Identyfikacja i ocena oddziaływań antropogenicznych o charakterze obszarowym na zasoby wodne zlewni jeziora Miedwie

• Autorzy: Durkowski T. , Jarnuszewski G. , Wiśniewska J.

Identyfikatory

DOI

10.12912/23920629/60608

Warianty tytułu

EN

Estimation of the influence of farm infrastructure on the pollution of ground water

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jedną z metod służącą ocenie oddziaływań antropogenicznych na jednolite części wód jest Driver-Pressure-State-Impact-Response. W pracy przedstawiono ocenę presji wywieranej na wody zlewni jeziora Miedwie w oparciu o 24 wskaźniki podzielone wg kryteriów na gospodarkę komunalną oraz rolnictwo i leśnictwo. Spośród czternastu gmin położonych w obrębie analizowanego obszaru wybrano siedem, których udział w powierzchni zlewni był największy. Wartości poszczególnych wskaźników opracowano w oparciu o dane pozyskane z Głównego Urzędu Statystycznego (Bank Danych Regionalnych i Bank Danych Lokalnych). Analizie poddano wskaźniki charakteryzujące gospodarkę komunalną w latach 2003 i 2013 oraz rolnictwo i leśnictwo w latach 2002 i 2003 oraz 2010 i 2013. Celem pracy była identyfikacja i ocena wpływu oraz zmian w zakresie oddziaływań antropogenicznych o charakterze obszarowym na zasoby wodne w zlewni jeziora Miedwie. W analizowanym okresie zmniejszyła się presja wywołana gospodarką wodno-ściekową głównie w wyniku rozbudowania sieci kanalizacyjnej na obszarach wiejskich. Natomiast rolnictwo nadal wywiera silny niekorzystny wpływ, wysoki udział gruntów użytkowanych rolniczo w powierzchni gmin oraz utrzymujące się na bardzo wysokim lub odstającym poziomie nawożenie mineralne wywierają silną presję na wody zlewni. Objęcie analizowanego obszaru działaniami związanymi z ograniczeniem odpływu azotanów ze źródeł rolniczych nie przyniosło efektów, wybrane dopływy jeziora Miedwie oraz wody gruntowe objęte monitoringiem nadal wykazują zanieczyszczenie.

EN

In farm areas, evacuations of animal excrements (manure, liquid manure, slurry) and domestic sewage are most dangerous for pure groundwater. For betterment sanitary condition villages and pure waters in their area will be necessity of right infrastructure and good condition (canalization, water treatments and proper animal excrements management). Researches conducted in 2001–2011 years in six farms located in the area of a few villages in the basin of Miedwie lake. Researches points were put (piezometer and wells) in the area of these farms. High concentration of NH4+, NO₃- and PO43- were found in ground water which is exposed to contact inflow of pollutant from farms areas, and sources which are occurred in outlying from a source of pollutants. Also water from a farm wells, which are periodically used, showed the presence of large concentrations of chemical elements especially NO₃- and PO43- what proves constant inflow of pollutants. For monitoring ground water we marked concentration of NH4+, NO₃- i PO43- and pH in the samples.

Słowa kluczowe

PL

presja antropogeniczna; rolnictwo; gospodarka wodno-ściekowa; ramowa dyrektywa wodna; zlewnia

EN

anthropogenic pressure; agriculture; water supply; sewage disposal; Water Framework Directive; catchment area

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 45
• Strony: 140--149
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., tab.,rys.

Twórcy

autor

Durkowski T.

• Katedra Gleboznawstwa, Łąkarstwa i Chemii Środowiska, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, ul. Słowackiego 17, 71-434 Szczecin

autor

Jarnuszewski G.

• Katedra Gleboznawstwa, Łąkarstwa i Chemii Środowiska, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, ul. Słowackiego 17, 71-434 Szczecin

autor

Wiśniewska J.

