Morphology of the bottom of the Przekop Wisły canal

• Autorzy: Wróblewski R. , Rudowski S. , Dworniczak J. , Lisimenka A.

Identyfikatory

DOI

10.5604/12307424.1223964

Warianty tytułu

PL

Morfologia dna Przekopu Wisły

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Opened in 1895, the Przekop Wisły canal is a straight channel in the mouth of the Vistula River, which has been dug to adjust the hydrological situation in the Żuławy region. Recently, applying a multibeam echosounder has enabled the first comprehensive morphological registration and analysis of the bottom of the Przekop Wisły canal. The channel contains rapid, a side bar, a pool, and a front bar alongside sand dunes that have developed on the surface of these morphological units. The Przekop Wisły canal, in its current bathymetric situation, has been shown not to meet the conditions required for a free flow of water in case of considerable swelling, especially in case of an intense flow of drifting ice. No marine factors (naturally, apart from changes in sea level) were found to have a significant or direct effect on the morphology and sediments of the bottom of the Przekop Wisły canal.

PL

Uruchomiony w 1895 roku Przekop Wisły jest prostolinijnym fragmentem ujściowego odcinka Wisły wykonanym w celu uregulowania sytuacji hydrologicznej w rejonie Żuław. Zastosowanie echosondy wielowiązkowej umożliwiło przeprowadzenie pierwszej, dokładnej rejestracji rzeźby i analizy morfologicznej dna Przekopu Wisły. W obrębie koryta wyróżniono bystrze, odsyp boczny, ploso i odsyp środkowy wraz z rozwijającymi się na ich powierzchni falami piaszczystymi. Wykazano, że Przekop Wisły, w obecnej sytuacji batymetrycznej, nie spełnia w wystarczającym stopniu warunków do swobodnego spływu wód w przypadku dużych spiętrzeń, a szczególnie w sytuacji intensywnego spływu lodów dryfowych. Nie stwierdzono istotnych, bezpośrednich skutków wpływu czynników morskich (naturalnie oprócz zmian poziomu morza) na budowę dna przekopu i jego osadów.

Słowa kluczowe

EN

sand dunes; megaripples; straight river; Vistula River

PL

fale piaszczyste; megariplemarki; rzeka prostolinijna; Wisła

• Wydawca: Instytut Morski w Gdańsku
• Czasopismo: Biuletyn Instytutu Morskiego w Gdańsku
• Rocznik: 2016
• Tom: Vol. 31, No. 1
• Strony: 181--188
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Wróblewski R.

• Maritime Institute in Gdańsk, Department of Operational Oceanography, Długi Targ 41/42, 80-830 Gdańsk
• University of Gdańsk, Institute of Geography, Department of Geomorphology and Quaternary Geology, Bażyńskiego 4, 80-309 Gdańsk.

autor

Rudowski S.

• Maritime Institute in Gdańsk, Department of Operational Oceanography, Długi Targ 41/42, 80-830 Gdańsk

autor

Dworniczak J.

• Maritime Institute in Gdańsk, Department of Operational Oceanography, Długi Targ 41/42, 80-830 Gdańsk

autor

Lisimenka A.

• Maritime Institute in Gdańsk, Department of Operational Oceanography, Długi Targ 41/42, 80-830 Gdańsk

Bibliografia

• 1. Allen J. R. L. 1970. Sediments of the modern Niger delta, a summary and revue. (in) Deltaic sedimentation, modern and ancient. J. M. Morgan i R. H. Shaver (eds). The Society of Economic Paleontologists and Mineralogists Special Publication 15: 138-151.
• 2. Ashley G. M. 1990. Classification of large-scale subaqueous bedforms; a new look at and old problem. J. Sedimentary Research 60, 1: 161-172.
• 3. Augustowski B. (red). 1982. Dolina Dolnej Wisły. Ossolineum, Wrocław, 452.
• 4. Chudzikiewicz L., Doktor M., Gradziński R., Haczewski G., Leszczyński S., Łaptaś A., Pawełczyk J., Porębski S. J., Rachocki A., Turnau E. 1979. Sedimentation of modern sandy delta in Lake Płociczno, West Pomerania. Studia Geologica Polonica, Wyd. Geol., Warszawa. v. 53, 61.
• 5. Coleman J. M., Prior D. B. 1980. Deltaic sand bodies. Coastal Studies Institute, Louisiana State Univ. AAPG Special Volumes, Tulsa, USA.
• 6. Einsele G. 2000. Sedimentary Basins. Evolution, Facies, and Sediment Budget. Springer, Berlin, 792.
• 7. Gradziński R., A. Kostecka, A. Radomski, R. Unrug 1976. Sedymentologia. Wyd. Geol., Warszawa, 614.
• 8. Lindner L., 1992, Czwartorzęd: osady, metody badań, stratygrafia, Wyd. PAE, 683.
• 9. Lisimenka A., Kałas M., Rudowski S. 2013. Quantification of bedforms rougnesses development in the Vistula River mouth using multibeam echosounder bathymetry data. Proc. 1st Underwater Acoustics International Conference and Exhibition, ed. J.S. Papadakis & L. Bjørnø, Corfu, Greece, 1421-1426. DOI: 10.13140/2.1.3420.5120.
• 10. Majewski A. 1969. Rozwój hydrograficzny delty Wisły w okresie historycznym. Przegląd Geofizyczny, z.1, 3-42.
• 11. Reineck H.-E., I. B. Singh 1980. Depositional sedimentary environments. Springer Verlag, Berlin, 549.
• 12. Rudowski S., Edut J., Wróblewski R., Dworniczak J., Lisimenka A., Jereczek- Korzeniewska K., Galer-Tatarowicz K. (2017). Granulometry of bottom sediments of the Przekop Wisły canal. Bulletin of the Maritime Institute in Gdańsk 2017. DOI:10.5604/12307424.1224050
• 13. Szefler K., Rudowski S., Wróblewski R., Sitkiewicz P. 2015. Detailed geomorphological mapping of the sea bottom on the basis the Southern Baltic. Geobalcanica 2015: 51–55. DOI: 10.18509/GBP.2015.07.
• 14. Szymański E. 1897. Regulacja ujścia Wisły. Przegląd Techniczny. 17: 270–274.
• 15. Wróblewski R., Rudowski S., Gajewski Ł., Sitkiewicz P., Szefler K., Kałas M., Koszałka J. 2015. Changes of the Vistula River External Delta in the period of 2009–2014. Bulletin of the Maritime Institute in Gdańsk, 2 (1): 16–22. DOI: 10.5604/12307424.1158154.
• 16. Zieliński T. 1998. Litofacjalna identyfikacja osadów rzecznych, (in) Struktury sedymenta-cyjne i postsedymentacyjne w osadach czwartorzędowych i ich wartość interpretacyjna. E. Mycielska-Dowgiałło (ed.). Wydz. Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego. Warszawa, 193-260.
• 17. Online weather forecast service of the Institute of Meteorology and Water Management - National Research Institute in Poland. http://www.pogodynka.pl/
• 18. Regional Water Management Authority. 2015. Ujście Wisły w nowych ramach. www. rzgw.gda.pl (02.10.2015).