Wyznaczanie ewapotranspiracji rzeczywistej użytków zielonych na podstawie ewapotranspiracji maksymalnej i potencjału wody w glebie

Szajda, J.; Łabędzki, L.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Wyznaczanie ewapotranspiracji rzeczywistej użytków zielonych na podstawie ewapotranspiracji maksymalnej i potencjału wody w glebie

Autorzy

Szajda J. , Łabędzki L.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Determination of actual evapotranspiration of grassland on the basis of maximum evapotranspiration and soil water potential

Języki publikacji

Abstrakty

W pracy przedstawiono syntetyczną analizę wyników badań lizymetrycznych ewapotranspiracji i plonowania użytków zielonych w naturalnych warunkach dostatku wody w glebie oraz w warunkach zróżnicowanego potencjału wody w glebach torfowo-murszowych i murszowatych w okresach suszy meteorologicznej umiarkowanej, silnej i ekstremalnej na Polesiu Lubelskim. Stwierdzono, że ewapotranspiracja rzeczywista użytków zielonych w warunkach optymalnej wilgotności gleby stanowi wskaźnik maksymalnych potrzeb wodnych, zależny od czynników meteorologicznych i maksymalnych plonów siana. Wyznaczono dla dekad i okresów IV–V, VI–VII, VIII–IX średnie dobowe wartości ewapotranspiracji maksymalnej w zależności od prognozowanych aktualnych i końcowych maksymalnych plonów siana. Wpływ wilgotności gleby na ewapotranspirację rzeczywistą w dekadach i okresach IV–V, VI–VII, VIII–IX określono wartością współczynników glebowo-wodnych k_s1 oraz zależnością k_s1 od prognozowanych bezwzględnych wartości potencjału wody w glebie. Wyznaczono dla dekad i okresów IV–V, VI–VII, VIII–IX średnie dobowe wartości ewapotranspiracji rzeczywistej na podstawie zmniejszania ewapotranspiracji maksymalnej, wyrażonego wartością współczynników glebowo-wodnych k_s1. Wyznaczone wartości ewapotranspiracji rzeczywistej użytków zielonych są przydatne na etapie eksploatacji oraz projektowania urządzeń i systemów melioracyjnych.

Synthetic analysis of the results of lysimeter investigations on evapotranspiration and yielding of 3-cut meadow and pasture under natural sol water supply and different soil water potential in peat-moorsh and moorsh soils, in periods of moderate, severe and extreme meteorological droughts, carried out in Polesie Lubelskie, is presented in the paper. It has been shown that grassland actual evapotranspiration under optimum soil moisture conditions ensuring maximum hay field is an indicator of the maximum water demand, dependent on meteorological factors and maximum hay yield. Mean in decades and periods IV–V, VI–VII, VIII–IX daily values of maximum evapotranspiration in dependence on predicted current and final maximum hay field are determined. Effect of soil moisture on actual evapotranspiration is quantified by soil-water coefficients k_s1 for decades and periods IV–V, VI–VII, VIII–IX and their dependence on predicted absolute soil water potential value. Daily 10-day and periods IV–V, VI–VII, VIII–IX mean actual evapotranspiration is determined by reduction of maximum evapotranspiration by soil-water coefficients k_s1. Determined grassland actual evapotranspiration can be useful in an assessment of water demand for designing and exploitation of irrigationdrainage devices and systems on grasslands.

Słowa kluczowe

ewapotranspiracja potencjał wody w glebie użytki zielone

evapotranspiration grasslands soil water potential

Wydawca

Wydawnictwo ITP

Czasopismo

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

Rocznik

2016

Tom

T. 16, z. 1

Strony

71--92

Opis fizyczny

Bibliogr. 24 poz., rys.

Twórcy

autor

Szajda J.

Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach

autor

Łabędzki L.

