Historyczny kompleks górniczy na górze Wielisławka (Sudety Zachodnie) jako obiekt geoturystyczny

• Autorzy: Kowalski Aleksander , Maciejak Krzysztof , Kasza Damian , Wajs Jarosław

Warianty tytułu

EN

Historical mining complex on Mt. Wielisławka (Western Sudetes) as a potential geosite

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Autorzy przedstawiają wyniki badań historycznego kompleksu górniczego położonego na górze Wielisławka, w dolinie rzeki Kaczawy pomiędzy Nowym Kościołem a Sędziszową (Sudety Zachodnie). Zespół obiektów pogórniczych, na który obecnie składają się sztolnie i inne antropogeniczne formy rzeźby terenu, stanowi efekt wydobycia złota i srebra prowadzonego na stokach przekształconych przez ruchy masowe (osuwiska). Badania tych form, obejmujące geologiczne i geomorfologiczne prace terenowe, a także skaning laserowy podziemnych wyrobisk, pozwoliły na określenie zasięgu historycznych prac górniczych, a także rekonstrukcję przebiegu procesów osuwiskowych. Pozostałości po działalności wydobywczej na stokach Wielisławki są obiektami o wysokim potencjale naukowym i geoedukacyjnym.

EN

The paper presents the results of studies of a historical gold mining complex situated on the northern slopes of Wielisławka Mt. (376,3 m a.s.l.) in the Western Sudetes, SW Poland. Mining activities were conducted on the slopes affected by mass movements (landslide processes). A multidisciplinary approach including geological fieldworks, geomorphometric analysis as well as terrestrial laser scanning (TLS), performed within old adits, have allowed to determine the recent spatial distribution of the mining forms as well as origin of landslide phenomena. The investigated adits, shafts and other anthropogenic, post-mining forms are unique objects with high scientific and geoeducational potential.

Słowa kluczowe

PL

obiekt pogórniczy; sztolnia; osuwisko; skaning laserowy; geoturystyka

EN

post-mining form; adit; landslide; terrestrial laser scanning; geotourism

• Wydawca: Stowarzyszenie Naukowo-Edukacyjne Terra Minera
• Czasopismo: Hereditas Minariorum
• Rocznik: 2020
• Tom: Vol. 6
• Strony: 15--23
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., rys.

Twórcy

autor

Kowalski Aleksander

• Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Dolnośląski

autor

Maciejak Krzysztof

• Badacz historii górnictwa

autor

Kasza Damian

• Politechnika Wrocławska, Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii

autor

Wajs Jarosław

• Politechnika Wrocławska, Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii

Bibliografia

• AGRICOLA G., 2000. De re metallica libri XII (...), wyd. polskie. AD REM. Jelenia Góra.
• KOWALSKI A., MACIEJAK K., WOJEWODA J., KOZŁOWSKI A., RACZYŃSKI P., 2017. Antropogeniczne zmian rzeźby na terenach górniczych Starego Zagłębia Miedziowego (synklinorium północnosudeckie) w świetle analiz geomorfometrycznych NMT LiDAR i danych archiwalnych. Biuletyn PIG, 469: 177–200.
• KOWALSKI A., WOJEWODA J., 2017. Nowo rozpoznane formy osuwiskowe w dolinie Kaczawy na Pogórzu Kaczawskim (Sudety Zachodnie). Landform Analysis, 34: 15–27 (doi: 10.12657/landfana-034-002).
• KOWALSKI A., MAKOŚ M., 2019. Geologiczne uwarunkowania rozwoju osuwisk w Sudetach. 2 Ogólnopolska Konferencja Osuwiskowa O!SUWISKO, 14.05.2019–17.05.2019, Szczawnicwa: Materiały Konferencyjne. PIG. Warszawa.
• KOWALSKI A., KASZA D., WAJS J., 2019. Structural control of mass movements on slopes formed of magmatic and metamorphic rocks: the case study of Wielislawka Mt. (SW Poland, Sudetes Mts.). Geol. Quart., 63, 3: 460–477.
• MACIEJAK K., KOWALSKI A., MACIEJAK M., 2017. Kopalnie złota na Wielisławce (Pogórze Kaczawskie). Hered. Min., 4: 45–63.
• MIKULSKI S. Z. 2007. The late Variscan gold mineralization in the Kaczawa Mountains, Western Sudetes. Polish Geological Institute Special Papers, 22, 162 pp.
• MIKULSKI S. Z., SPECZIK S. 2010. Założenia dla nowych projektów wierceń poszukiwawczo-badawczych rud metali w Polsce. Biul. PIG, 439: 333–338.
• MIKULSKI S.Z., WILLIAMS I.S., 2014. Zircon U-Pb dating of igneous rocks from the Radzimowice and Wielisław Złotoryjski auriferous polymetallic deposits, Sudetes, SW Poland. Ann. Soc. Geol. Pol., 84, 3: 213–233.
• MILEWICZ J., KOZDRÓJ W. 1995. Szczegółowa Mapa Geologiczna Sudetów 1:25 000. Arkusz Proboszczów. Wyd. PIG. Warszawa.
• OBERC J. 1957. Region Gór Bardzkich (Sudety). Wyd. Geol. Warszawa.
• PIĄTEK E., PIĄTEK Z., 1998. Analiza historyczna górnictwa i hutnictwa przemysłowego obszaru Chełmiec – Jerzyków w Parku Krajobrazowym Chełmy. Myślibórz.
• SIKORA R., WOJCIECHOWSKI, T., 2019. Osuwiska w Sudetach. Przegl. Geol., 67, 5: 360–368.
• STAFFA M., MAZURSKI K.R., PISARSKI G., CZERWIŃSKI J., 2002. Słownik geografii turystycznej Sudetów: Tom 7 – Pogórze Kaczawskie M–Ż. Wyd. I-BIS. Wrocław.
• ZAGOŻDŻON P., 2019. Wykorzystanie reliktów podziemnych robót górniczych w polskiej części Sudetów do celów naukowych. Wydz. Geoinż., Górn. i Geol. Polit. Wr., Wrocław. 333 pp.
• ZÖLLER A., 1923. Das Goldbergwerke am Willenberg bei Röversdorf unweit Goldberg in Niederschlesien. Arch. PIG. Warszawa.
• ZÖLLER A., 1936. Die Putzenzech am Willenberg. Ein altes Goldbergwerk bei Röversdorf unweit Schönaus in Niederschlesien. Zeitschr. für prakt. Geol., 44: 109–112.