Siarczki w pokładach węgla kamiennego warstw orzeskich s.s. serii mułowcowej (westfal B) we wschodniej części GZW

• Autorzy: Bielowicz B. , Misiak J.

Identyfikatory

DOI

10.1515/gospo-2016-0027

Warianty tytułu

EN

Sulphides in hard coal seams from the Orzesze Beds s.s. of Mudstone Series (Westphalian B) in the eastern part of the Upper Silesian Coal Basin

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Z uwagi na dynamiczne zmiany klimatyczne, które częściowo spowodowane są użytkowaniem węgla, ważne jest badanie zawartości substancji szkodliwych. Niebezpieczne zanieczyszczenia powietrza, powstające podczas spalania węgla (np, As, Se, Hg, Pb, Sb), są często związane z minerałami siarczkowymi w węglu. Przedmiotem badań były siarczki, które występują w polskim węglu kamiennym. Siarczki są jedną z form występowania siarki w węglu. Przeprowadzona praca skupiła się głównie na charakterystyce form występowania siarczków w skali makroskopowej i mikroskopowej, a także analizie chemicznej w mikroobszarze. Badania były prowadzone dla pokładów 301–308 ze wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, stratygraficznie zaliczanych do najwyższej części warstw orzeskich s.s. (westfal B). Zostały opróbowane pokłady węgla w wyrobiskach podziemnych kopalń Jan Kanty, Sobieski Jaworzno III , Wesoła i Ziemowit. [...]

EN

Due to dynamic climatic changes resulting, among others, from the use of coal, the content of harmful substances in coal is of particular importance. Dangerous air pollution resulting from the burning of coal (e.g. As, Se, Hg, Pb, Sb) is often associated with sulfide minerals in coal. The study focused on the sulphides occurring in Polish hard coal deposits. Sulfides are one of the forms of occurrence of sulfur in coal. In this paper, an emphasis has been placed on the characteristics of forms of occurrence of sulphides on both macroscopic and microscopic scale and on the chemical analysis in the micro area. The study has been conducted for the No. 301–308 seams from the eastern part of the Upper Silesian Coal Basin, stratigraphically belonging to the highest part of the Orzesze Beds s.s. (Westphalian B). The coal samples have been collected from the coal seams in the underground excavations of the following coal mines: Jan Kanty, Sobieski Jaworzno III , Wesoła and Ziemowit hard coal mine. [...]

Słowa kluczowe

PL

węgiel kamienny; petrografia; siarczek żelaza; analiza WDS

EN

hard coal; petrography; Fe sulfide; WDS analysis

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN ; Komitet Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN
• Czasopismo: Gospodarka Surowcami Mineralnymi
• Rocznik: 2016
• Tom: T. 32, z. 3
• Strony: 23--38
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Bielowicz B.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii Geofizyki i Ochrony Środowiska, Kraków

autor

Misiak J.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii Geofizyki i Ochrony Środowiska, Kraków

