Presja turystyczna w rezerwacie przyrody nieożywionej „Skamieniałe Miasto” na Pogórzu Ciężkowickim (Karpaty) w sezonie wiosennym i letnim 2018 r.

• Autorzy: Padoł Sonia , Klich Mariusz

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0014.5724

Warianty tytułu

EN

Tourist pressure in the nature reserve "Skamieniałe Miasto" on the Ciężkowice Foothills (Carpathians) in the spring and summer of 2018

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rezerwat „Skamieniałe Miasto” położony jest w województwie małopolskim, we wschodniej części Ciężkowicko-Rożnowskiego Parku Krajobrazowego. Przeprowadzone w 2018 roku badania ankietowe oraz obserwacje bezpośrednie dotyczące frekwencji wykazały, że rezerwat przyrody nieożywionej „Skamieniałe Miasto” jest odwiedzany przez liczne grono turystów. Podczas całodziennych obserwacji odbywających się w 10 niedziel rezerwat odwiedziło 22 867 turystów. Największą frekwencję stwierdzono wśród turystów z województwa małopolskiego. Wynosiła ona 74,7%, a większość z nich to osoby pomiędzy 35. a 60. rokiem życia. Wśród turystów odwiedzających rezerwat dominowały osoby posiadające wykształcenie średnie. Kobiety stanowiły prawie 60% turystów, a rezerwat odwiedzany jest najczęściej w godzinach popołudniowych. Zaobserwowano wzrost liczby turystów odwiedzających rezerwat. Duża liczba turystów powoduje wiele negatywnych dla środowiska konsekwencji. Najistotniejsze spośród nich to: zaśmiecanie terenu, wandalizm (napisy na skałkach i drzewach), kradzież minerałów, zadeptywanie i niszczenie szaty roślinnej, niszczenie skał poprzez sport wspinaczkowy, buldering, dzikie obozowiska i rozpalanie ognisk. Dla odpowiedniego utrzymania tego niezwykle cennego terenu konieczne jest planowe gospodarowanie oparte na najlepszych praktykach z zakresu konserwatorskiej i czynnej ochrony przyrody.

EN

The "Skamieniałe Miasto" reserve is located in Małopolska province, in the eastern part of Ciężkowicko–Rożnowski Landscape Park. The surveys carried out in 2018 and direct observations regarding the attendance showed that the nature reserve "Skamieniałe Miasto" is visited by a large group of tourists. During 10 days (Sundays), the reserve was visited by 22,887 tourists. The largest attendance is among tourists from the Małopolska province. It is 74.7%, and most tourists are people between 35 and 60 years old. Among tourists visiting the reserve dominate people with secondary education. Women make up almost 60% of tourists, and the reserve is most often visited in the afternoon. The number of tourists visiting the reserve increases year by year. Unfortunately, the high number of tourists brings many negative consequences for the environment. The most important are: littering, vandalism (inscriptions on rocks and trees), theft of minerals, trampling and destruction of vegetation, destruction of rocks through climbing sport, bouldering, wild camps, and lighting fires. For proper maintenance of this extremely valuable site, planned management is required. It should be based on the best practices in the field of conservation and active protection of nature.

Słowa kluczowe

PL

presja turystyczna; Ciężkowice; Skamieniałe Miasto; rezerwat; Ciężkowicko-Rożnowski Park Krajobrazowy.

EN

tourist pressure; park; tourism; nature reserve; nature protection

• Wydawca: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Tarnowie
• Czasopismo: Science, Technology and Innovation
• Rocznik: 2020
• Tom: Vol. 9, no. 2
• Strony: 21--27
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Padoł Sonia

• Wydział Chemii UJ, ul. Gronostajowa 2 30-387, Kraków

autor

Klich Mariusz

• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Tarnowie, ul. Mickiewicza 8, 33-100 Tarnów

