bałtycki i strefę Koszalin–Chojnice stanowiła kaledońska strefa kolizji. W jej obręb zaangażowane były jednostki tektoniczne o odmiennej proweniencji, w tym bloki odkłute od zachodniego brzegu kratonu wschodnioeuropejskiego, osady kaledońskiej pryzmy akrecyjnej, kaledoński, subdukcyjny łuk wyspowy oraz perygondwańskie terrany i enklawy skorupy o neoproterozoicznej konsolidacji. Utwory pryzmy akrecyjnej uległy metamorfizmowi niskiego stopnia w środkowym ordowiku–wczesnym sylurze, zaś w późnym sylurze były topograficznie wyniesione i erodowane. W późnym ordowiku i sylurze rozwijały się równocześnie wzdłuż północno-zachodniej i południowo-zachodniej krawędzi Baltiki dwie strefy kolizji o wzajemnie kontrastujących oddziaływaniach na płytę przedpola. Skandynawska kolizja Baltiki i Laurentii charakteryzowała się silnymi powiązaniami geotektonicznymi płyty przedpola z orogenem oraz rozległym zasięgiem strefy poddanej oddziaływaniu kompresji. Z kolei północnoniemiecko-polska strefa kolizji Awalonii i Baltiki nie posiadała znaczących powiązań geodynamicznych z przedpolem, a jej wpływ na Baltikę ograniczał się głównie do fleksuralnego uginania jej skłonu.

Słowa kluczowe

PL

kaledońska kolizja; basen przedgórski; obszar źródłowy dla detrytusu; ordowik; sylur; Awalonia; kraton wschodnioeuropejski

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Prace Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2006
• Tom: T. 186
• Strony: 189--214

Twórcy

autor

Poprawa P.

• Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa