Polska wyprawa na Spitsbergen w 1934 roku

• Autorzy: Kohler P.

Warianty tytułu

EN

Polish expedition to Spitsbergen in 1934

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Polish expedition to Spitsbergen in 1934 was already the second Polish polar expedition to the Arctic. It was scientific-mountaineering in character. 7 persons took part in it: Witold Biernawski (1898-1957) – film-maker and radiotelegraph operator, Stefan Bernadzikiewicz (1907-1939) – expedition leader, Henryk Mogilnicki (1906-1999) – photographer and radiotelegraph operator, Stefan Zbigniew Różycki (1906-1988) – geologist, Stanisław Siedlecki (1912-2002) – meteorological observer, Sylweriusz Bohdan Zagrajski (1892-1940) – triangulator, Antoni Rogal-Zawadzki (1896-1974) – topographer and photogrammetrist. The purpose of this expedition was to collect data in geology and cartography, and to a lesser degree – in glaciology, botany, zoology and meteorology. It lasted from May 20 to September 16, 1934. The time between June 20 – August 28 the group spent on Spitsbergen’s Torell Land. The outcome: an area of app. 300 square kilometres of previously undiscovered land was marked by triangular system, covered by photogrammetric photos and surveyed. Geological research covered the land of app. 500 square kilometres and the group collected geological specimens of app. 800 kg in weight. On the basis of their research, two maps (at a scale of 1:50 000 and 1:200 000) were published. The participants collected also botanical and zoological material. Meteorological observations were carried out at the base over Van Keulen fjord throughout the whole expedition. Different objects on Torell Land were named by the expedition, their names referring largely to Poland (Annex I). Approximately 200 photographs and a film were shot by the expedition. Apart from scientific research, the participants published also diaries of the expedition.

Słowa kluczowe

PL

wyprawa polarna; polskie wyprawy polarne; Spitsbergen

EN

polar expedition; Polish polar expeditions; Spitsbergen

• Wydawca: Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
• Czasopismo: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Rocznik: 2015
• Tom: R. 60, nr 2
• Strony: 117--140
• Opis fizyczny: Bibliogr. 64 poz., il.

Twórcy

autor

Kohler P.

• Zakład Badań i Dokumentacji Polarnej im. Prof. Z. Czeppego, Instytut Botaniki UJ, Kraków