Bibliografia

• 1. Lew A. A Framework of Tourist Attraction Research. W: Ritchie, Brent and Ch. Goeldner, Travel, Tourism and Hospitality Research. Handbook for Managers and Researches, 1974, New York: John Wiley&Sons.
• 2. Rochowska M. i Rochowski P. Między Białą a Dunajcem. Wyd. Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego. 2015, s. 1-94. ISBN 978-83-63113-12-4.
• 3. Lawin. M. Ruch turystyczny w Magurskim Parku Narodowym i jego otulinie. Turyzm, 2000, 10 (2): 31–56
• 4. Koźmiński C., Michalska B. Sezonowość i zmienność ruchu turystycznego w Polsce. Ekonomiczne Problemy Turystyki. 2016, 3(35):9–23.
• 5. Miazek P. Przyczyny zróżnicowania ruchu turystycznego w polskich parkach narodowych. Turyzm. 2020, 30(1):73–86.
• 6. Czerny M. (red.), Szmalec T., Szeremeta M., Skoczeń W., Myszkorowski A., Kroh P. PLAN OCHRONY Rezerwatu Przyrody Nieożywionej „Skamieniałe Miasto”. Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie Wydział Środowiska i Rolnictwa, maszynopis. 2003, s. 16, 19, 20, 36, 45.
• 7. Zarz. Min. LiP. D. 1974, Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 12 lipca 1974 r. w sprawie uznania za rezerwaty przyrody (M.P. z 1974 r. nr 28, poz. 172, §11).
• 8. Dz. Urz. 2019: Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie z dnia 19 czerwca 2019r. w sprawie rezerwatu przyrody „Skamieniałe Miasto. W: Dz. Urz. Województwa Małopolskiego Nr 4799.
• 9. Stadnik W. i Waśkowska A. Skalne miasto piaskowych ostańców - efekt sił przyrody czy sił nadprzyrodzonych. W: Słomka T. (red.). Katalog obiektów geoturystycznych w obrębie pomników i rezerwatów przyrody nieożywionej, 2013, 347–151.
• 10. Sanek W., Ziomek W., Zwolenik M. Wokół Rezerwatu Skamieniałe Miasto, Przewodnik turystyczny, 2011, s. 15, 17.
• 11. Chwał P. (2018). Skamieniałe Miasto przeżyło prawdziwy najazd turystów w majowy weekend, Gazeta Krakowska. - https://gazetakrakowska.pl/skamieniale-miasto-przezylo-prawdziwy-najazdturystow-w-majowy-weekend-zdjecia/ar/13156638 (dostęp: 16.10.2018r.).
• 12. Aleksandrowicz Z. Wartości abiotyczne i ich zagrożenia w rezerwacie przyrody „Skamieniałe Miasto” w Ciężkowicach, Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2009, str. 13, 17.
• 13. Jankowski G. i Myga-Piątek U. Wpływ turystyki na środowisko przyrodnicze i krajobraz kulturowy – analiza wybranych przykładów obszarów górskich. Problemy Ekologii Krajobrazu, 2009, T. XXV. 27-38.
• 14. Tuszyńska L. (2014). Edukacja i świadomość ekologiczna polskiego społeczeństwa, Edukacja Ustawiczna Dorosłych, Polish Journal of Continuing Education, 2014, 3(86):54–62.
• 15. Klich M., Klich S. Społeczno-ekonomiczne aspekty funkcjonowania wybranych obszarów Natura 2000 na Pogórzu Dynowskim i Pogórzu Przemyskim. W: Krupa J. (red.), Szpara K. (red.). Problemy ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego Pogórza Dynowskiego w aspekcie zrównoważonego rozwoju turystyki. Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, 2019, ISBN 978-83-7934-334-8. s. 27–42.
• 16. Szponder K., Klich M. Przyrodnicze i społeczno-ekonomiczne aspekty funkcjonowania wybranych obszarów Natura 2000 w Małopolsce. W: Piotrowska-Puchała A. (red.), Bogusz M. (red.), Wojcieszak M. (red.), Rachwał P. (red.). Poszerzamy horyzonty, 2017, Tom V. Słupsk 2017. s. 467–493. ISBN 978-83-63216-09-2.
• 17. http://www.ciezkowice.pl/pl/00189,skamieniale_miasto (dostęp: 27.11.2018r.)
• 18. http://eduentuzjasci.pl/images/stories/badania/rose/r01.pdf (dostęp: 27.11.2018r.)
• 19. http://www.it.tarnow.pl (dostęp: 30.11.2018r.)
• 20. https://mojamalopolska.pl/przyroda-wypoczynek/skamieniale-miasto-rezerwat-przyrodyciezkowice/# (dostęp: 27.11.2018r.)
• 21. https://tuitam.org.pl/skamieniale-miasto-pomysl-weekend/ (dostęp: 27.11.2018r.)

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).