• Katedra Gleboznawstwa, Łąkarstwa i Chemii Środowiska, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, ul. Słowackiego 17, 71-434 Szczecin

Bibliografia

• 1. Analiza oddziaływania rolnictwa na środowisko wodne w województwie zachodniopomorskim potencjalne ograniczenia w rozwoju produkcji zwierzęcej. WIOŚ 2005.
• 2. Borowiec S. 1961. Zróżnicowanie warunków glebowo-rolniczych obszaru plejstoceńskiego zastoiska wodnego na tle powiatu pyrzyckiego. Rocz. Nauk Rol. t. 84-A-4, 613–630.
• 3. Common Implementation Strategy for the Water Framework Directive (2000/60/EC). http:// ec.europa.eu/environment/water/water-framework/objectives/pdf/strategy2.pdf
• 4. Durkowski T., Burczyk P., Królak B. 2006. Ocena odpływu składników nawozowych ze zlewni rolniczych Jeziora Miedwie w okresie restrukturyzacji rolnictwa. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 6 z. 2 (18), 51–63.
• 5. Durkowski T., Łempicka A., Pawlik-Dobrowolski J., Woroniecki T. 1999. Mokry opad zanieczyszczeń atmosferycznych jako podstawowe źródło zanieczyszczeń zbiorników wodnych (na przykładzie jeziora Miedwie). Rocz. AR Pozn. CCCX, Melior. Inż. Środ. 20, cz. I, 391–402.
• 6. Durkowski T., Wesołowski P., Woroniecki T., Pawlik-Dobrowolski J., Pieczyński L. 2004. Dopływ zanieczyszczeń do jeziora Miedwie z jego bez-pośredniej zlewni oraz możliwości ich ograniczenia. Opracowanie monograficzne. IMUZ Falenty, ss. 106.
• 7. Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej. Dz. U. UE L z dnia 22 grudnia 2000 r.
• 8. DYREKTYWA RADY z dnia 12 grudnia 1991 r. dotycząca ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego (91/676/EWG). Dz. U. UE L z dnia 31 grudnia 1991 r.
• 9. GUS 2003. Raport z wyników. Powszechny spis rolny 2002. Warszawa.
• 10. GUS 2005. Dane dla jednostki podziału terytorialnego. Bank Danych Regionalnych GUS [online] Warszawa.
• 11. GUS 2014. Dane dla jednostki podziału terytorialnego. Bank Danych Lokalnych GUS, baza online http://stat.gov.pl/bdl/app/dane_cechter.dims?p_ id=724411&p_token=-1994964036.
• 12. Monitoring stanu chemicznego oraz ocena stanu jednolitych części wód podziemnych w dorzeczach w latach 2012-2014. Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy.
• 13. Moss B. 2008. The Water Framework Directive: total environment or political compromise? Sci Total Environ., 400(1-3), 32–41. DOI 10.1016/j. scitotenv.2008.04.029. Epub 2008 May 27.
• 14. Ocena jakości wód powierzchniowych w województwie zachodniopomorskim w roku 2009. WIOŚ 2010.
• 15. Pirrone N., Trombino G., Cinnirella S., Algieri A., Bendoricchio G., Palmeri L. 2005. The Driver-Pressure-State-Impact-Response (DPSIR) approach for integrated catchment-coastal zone management: preliminary application to the Po catchment-Adriatic Sea coastal zone system. Reg Environ Change, 5, 111–137. DOI 10.1007/s10113-004-0092-9.
• 16. Raport o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim w latach 2002–2003. WIOŚ 2004. www.wios.szczecin.pl/bip/chapter_16003.asp?soid =D2CF57F3BC9A40CCB18A813367498BBE.
• 17. Rozporządzenie Rady Ministrów z 9 listopada 2004 r. (Dz. U. 2014, nr 257, poz. 2573).
• 18. Smoroń S., Kowalczyk A. 2014. Identyfikacja i ocena czynników antropogenicznych stanowiących potencjalne zagrożenie dla wód zlewni Szreniawy. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, t. 14. z. 3(47), 125–141.
• 19. Sojka M., Murat-Błażejewska S., Kanclerz J. 2007. Identyfikacja i ocena oddziaływań antropogenicznych o charakterze obszarowym na zasoby wodne zlewni rzeki Małej Wełny. VIII Ogólnopolska Konferencja Naukowa, 657–669.
• 20. Stan środowiska w województwie zachodniopomorskim. Raport 2014. WIOŚ 2014. http://www. wios.szczecin.pl/bip/chapter_16003.asp?soid=52 ABA67B8F8D4D3699F033E0E4BBE94F.
• 21. Wierzchowska E. 1997. Water Quality in Lake Miedwie, 1992 to 1994 An Analysis of Basic Monitoring Data. Baltic Basin Agriculture and Environment Series Report 97-BB8.
• 22. Wira J., Wira D. 2005. Analysis and assessment of technological processes of the Miedwie lake surface water treatment plant for the city of Szczecin. Baltic Coastal Zone, No. 9, 73–98.