Bibliografia

• P. Köhler: Pierwsza polska wyprawa polarna. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2013 t. 58 nr 4 s. 43-59.
• S. Siedlecki: Polska Wyprawa Polarna na Spitsbergen. „Wierchy” 1935 t. 13 s. 34-45.
• P. Köhler: Spuścizna Stanisława Siedleckiego (1912-2002) w zbiorach Zakładu Badań i Dokumentacji Polarnej im. Prof. Zdzisława Czeppego Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego. „Krakowski Rocznik Archiwalny” 2012 [wyd. 2013] t. 18.
• P. Köhler: Stanisław Siedlecki (1912-2002) - polarnik, taternik, geolog. Stulecie urodzin. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2013 t. 58 nr 3 s. 61-80.
• S. Z. Różycki: Wśród Lodów i Skał. Ze wspomnień uczestnika polskiej wyprawy polarnej na Ziemię Torella (Spitsbergen 1934 r.). Sport i Turystyka Warszawa 1959, 426 s.
• Zbiory archiwalne Zakładu Badań i Dokumentacji Polarnej im. Prof. Z. Czeppego Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• [anonim]: Polskie wyprawy egzotyczne Klubu Wysokogórskiego PTT. „Poznaj Świat” 1949 R. II nr 7-9 s. 89-95.
• S. Bernadzikiewicz: Polska wyprawa polarna na Spitsbergen. „Morze. Organ Ligi Morskiej i Kolonjalnej” 1934 t. 11 nr 11 s. 2-3.
• K. Birkenmajer: Polish geological research in Svalbard, 1934-1996. An outline. [w:] P. Głowacki (red.), Polish Polar Studies. 24th Polar Symposium – 40th Anniversary of the Polish Polar Station Hornsund – Spitsbergen 77°00’N 15°33’E. Committee on Polar Research of the Polish Academy of Sciences, Institute of Geophysics of the Polish Academy of Sciences, Polar Club of the Polish Geographical Society, Warszawa 1997.
• K. Birkenmajer: Zarys dziejów polskich wypraw na Spitsbergen. [w:] Dzieje polskich, rosyjskich i radzieckich badań polarnych. Materiały III Sympozjum Polsko–Radzieckiego z Historii Nauk o Ziemi, Wrocław, 25–30 września 1978 r. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1982, s. 115–140.
• H. Krzyżaniak: Udział Polaków w badaniach Spitsbergenu. „Polish Polar Research” 1980 t. 1 nr 1 s. 147-150.
• B. Chwaściński: Stefan Bernadzikiewicz - w 40-lecie śmierci. „Taternik” 1980 t. 56 z. 2 s. 67-68.
• S. Łaszkiewicz: Szef Bernadzikiewicz. [w:] S. Łaszkiewicz: Szum młodości. Składnica Księgarska, Edinburgh 1945, s. 75-84.
• Z. i. H. Paryscy: Wielka Encyklopedia Tatrzańska. Wydawnictwo Górskie Poronin 1995.
• A. Marcinkiewicz, Z. Michalska: Stefan Zbigniew Różycki. „Studia Geologica Polonica” 1977 t. 52 s. 5-35.
• K. Birkenmajer: Profesor Stefan Zbigniew Różycki jako badacz polarny. „Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego” 2006 nr 419 s. 19-28.
• K. Birkenmajer, L. Lindner: In memoriam - Stefan Zbigniew Różycki (1906-1988), an eminent Polish polar geologist. „Polish Polar Reserach” 1989 t. 10 nr 1 s. 105-110.
• L. Lindner: Stefan Zbigniew Różycki (1906-1988). „Annales Societatis Geologorum Poloniae” 1989 t. 59 nr 3-4 s. 535-543.
• J. Znosko: Stefan Zbigniew Różycki (1906-1988). „Nauka Polska 1989” [wyd. 1990] t. 37 nr 4-5 s. 209-213.
• [S. Z. Różycki]: Różycki, Stefan Zbigniew. [w:] Kto jest kim w Polsce 1984. Informator biograficzny. Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1984, s. 822-823.
• [anonim]: Organizacja Polskiej Wyprawy Polarnej na Spitsbergen. „Biuletyn Towarzystwa Geofizyków w Warszawie” 1934 z. 9-10 s. 49-50.
• http://pl.wikipedia.org/wiki/Lucjan_Miładowski [dostęp 6 I 2014].
• M. Lepecki: Pamiętnik adiutanta Marszałka Piłsudskiego. Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa 1987 364 s.
• J. R. Szaflik: Osiecki Stanisław pseud. Kowalski (1875-1967). „Polski Słownik Biograficzny” t. XXIV s. 326-328.