Bibliografia

• [1] Adamczyk i in. 2015 –Adamczyk, Z ., Białecka, B., Moszko, J. C ., Komorek, J., i Lewandowska, M. 2015. Rare Earth Elements of Orzeskie Beds of South-West Part Upper Silesian Coal Basin (Poland)/Pierwiastki Ziem Rzadkich z Pokładów Węgla Warstw Orzeskich Południowo-Zachodniej Części Gzw (Polska). Archives of Mining Sciences 60(1), s. 157–172.
• [2] Appelo C .A.J.i Postma D., 2005. Geochemistry, groundwater and pollution, 2 nd edition. AA Balkema, R otterdam, 649 s.
• [3] Bielowicz, B. 2013. Petrographic composition of Polish lignite and its possible use in a fluidized bed gasification process. International Journal of Coal Geology 116, s. 236–246.
• [4] Dai i in. 2003 – Dai, S ., Hou, X., Ren, D., i Tang, Y. 2003. S urface analysis of pyrite in the No. 9 coal seam, Wuda Coalfield, Inner Mongolia, China, using high-resolution time-of-flight secondary ion mass-spectrometry. International Journal of Coal Geology 55, s. 139–150.
• [5] Dai i in. 2010 – Dai, S ., Wang, X., Chen, W., Li, D., Chou, C .L., Zhou, Y., Zhu, C ., Li, H., Zhu, X., Xing, Y., Zhang, W. i Zou, J. 2010. A high-pyrite semianthracite of Late Permian age in the Songzao Coalfield, southwestern China: mineralogical and geochemical relations with underlying mafic tuffs. International Journal of Coal Geology 83, s. 430–445.
• [6] Dai i in. 2006 – Dai, S ., Zeng, R ., i Sun, Y. 2006. Enrichment of arsenic, antimony, mercury, and thallium in a Late Permian anthracite from Xingren, Guizhou, Southwest China. International Journal of Coal Geology 66, s. 217–226.
• [7] Dembowski, Z . 1972. Krakowska seria piaskowcowa Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Prace Instytutu Geologicznego 61, s. 509–534.
• [8] Diehl i in. 2012 – Diehl, S .F., Goldhaber, M.B., Koenig, A.E., Lowers, H.A., i Ruppert, L .F. 2012. Distribution of arsenic, selenium, and other trace elements in high pyrite Appalachian coals: Evidence for multiple episodes of pyrite formation. International Journal of Coal Geology 94, s. 238–249.
• [9] Frankie, K.A. i Hower, J.C. 1987. Variation in pyrite size, form and microlithotype association in the Springfield (No. 9) and Herrin (No. 11) coals, western Kentucky. International Journal of Coal Geology 7, s. 349–364.
• [10] Harvey, R .D. i DeMaris, P.J. 1987. Size and maceral association of pyrite in Illinois coals and their float-sink fractions. Organic Geochemistry 2, s. 343–349.
• [11] Jelonek, I . i Mirkowski, Z . 2015. Petrographic and geochemical investigation of coal slurries and of the products resulting from their combustion. International Journal of Coal Geology 139, s. 228–236.
• [12] Jureczka i in. 1995 – Jureczka, J., Aust, J., Buła, Z ., Dopita, M., i Zdanowski, A. 1995. Mapa geologiczna GZW (odkryta po karbon). Warszawa: Wyd. Kartograficzne.
• [13] Kabata-Pendias, A., Pendias, H. 1999. Biogeochemia pierwiastków śladowych. Warszawa: Wyd. PWN, 267s.
• [14] Kolker, A. 2012. Minor element distribution in iron disulfides in coal: A geochemical review. International Journal of Coal Geology 94, s. 32–43.
• [15] Kortenski, J. i Kostova, I . 1996. Occurrence and morphology of pyrite in Bulgarian coals. International Journal of Coal Geology 29, s. 273–292.
• [16] Kucha, H. i Lipiarski, I . 1998. Mineralogy and geochemistry of sulphides from coal seams. Upper Silesian Coal Basin, Poland. Mineralogica Polonica 29(2), s. 23–40.
• [17] Misiak J. 2006. Petrography and depositional environment of the No. 308 coal seam (Upper Silesian Coal Basin, Poland) – a new approach to maceral quantification and facies analysis. International Journal of Coal Geology 68, s. 117–126.
• [18] Querol i in. 1989 – Querol, X., Chinchon, S ., i Soler, A.L. 1989. Iron sulfide precipitation sequence in Albian coals from the Maestrazgo Basin, southeastern Iberian Range, northeastern Spain. International Journal of Coal Geology 11, s. 171–189.
• [19] Sawłowicz, Z . 2000. Framboids: from their origin to application. Prace mineralogiczne nr 88. Kraków: Wyd. Oddziału Polskiej Akademii Nauk, 80 s.
• [20] Spears i in. 1999 – Spears, D.A., Manzanares-Papayanopoulos, L .I. i Booth, C .A. 1999. The distribution and origin of trace elements in a UK coal: the importance of pyrite. Fuel 78, s. 1671–1677.
• [21] Stach i in. 1975 – Stach, E ., Mackowsky, M.Th., Teichmüller, M., Taylor, G.H., Chandra, D., i Teichmüller, R . 1975. Stach’s Textbook of Coal Petrology. Gebrüder Borntraeger, Berlin. 428 s.
• [22] Taylor i in. 1998 – Taylor, G.H., Teichmüller, M., Davis, A., Diessel, C .F.K., Littke, R ., i Robert, P. 1998. Organic Petrology. Gebrüder Borntraeger, Berlin. 704 s.
• [23] Turner, B.R. i Richardson, D. 2004. Geological controls on the sulphur content of coal seams in the Northumberland Coalfield, Northeast England. International Journal of Coal Geology 60, s. 169–196.
• [24] Ward, C .R. 2002. Analysis and significance of mineral matter in coal seams. International Journal of Coal Geology 50, s. 135–168.
• [25] Weise i in. 1990 – Weise, R .G., Muir, I .J., i Fyfe, W.S. 1990. Trace-element siting in iron sulphides in Ohio coals determined by secondary ion mass spectrometry (SIMS). International Journal of Coal Geology 14, s. 155–174.
• [26] Zdanowski, A. i Żakowa, H. 1995. The Carboniferous system in Poland. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego 148, s. 1–215.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.