Robert Gülcher (1850-1924) - wybitny pionier elektrotechniki z Bielska-Białej i jego przedsiębiorstwa

• Autorzy: Rataj Piotr , Hickiewicz Jerzy

Identyfikatory

DOI

10.15199/74.2023.3.5

Warianty tytułu

EN

Robert Gülcher (1850-1924) outstanding pioneer of electrical engineering from Bielsko-Biała and his enterprises

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono życiorys i najważniejsze osiągnięcia pochodzącego z Białej wynalazcy i przemysłowca Roberta Gülchera (1850-1924), uważanego w latach 80. XIX w. za jednego z najwybitniejszych elektrotechników w Europie. Omówione zostały jego najważniejsze wynalazki, jak np. oryginalny i cieszący się dużym uznaniem system oświetleniowy z przełomu lat 70. i 80. XIX w., umożliwiający równoległe połączenie wielu lamp łukowych z jednym źródłem energii elektrycznej, złożony z automatycznie regulującej się lampy łukowej i dynamomaszyny prądu stałego. Opisano krótko dzieje firm założonych przez Gülchera, fabryki The Gülcher Electric Light & Power Co., Ltd. w Londynie oraz R.J. Gülcher (od 1894 r. występująca pod nazwą Gülcher & Schwabe, a od 1906 r. już tylko Schwabe) w Bielsku-Białej. Ta ostatnia istnieje do dzisiaj pod nazwą Indukta.

EN

The article presents the biography and most important achievements of Robert Gülcher (1850-1924), inventor and industrialist from Biała (now Bielsko-Biała in Poland, then in the Austrian Empire), considered to be one of the most prominent electrical engineers in Europe in 1880s. His most important inventions are discussed, such as the original and highly acclaimed low-voltage lighting system from the turn of the 1870s and 1880s, which made it possible to connect multiple arc lamps in parallel to a single source of electricity, consisting of an automatically regulating arc lamp and a DC dynamomachine. The arc lamp of this system was awarded the gold medal at the famous electrotechnical exhibition in Paris in 1881. Gülcher’s original thermoelectric piles and storage batteries were also mentioned. Briefly described was the history of companies founded by Gülcher, the factories of The Gülcher Electric Light & Power Co., Ltd. in London (1882-1894) and founded in 1876 R. J. Gülcher (later, since 1894 known as Gülcher & Schwabe and since 1906 as Schwabe) in Bielsko-Biała, that still exists under the name Indukta.

Słowa kluczowe

PL

lampa łukowa; historia; elektrotechnika; Gülcher Robert

EN

arc lamp; history; electrical engineering; Gülcher Robert

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Wiadomości Elektrotechniczne
• Rocznik: 2023
• Tom: R. 91, nr 3
• Strony: 34--40
• Opis fizyczny: Bibliogr. 37 poz., il., rys., zdj.