• Z. Wilski (red. nacz.): Mrozowska Jadwiga Stanisława [...] (1880-1966). Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980. t. II, Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa 1994 s. 476-477.
• W. Strzałkowski: Życiorysy dowódców jednostek polskich w wojnie obronnej 1939 r., Tadeusz Zieleniewski (1887-1971). w: T. Jurga, Obrona Polski 1939, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1990, wyd. I, s. 837-838.
• H. Stępień: Mariusz Zaruski. Opowieść biograficzna. GREG s.c., Warszawa 1997 266 s. + [29] s. tabl.
• [S. Bernadzikiewicz]: Polska wyprawa polarna na Spitsbergen 1934. Cel i organizacja, prace i wyniki. „Taternik” 1936 t. 20 nr 5 s. 159-168.
• A. B. Dobrowolski: Polska wyprawa na Spitsbergen. „Wiedza i Życie” 1935 r. 10 z. 1 s. 1-8.
• S. Siedlecki: Wśród polarnych pustyń Svalbardu. Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych Warszawa 1935 190 s.
• H. Lachambre, A. Machuron: Wyprawa Andreégo balonem do bieguna. Warszawa 1898, s. 150.
• P. Köhler: Zdobywanie bieguna południowego Ziemi – implikacje botaniczne. The attainment of the South Pole of the Earth – botanical implications. „Wiadomości Botaniczne” 2012 t. 56 nr 3/4 s. 91-95; P. Köhler: Stulecie zdobycia południowego bieguna Ziemi. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2013 t. 58 nr 2 s. 57-75.
• R. Amundsen: Lot do bieguna północnego (Biała śmierć). Wydawnictwo Ciekawe Miejsca.net, Warszawa 2012, 118 s. Wydanie I powojenne; seria „Wyprawy, które zmieniły świat”.
• R. Amundsen: To co widziałem z „Norge”. „Naokoło Świata” 1926 t. 30 s. 55-70.
• U. Nobile: Czerwony namiot. Czytelnik, Warszawa 1976, 383 s.
• S. Z. Różycki: Wyprawa na Spitsbergen w 1934 roku. (Expédition polonaise à Spitsbergen en 1934). „Przegląd Geograficzny” 1935 [wyd. 1936] t. 15 s. 119-137.
• S. Z. Różycki: Ziemia Torella. Teren działania polskiej wyprawy polarnej 1934. „Taternik” 1936 t. 20 nr 5 s. 173-181.
• A. Zawadzki: Polska Wyprawa Polarna na Spitsbergen w 1934 r. „Wiadomości Służby Geograficznej” 1934 t. 8 nr 2 s. 227–230.
• [S. Bernadzikiewicz]: Polska Wyprawa Polarna na Spitsbergen. „Wiadomości Służby Geograficznej” 1934 t. 8 nr 1 s. 136–137.
• S. Zagrajski, A. Zawadzki: Polska wyprawa na Spitsbergen 1934. Cz. 1. Prace geodezyjne i kartograficzne. Sekcja Geograficzna Towarzystwa Wiedzy Wojskowej, Warszawa 1936, 2 nlb. + 99 + 1 nlb. s, tabl. 2, plan 1. Seria: Biblioteka Służby Geograficznej, T. 16.
• S. Zagrajski, A. Zawadzki: Prace geodezyjne polskiej wyprawy polarnej na Spitsbergen w 1934 roku. [część I]. „Wiadomości Służby Geograficznej” 1935, t. 9 nr 1-2 s. 49-122.
• Biogramy uczonych polskich. T. 4: Nauki techniczne. Wrocław 1988.
• Uczeni polscy XIX-XX stulecia. T. 1: A–G. Warszawa 1994.
• H. Gurgul, M. Krzeptowski: Henryk Mogilnicki (1906-1999) w 65-lecie Polskiej Wyprawy na Spitsbergen. „Biuletyn Polarny” 2000 t. 8 s. 48-49.
• http://portalwiedzy.onet.pl/60933,,,,zawadzki_rogala_antoni_rudolf,haslo.html [dostęp 10 II 2014].
• S. Bernadzikiewicz, H. Mogilnicki, S. Z. Różycki, S. Siedlecki, A. Zawadzki: Spitsbergen 1934. [w:] J. Wojsznis, Polacy na szczytach świata. Sport i Turystyka, Warszawa 1966, s. 91-142.
• A. Zawadzki: Levés photogrammétriques effectués par l`Expédition Polonaise au Spitzberg dans le période du 21/VI au 29/VIII 1934. „Przegląd Fotogrametryczny” 1934 t. 11 z. 3 s. 66-74.
• A. Zawadzki: Opracowanie zdjęć fotogrametrycznych w czasie polskiej wyprawy polarnej na Spitsbergen w 1934 r. „Przegląd Fotogrametryczny” 1936 t. 17/18 z. 1-2 s. 28-32.
