Badania mineralogiczno-petrograficzne i ługownicze prób soli ze złoża Sorkol (Kazachstan)

• Autorzy: Nowińska-Jarzębińska Justyna , Walczak-Torba Natalia

Warianty tytułu

EN

Mineralogical-petrographic and leaching tests of rock salt samples from the Sorkol deposit (Kazakhstan)

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Złoże soli kamiennej Sorkol znajduje się w południowo-wschodniej części Republiki Kazachstanu, w obwodzie żambylskim, w rejonie Sarysu. Obszar ten charakteryzuje się klimatem umiarkowanym, suchym, skrajnie kontynentalnym, o dużych amplitudach temperatur dobowych. Tak niekorzystne warunki klimatyczne doprowadziły do pustynnienia tego obszaru i znacząco przyspieszyły ewaporację płytkich zbiorników zasilanych przez wysoko zmineralizowane wody. Wszystko to poskutkowało powstaniem lokalnych salin na powierzchni. Badane sole znajdują się w basenie sedymentacyjnym Chu-Sarysu, w serii permskich ewaporatów na głębokości ok. 240 do ok. 520 m p.p.t., a ich łączna miąższość wynosi około 280 m. W skład tej serii wchodzi sól drobnokrystaliczna, po grubokrystaliczną, a cały profil jest mocno zanieczyszczony skonsolidowanymi minerałami ilastymi, nazywanymi lokalnie argillitem oraz wodorotlenkami żelaza, które znacząco wpłyną na eksploatację otworową tych soli. Sole ze złoża Sorkol posiadają zupełnie odmienne cechy fizyko-chemiczne niż dotychczas opisywane w literaturze polskiej sole ze złóż europejskich wieku permskiego.

EN

The Sorkol rock salt deposit is located in the south-eastern part of the Republic of Kazakhstan, in the Żambyl district, the Sarysu region. This area is characterized by a temperate, dry, extremely continental climate with large diurnal temperature variations. Such extreme and unfavorable climatic conditions led to the desertification of this area and significantly accelerated the evaporation of shallow reservoirs fed by highly mineralized waters, which resulted in the formation of local salines. Analysed salts are located in the Chu-Sarysu sedimentary basin in a series of Permian evaporites at a depth of approx. 240 to approx. 520 m below sea level and the total thickness about 280 m. This series includes fine-crystalline salt to coarse-crystalline salt, but the whole salt series is heavily contaminated with consolidated clay minerals locally called argillite and also iron hydroxides, which will significantly affect the efficient exploitation of this deposit in the future. Salts from the Sorkol deposit have completely different features than the salts from European (Permian) deposits described so far in Polish literature.

Słowa kluczowe

PL

złoże soli kamiennej Sorkol; argilit; badanie mineralogiczno-petrograficzne; badanie chemiczne; minerał ilasty

EN

Sorkol rock salt deposit; argillite; mineralogical-petrographic analysis; chemical analysis; clay mineral

• Wydawca: Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
• Czasopismo: Przegląd Solny
• Rocznik: 2021/2022
• Tom: T. 16
• Strony: 92--103
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Nowińska-Jarzębińska Justyna

• Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Górnictwa Surowców Chemicznych”CHEMKOP” sp. z o.o., ul. J. Wybickiego 7,31-261 Kraków
• Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Walczak-Torba Natalia

• Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Górnictwa Surowców Chemicznych”CHEMKOP” sp. z o.o., ul. J. Wybickiego 7,31-261 Kraków

Bibliografia

• ABUOV Y., SEISENBAYEV N., LEE W., 2020. CO2storage potential in sedimentary basins of Kazakhstan. International Journal of Greenhouse Gas Control, 103, 103186,
• BOLEWKI A., PARACHONIAK W., 1982. Petrografia. Wydanie drugie, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 299 pp.
• BYKADOROV V. A. BUSH V.A, FEDORENKO O.A., FILIPPOVA, I. B. MILETENKO, N.V., PUCHAKOV V.N., SMIRNOV A.V, UZHKENOV B.S., VOLOZH Y.A., 2003. Ordovician - Permian palaeogeography of Central Eurasia: Development of Palaeozoic petroleum-bearing basin. Journal of Petroleum Geology, 26 (3):325-350
• DANE od Inwestora (2020) - profil geologiczny, wyniki analiz chemicznych, rdzenie wiertnicze.
• KOSOWSKI T., CHROMIK M., NOWIŃSKA J., WALCZAK N., GARDEŁA A., GIEREK M., WRONA P., 2020. Raport końcowy z badań geomechanicznych, ługowania oraz chemicznych dla skał solnych z otworu na złożu Sorkol. Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Górnictwa Surowców Chemicznych”CHEMKOP” sp. z o.o.
• MANECKI A., MUSZYŃSKI M., 2008. Przewodnik do petrografii. Wydawnctwo AGH, Kraków.
• POSPELOV E.M., 2001. Geograficheskienazvaniyamira. Toponimicheskijslovar. Wydawnictwo AST - Astrel’ - Russkieslovari.
• SALNIKOV V. TURULINA G., POLYAKOVA S., PETROVA, Y., SKAKOVA, A., 2014. Climate change in Kazakhstan during the past 70 years. Quaternary International, 358:77-82.