Twórcy

autor

Rataj Piotr

• Politechnika Opolska
• Pracownia Historyczna SEP, Oddział Opolski SEP

• https://orcid.org/0000-0002-6211-0550

autor

Hickiewicz Jerzy

• Emeryt Politechniki Opolskiej
• Pracownia Historyczna SEP, Oddział Opolski SEP

• https://orcid.org/0000-0002-9194-4984

Bibliografia

• [1] O’Conor Sloane T. 1903. How to Become A Successful Electrician, 12, New York.
• [2] Kenig P. 2015. Niderlandczycy w Białej: Sternickel & Gülcher. Relacje-Interpretacje, 3(39): 27-30.
• [3] Starkel J. 1899. Biała a Galicya. Przewodnik Przemysłowy, 6: 61-62.
• [4] Teczka immatrykulacyjna (studencka) Roberta Gülchera z politechniki w Zurychu, sygnatura: EZ-REK1/1/2286.
• [5] „Gülcher & Schwabe Maschinenfabrik und Eisengiesserei”, [w:] „Die Gross-Industrie Oesterreichs. Festgabe zum glorreichen 50-jähr. Regierungsjubiläum Seiner Majestät des Kaisers Franz Josef I”. 1898. t. III, Wien, 80-82.
• [6] „Öesterreichische Erfindungen auf Elektrotechnischem Gebiete”, [w:] „Die Gross-In-dustrie Oesterreichs. Festgabe zum glorreichen 50-jähr. Regierungsjubiläum Seiner Majestät des Kaisers Franz Josef I”. 1898. T. III, Wien, 168, 172-173.
• [7] Die elektrische Beleuchtung System Gülcher. 1884. Der Bautechniker, 13: 135-137, 15: 159-161.
• [8] Heap D.P. 1884. „Report on the International Exhibition of Electricity held at Paris August to November 1881”. Washington.
• [9] The Paris Electrical Exhibition. No. XIII. 1881. The Engineer, 11: 343.
• [10] Domalip K. 1884. Ueber die Vertheilung des elektrischen Stromes. Zeitschrift für Elektrotechnik, 20: 621.
• [11] Machalski H. 1882. O wystawie elektrycznej w Paryż. Dźwignia, 4: 52-53.
• [12] Rühlmann R. 1885. Ueber elektrische Bogenlampen für schwache Ströme. Elektrotechnische Zeitschrift, 5: 208.
• [13] Das elektrische Licht in der Praxis. 1884. Zeitschrift für Elektrotechnik, 22: 702.
• [14] Soulages C.C. 1881. Éclairage Électrique système R. J. Gulcher, de Biala (Autriche). La Lumière Électrique, 74: 371-376.
• [15] New Company. 1882. The Electrician: 402.
• [16] Das elektrische Licht im Krystallpalaste in London. 1884. Zeitschrift für Elektrotechnik, 11: 351-352.
• [17] Rataj P., J. Hickiewicz. 2021. „Wojna prądów” na przełomie XIX i XX wieku w 130. rocznicę przesyłu energii elektrycznej z Lauffen do Frankfurtu nad Menem. Śląskie Wiadomości Elektryczne, 3: 28-34.
• [18] The Gülcher System. 1885. The Telegraphic Journal and Electrical Review. 20 VI: 557.
• [19] Isaacs N. 2008. Electric lamps. Build, February/March: 102.
• [20] The Gulcher Electric Light and Power Company, Limited. 1888. The Electrical Engineer, 2 XI: 361-365.
• [21] The electric lighting of Antwerp. 1885. The Engineer, 20 XI: 387.
• [22] Gulcher (New) Electric Light and Power Company (Limited). 1894. The Electrician, 22 VI: 223.
• [23] Die Studien-Reise des Oesterreichischen Ingenieur - und Architekten-Vereines im September 1885 nach Mähren, Schlesien, Galizien und Ungarn von E.R. Leonhardt, Wien 1886.
• [24] Krzysztofek D. 2014. Infrastruktura Wieliczki w latach 1772-1918, [w] „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce”, t. 29: 152.
• [25] Elektrische Beleuchtung des Olmützer Stadttheaters. 1888. Zeitschrift für Elektrotechnik, 10: 481.
• [26] Wein K. 1897. Sprawozdanie z wycieczki naukowej słuchaczów Wydziału Budowy maszyn c.k. Szkoły Politechnicznej we Lwowie Czasopismo Techniczne, 20: 233.
• [27] Zeitschrift für Elektrotechnik, 1900, 37: 449.
• [28] Strona internetowa Celma Indukta, https://www.cantonigroup.com/celma/pl/page/historia (dostęp 7.01.2022).
• [29] Gülcher’s Thermosäule. 1890. Elektrotechnische Zeitschrift, 13: 187-188.
• [30] Lutosławski M. 1900. „Prąd elektryczny jego wytwarzanie i zastosowanie w technice, cz. I: wytwarzanie prądu elektrycznego”, Warszawa, 23-25.
• [31] Robert Gülcher als Erfinder einer Thermosäule. 1891. Zeitschrift für Elektrotechnik, 2: 116.
• [32] Fryze S. 1930. „Elektrotechnika ogólna”, t. II „Prądy stałe”, cz. 2 „Działania prądów stałych”, Lwów, 137-138.
• [33] Darmstaedters L. 1908. Handbuch zur Geschichte der Naturwissenschaften und der Technik. Berlin 1908.
• [34] Peukert W. 1897. Untersuchung eines Gülcher-Akkumulators. Elektrotechnische Zeitschrift, 11: 156-158.
• [35] Der Gülcher-Akkumulator. 1896. Elektrotechnische Zeitschrift, 44: 675-676.
• [36] Der Motorwagen. 1901, 1: IX (część reklamowa).
• [37] Zeitschrift für Elektrotechnik. 1897, 19: 567.