• [A. Zawadzki ]: Spitsbergen. Mapa opracowana na podstawie fotogrametrycznych zdjęć stereoskopowych wykonanych w czasie pierwszej polskiej wyprawy na Spitsbergen, czerwiec-sierpień 1934 r. Map based upon photogrammetric surveys executed during the first Polish Spitsbergenexpedition, June-August 1934. Skala 1:50 000. Wojskowy Instytut Geograficzny, Warszawa 1935 [„Taternik” 1936 t. 20 nr 5, wklejka między s. 192 a 193; „Wiadomości Służby Geograficznej” 1936 t. 10 nr 1, wkładka].
• A. Zawadzki, S. Zagrajski: Prace geodezyjne polskiej wyprawy polarnej na Spitsbergen w 1934 roku. [część II]. „Wiadomości Służby Geograficznej” 1936 t. 10 nr 1 s. 83-102.
• Expedition polonaise à Spitsberg en 1934; mapa obszaru opracowanego przez polską wyprawę skala 1:50 000], Separatum: Kraków 1936, druk. W.L. Anczyc i S-ka.
• C. Lipert: Porównanie wielkości masy opadowej w cyrku Lodowca Pencka w okresie od 1934 roku do 1958 roku. [w:] J. Jania, T. Szczypek, M. Pulina (red.), VIII Sympozjum Polarne. Materiały. Instytut Geografii, Uniwersytet Śląski, Klub Polarny, Polskie Towarzystwo Geograficzne, Sosnowiec 1981. T. 1. Referaty i komunikaty, s. 69-74.
• A. Zawadzki, S. Zagrajski: Prace geodezyjne… mapa: Zasięg prac triangulacyjnych, fotogrametrycznych i geologicznych polskiej wyprawy na Spitsbergen w 1934 r. (czerwiec-sierpień) naniesionych na wycinku z mapy w skali 1:200 000 opracowanej przez „Norges Svalbard- og Ishavs Undersökelser” pod kierownictwem dr. Adolfa Hoela. Extent of the triangulation, photogrammetric and geological works of the Polish Spitsbergen expedition, July-August, 1934, represented on a part of the 1:200 000 map executed by the “Norges Svalbard- og Ishavs Undersökelser”. Druk Wojskowego Instytutu Geograficznego [mapa na wkładce między 48 a 49 stroną zeszytu 1-2 „Wiadomości Służby Geograficznej” 1935 t. 9].
• S. Z. Różycki: Budowa geologiczna północno-zachodniej części Ziemi Torella (Spitsbergen). Geology of the north-western part of Torell Land, Vestspitsbergen. „Studia Geologica Polonica” 1959 t. 2 s. 1-98 + 6 tabl.
• K. Birkenmajer: 45 lat polskich badań geologicznych (1934-1979) w archipelagu Svalbard. „Przegląd Geologiczny” 1980 t. 28 nr 11 s. 619-621.
• K. Birkenmajer: Zarys polskich badań geologicznych Svalbardu, 1939[sic, powinno być: 1934]-1996. [w:] P. Głowacki, A. Wójcik (red.), Materiały konferencyjne. XXIV Sympozjum Polarne, Warszawa, 26-27 września 1997. Instytut Geofizyki Polskiej Akademii Nauk, Komitet Badań Polarnych PAN, Klub Polarny Polskiego Towarzystwa Geograficznego, Warszawa 1997 [wydruk komputerowy powielony].
• K. Birkenmajer: Polish geological investigations of the Svalbard Archipelago 1934–1979 (an outline). „Polish Polar Research” 1980 t. 1 nr 2-3 s. 217-220.
• S. Z. Różycki: Strefowość rzeźby i zjawiska peryglacjalne na Ziemi Torella (Spitsbergen). Zones du modelé et phénomenes périglaciaires de la Terre de Torell (Spitsbergen). „Biuletyn Peryglacjalny” 1957 t. 5 s. 51-87, wersja w j. francuskim na s. 187-224, w j. rosyjskim na s. 315-339.
• S. Z. Różycki: Peryglacjalne deformacje kości długich niedźwiedzia. „Biuletyn Peryglacjalny” 1957 t. 5 s. 105-108, wersja w j. francuskim – s. 237-239, wersja w j. rosyjskim – s. 351-352.
• [anomim]: Polskie nazwy nowoodkrytych części Ziemi Torella. „Wiadomości Geograficzne” 1936 t. 14 nr 1/2 s. 8.
• K. Birkenmajer: Góra Kopernika na Spitsbergenie. Wszechświat 1966 nr 5 s. 122-124.
• K. Birkenmajer: Góra Marii Skłodowskiej-Curie na Spitsbergenie. Wszechświat 1968 nr 4 s. 105-106.
• B. Kuźmiński: Polskie nazwy na mapie świata. Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1967, 151 s.
• S. Bernadzikiewicz: Kartki z pamiętnika. „Taternik” 1936 t. 20 nr 5 s. 169-173.