Historia subsydencji a uwarunkowania tektoniczne rozwoju bruzdy śródpolskiej w późnym permie i mezozoiku

• Autorzy: Dadlez R. , Narkiewicz M. , Pokorski J. , Wagner R.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono wyniki ilościowych badań rozwoju subsydencji bruzdy śródpolskiej na tle interpretacji jej głębokiego, skorupowego podłoża oraz przy uwzględnieniu roli synsedymentacyjnych struktur tektonicznych. Powstanie basenu późnopermsko-mezozoicznego było poprzedzone długotrwałym wypiętrzeniem tego obszaru z kulminacją we wczesnym permie. Założenie basenu nastąpiło w czasie sedymentacji czerwonego spągowca górnego na skutek ekstensji zachodzącej wzdłuż strefy szwu transeuropejskiego na północny zachód od uskoku Grójec-Opoczno. Pierwszy etap rozwoju basenu, trwający do wczesnego triasu, charakteryzował się największą subsydencją tektoniczną ze znaczącym udziałem składowej termicznej. Kolejny etap wzmożonej subsydencji, od początku późnej jury lub od późnej jury środkowej, objął głównie południową część bruzdy i był uwarunkowany procesami ekstensji, zapewne pochodnymi względem wzmożonego spredingu w oceanie tetydzkim. Inwersja bruzdy na przełomie kredy i paleocenu była poprzedzona etapem wzmożonej subsydencji we wczesnej późnej kredzie. Oba procesy wiązały się zapewne z kompresją na przedpolu orogenu alpejskiego. Ryftowy charakter miał jedynie pierwszy etap rozwoju basenu. Później subsydencja tektoniczna miała mniejsze rozmiary i/lub bardziej ograniczone rozprzestrzenienie. Główne ramy tektoniczne bruzdy śródpolskiej są związane z rozłamami skorupowymi wzdłuż krawędzi kratonu wschodnioeuropejskiego, natomiast jej poprzeczna segmentacja oraz inne szczegóły geometrii były uwarunkowane czynnymi w różnym czasie i z różnym natężeniem nieciągłościami tektonicznymi o przebiegu poprzecznym lub równoległym do strefy szwu transeuropejskiego.

Słowa kluczowe

PL

subsydencja; ekstensja; TESZ (strefa szwu transeuropejskiego); perm-mezozoik; bruzda śródpolska

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Prace Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 1998
• Tom: T. 165
• Strony: 47--56

Twórcy

autor

Dadlez R.

autor

Narkiewicz M.

autor

Pokorski J.

autor

Wagner R.