Jak dobrze zaplanować terapię w urządzeniu Gamma Knife

• Autorzy: Mitek A. , Antończyk-Szewczyk K.

Warianty tytułu

EN

How to plan your therapy with Gamma Knife

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Leczeniu metodą radiochirurgii stereotaktycznej w urządzeniu Leksell Gamma Knife Perfexion w Katowicach poddawani są głównie pacjenci z nerwiakami, oponiakami i guzami przerzutowymi do mózgu, ale także z innymi schorzeniami, jak np. hamartoma, paraganglioma, neuralgia nerwu trójdzielnego. Leczenie radiochirurgiczne odbywa się w kilku etapach i polega na napromienieniu pacjenta wysoką dawką w jednej frakcji. Zabieg jest przeprowadzany przez zespół składający się z neurochirurga, radioterapeuty, radiologa, fizyka medycznego i pielęgniarkę. Procedurę rozpoczyna założenie ramy stereotaktycznej, następnymi etapami są badania obrazowe RM i TK, planowanie leczenia i ostatecznie napromienianie. Liczba zmian, ich rodzaj, całkowita objętość oraz dawka terapeutyczna determinują czas napromieniania, który waha się od kilkunastu minut do kilku godzin. Cała procedura odbywa się w ciągu jednego dnia. Planowanie leczenia odbywa się z pomocą Gamma Plan 10.1.1, a obliczenia oparte są na badaniach obrazowych (TK, RM, angiografia). Niewątpliwą zaletą leczenia radiochirurgicznego metodą Gamma Knife jest jego precyzja, osiągana dzięki ramie stereotaktycznej Leksell’a i promieniowaniu pochodzącym z 192 źródeł kobaltu-60, formowanym przez kolimatory o średnicy 4 mm, 8 mm i 16 mm. Inne zalety leczenia metodą Gamma Knife to wysoka konformalność napromieniania, możliwie duża liczba napromienianych zmian, stosunkowo wysoka ochrona narządów krytycznych, minimalne dawki poza obszarem napromieniania oraz fakt, iż całość leczenia odbywa się w ciągu zaledwie jednego dnia. Jako wady wskazać można stosunkowo inwazyjną metodę zakładania ramy stereotaktycznej, czas napromieniania i ograniczony do głowy i górnego odcinka szyjnego obszar zastosowania.

EN

The method of stereotactic radiosurgery realised with the use of Lexell Gamma Knife Perfexion in Katowice concerns mainly patients with acoustic neuroma, meningioma, brain metastases and also others, like hamartoma, paraganglioma, trigeminal neuralgia. Gamma Knife radiosurgical procedure is a few steps treatment preparing patients to high-dose radiation therapy in a single fraction. The procedure is performed by a group of specialists including a neurosurgeon, radiooncologist, radiologist, medical physicist and nurse. The treatment starts with stereotactic frame fixation, next steps are CT and MRI imaging, contouring, computer treatment planning and finally irradiation. The total volume, number of lesions and type of target determine the time of patient’s irradiation, which fluctuates from minutes to hours. The whole procedure takes place during one day. Treatment planning is prepared with the use of GammaPlan 10.1.1 and the calculations are based on diagnostic imaging (CT, MRI, angiography). The most crucial advantage of GK radiosurgery is its remarkable accuracy achieved due to Leksell stereotactic frame and irradiation coming from 192 Co-60 sources formed by 16 mm, 8 mm and 4 mm collimators. Other advantages of Gamma Knife treatment include high irradiation conformity, possibly high number of irradiated lesions, relatively high critical organ protection, minimal doses outside the irradiated area and the fact that the whole treatment takes place in just one day. As disadvantages we may mention a relatively invasive method of frame fixation, time of treatment and its only intracranial possibility of use.

Słowa kluczowe

PL

Gamma Knife; rama stereotaktyczna; radiochirurgia

EN

Gamma Knife; stereotactic localization frame; radiosurgery

• Wydawca: Indygo Zahir Media
• Czasopismo: Inżynier i Fizyk Medyczny
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 7, nr 4
• Strony: 273--276
• Opis fizyczny: Bibliogr. 5 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Mitek A.

• Exira Gamma Knife, ul. Ceglana 35, 40-514 Katowice

autor

Antończyk-Szewczyk K.

• Exira Gamma Knife, ul. Ceglana 35, 40-514 Katowice

Bibliografia

• 1. R. Liscak: Gamma Knife Radiosurgery, 2013, 8-10.
• 2. Elekta, Leksell Gamma Knife Perfexion High, https://www.elekta.com/radiosurgery/leksell-gamma-knife-perfexion.html
• 3. Elekta. Leksell Gamma Plan., 2011, 114-119.
• 4. Elekta. Leksell Gamma Plan., 2011, 4.
• 5. C.A. Goller, J.A. Fiedler, G.J. Gagnon, I. Paddick: Radiosurgical Planning Gamma Trick and Cyber Pick, Wiley-Blackwell, 2009.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).