l.labedzki@itp.edu.pl

Kujawsko-Pomorski Ośrodek Badawczy ITP, ul. Glinki 60, 85-174 Bydgoszcz

Bibliografia

1. FEDDES R.A. 1985. Crop water use and dry matter production: state of the art. Technical Bulletin. No 63 ss.15.
2. GASCA-TUCKER D.L., ACREMAN M.C., AGNEW C.T., THOMPSON J.R. 2007. Estimating evaporation from a wet grassland. Hydrology and Earth System Sciences. Vol. 11(1) s. 270–282.
3. KACA E., KASPERSKA W. 2000. A method of calculating the value of crop-soil coefficient in a formula describing evapotranspiration of a 3-cut meadow. Journal of Water and Land Development. No. 4 s. 193–208.
4. KOWALIK P. 1976. Podstawy teoretyczne agrohydrologii Żuław [Theoretical principles of Żuławy agrohydrology]. Acta Technica Gedanensia. No 11. ISSN 0065-1664 ss. 97.
5. KOWALIK P., ZARADNY H. 1978. Simulation model of the soil water dynamics for layered soil profile with fluctuating water table and water uptake by roots. Journal of Hydrology Science. Vol. 5. No 2. s. 133–142.
6. KOŹMIŃSKI Cz. 1986. Przestrzenny i czasowy rozkład okresów bezopadowych trwających ponad 15 dni na terenie Polski [Spatial and temporal distribution of above 15 day long period without rainfalls in the territory of Poland]. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 268 s. 37–52.
7. KUŹNIAR A., TWARDY S., KOWALCZYK A., KOSTUCH M. 2011. An assessment of water requirements of the mountain pasture swards in the Polish Western Carpathians. Journal of Water and Land Development. No. 15 s. 193–208.
8. ŁABĘDZKI L. 1997. Potrzeby nawadniania użytków zielonych – uwarunkowania przyrodnicze i prognozowanie [Needs for grassland irrigation – natural determinants and forecasting]. Rozprawy Habilitacyjne. Falenty. Wydaw. IMUZ. ISBN 83-85735-51-8 ss. 147.
9. ŁABĘDZKI L., KASPERSKA W. 1994. Ewapotranspiracja i plonowanie użytków zielonych w warunkach suszy meteorologicznej i glebowej [Grassland evapotranspiration and yielding under atmosphere and soil drought conditions]. Materiały XXV Zjazdu Agrometeorologów. Olsztyn–Mierki, 27–29.09.1994. Olsztyn. Wydaw. ART s. 99–107.
10. MORAN M.S., SCOTT R.L., KEEFER T.O., EMMERICH W.E., HERNANDEZ M., NEARING G.S., PAIGE G.B., COSH M.H., O’NEILL P.E. 2009. Partitioning evapotranspiration in semiarid grassland and shrubland ecosystems using time series of soil surface temperature. Agricultural and Forest Meteorology. No 149 s. 59–72.
11. ROGUSKI W., SARNACKA S., DRUPKA S. 1988. Instrukcja wyznaczania potrzeb i niedoborów roślin uprawnych i użytków zielonych [Instruction for calculating water requirements and deficits of field crops and grassland]. Materiały Instruktażowe. Nr 66. Falenty. IMUZ ss. 52.
12. SZAJDA J. 1987. Udział dopływu gruntowego w pokrywaniu ewapotranspiracji łąki i pastwiska na glebie torfowo-murszowej w pobliżu Kanału Wieprz–Krzna [Share of groundwater inflow In covering evapotranspiration of meadows and pastures on peat-muck soil near Wieprz-Krzna Chanel]. Prace Komitetu Naukowego PTG. Nr 100 s. 55–68.
13. SZAJDA J. 1997. Roślinne i glebowo-wodne wskaźniki ewapotranspiracji łąki na glebie torfowo-murszowej [Crop and soil-water indices of meadow evapotranspiration on peat-muck soil]. Rozprawy Habilitacyjne. Falenty. Wydaw. IMUZ. ISBN 83-85735-62-3 ss. 62.
14. SZAJDA J. 2006. Ocena ewapotranspiracji rzeczywistej użytków zielonych na podstawie plonu aktualnego [Evaluation of actual grassland evapotrnaspiration based on current yield]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie T. 6. Z. 1(16) s. 403–412.
15. SZAJDA J. 2009. Przeciwdziałanie skutkom suszy meteorologicznej na glebach torfowo-murszowych i murszowatych [Counteracting the effects of meteorological drought in peat-muck and mucky soils]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 26. ISBN 978-83-61875-05-5 ss. 75.
16. SZAJDA J. 2011. Wpływ potencjału wody w glebie na ewapotranspirację i plonowanie użytków zielonych na glebach torfowo-murszowych i murszowatych w warunkach suszy meteorologicznej [The effect of water potential in soil on evapotranspiration and grassland yielding on peat-muck and mucky soils under meteorological drought]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 32. ISBN 978-83-62416-31-8 ss. 62.
17. SZAJDA J. 2014. Wpływ potencjału wody w glebie na ewapotranspirację i plonowanie użytków zielonych [The effect water potential in soil on grassland evapotranspiration and yielding]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 14. Z. 4(48) s. 95–122.
18. SZAJDA J., CZERWIŃSKI M., JAKIMIUK S. 2007. Ocena suszy meteorologicznej w okresie wegetacyjnym na Polesiu Lubelskim na podstawie wybranych wskaźników [An assessment of meteorological drought in the growing season in Lublin Polesie with selected indices]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 7. Z. 2a(20) s. 316–326.
19. SZAJDA J., OLSZTA W. 2000. Influence of sucking pressure of soil water on evapotranspiration and meadow yielding [The role of physical and physicochemical properties of soils in functioning of ecosystems]. Acta Agrophysica. No 35 s. 183190.
20. SZAJDA J., OLSZTA W. 2005. Optymalny poziom wody gruntowej jako czynnik skutecznej ochrony zmeliorowanych ekosystemów torfowiskowych w okresach posusznych [Optimum ground water level as a factor in the effective protection of meliorated peat ecosystems in dry periods]. WodaŚrodowisko-Obszary Wiejskie. T. 5. Z. specj. (14) s. 301–313.
21. SZAJDA J., OLSZTA W., GRZYWNA A. 2006. Optymalna głębokość wody gruntowej w glebach murszowa tych zapewniająca duże uwilgotnienie warstwy korzeniowej łąki [The optimum Grodnu water depth in mucky soils providing high moisture of the meadow rhisosphere]. Woda--Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 6. Z. 2(18) s. 359372.
22. WIT C.T. DE 1965. Photosyntesis of leaf canopies. Verslagen Landbouwk k. Onderzouwk. Reports. No 633. Wageningen. PUDOC ss. 56
23. ZARADNY H. 1993. Groundwater flow in saturated and undsaturated soil. Rotterdam A. A.Balkema ss. 279.
24. ZAWADZKI S. 1973. Laboratoryjne oznaczanie zdolności retencyjnych utworów glebowych [Laboratory determination of retentional properties of soils]. Wiadomości IMUZ. T. 11. Z. 2 s. 11–31.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-8b0c82c0-e767-4dd2-b327-c9b3e9109a61