Zarządzanie jakością - od selektywnej do zrównoważonej jakości

• Autorzy: Borys Tadeusz , Rogala Piotr , Wawak Sławomir

Identyfikatory

DOI

10.15199/46.2024.1.2

Warianty tytułu

EN

Ouality management – from selective to sustainable quality

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Cel: Celem artykułu jest analiza różnych, spotykanych w literaturze, podejść do ewolucji zarządzania jakością i zaproponowanie autorskiego pogłębionego podejścia do tej problematyki. Uwaga autorów koncentruje się na różnicach między poszczególnymi generacjami zarządzania, ze szczególnym uwzględnieniem roli, jaką odgrywa w tej ewolucji TQM. Asumptem do zainteresowania się tym problemem było pojawienie się w literaturze naukowej koncepcji jakości 4.0 oraz jakości 5.0, choć do tej pory w publikacjach naukowych nie numerowano wcześniejszych etapów rozwoju zarządzania jakością. Projekt badania/metodyka badawcza/koncepcja: Analiza opierała się na przeglądzie literatury i dostępnych raportów z zakresu aktualnego stanu wiedzy w obszarze zarządzania jakością. Szczególną uwagę zwrócono na publikacje na temat jakości 4.0 i 5.0 zawarte w naukowych bazach danych. Wyniki/wnioski: Autorzy zidentyfikowali atrybuty przypisane każdej z generacji zarządzania jakością. Określono miejsce koncepcji TQM w ewolucji zarządzania jakością oraz jakości 4.0, rozpoznanej jako nowa generacja TQM, istotnie rozbudowana poprzez digitalizację danych. Zidentyfikowano też wyzwania stawiane przed kształtującą się dopiero generacją zarządzania jakością określaną jako Jakość 5.0 - Sustainable Ouality. Oryginalność/wartość poznawcza: Praca przyczynia się do lepszego zrozumienia ewolucji zarządzania jakością, szczególnie w kontekście problemów związanych z numerowaniem generacji oraz roli TQM w tej ewolucji. Analiza atrybutów poszczególnych generacji oraz ich wpływu na jakość życia wnosi nowe spojrzenie w tym obszarze nauk o zarządzaniu i jakości. Oryginalność polega również na szerokim podejściu do TQM jako filozofii projakościowego zarządzania, co umożliwiło traktowanie jakości 4.0 i 5.0 jako rozbudowy holistycznego podejścia do jakości charakterystycznego dla TQM, którego umownym „punktem startowym" jest jakość 3.0. Oznacza to odejście od tak często spotykanego wąskiego traktowania TQM jako konkretnej metody zarządzania, która powinna już odejść do „lamusa" historii zarządzania jakością.

EN

Purpose: The purpose of the study is to analyze various approaches to the evolution of quality management and to propose an original, in-depth approach to this issue. The authors focus on the differences between individual generations of quality management, particularly emphasizing TQM's role in this evolution. Design/methodology/approach: The analysis was based on a review of the literaturę and available reports on the current State of knowledge in quality management. Particular attention was paid to publications on quality 4.0 and 5.0 contained in scientific databases. Findings/conclusions: The authors identified attributes assigned to each generation of quality management. The place of TQM in the evolution of quality management and quality 4.0 was determined and recognized as a new generation of TQM, significantly expanded through data digitization. Challenges faced by the emerging generation of quality management known as Quality 5.0 - Sustainable Ouality were also identified. Originality/value: The work contributes to a better understanding of the evolution of quality management, especially in the context of problems related to generation numbering and the role of TQM in the evolution. The analysis of the attributes of individual generations and their impact on the quality of life brings a new perspective in this area of management and quality Sciences. The originality also lies in the broad approach to TQM as a philosophy of pro-quality management, which madę it possible to treat quality 4.0 and 5.0 as an extension of the holistic approach to quality characteristic of TQM, the conventional "starting point" of which is quality 3.0. This means a departure from the so-often-seen narrow approach to TQM as a specific management method, which should now become a thing of the past in the history of quality management.

Słowa kluczowe

PL

zarządzanie jakością; ewolucja; TQM; jakość 4.0; jakość 5.0

EN

quality management; evolution; TQM; quality 4.0; quality 5.0

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Problemy Jakości
• Rocznik: 2024
• Tom: R. 56, nr 1
• Strony: 11--18
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Borys Tadeusz

• Uniwersytet Zielonogórski, Katedra Zarządzania Środowiskiem i Gospodarką Publiczną, Instytut Nauk o Zarządzaniu i Jakości, ul. Licealna 9, 65-417 Zielona Góra, Polska

• https://orcid.org/0000-0001-8804-4056

autor

Rogala Piotr

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Filia w Jeleniej Górze, Katedra Zarządzania Jakością i Środowiskiem, ul. Nowowiejska 3, 58-500 Jelenia Góra, Polska

• https://orcid.org/0000-0002-0956-1758

autor

Wawak Sławomir

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kolegium Nauk o Zarządzaniu i Jakości, ul. Rakowicka 27, 30-510 Kraków, Polska

• https://orcid.org/0000-0001-6206-4489

Bibliografia

• [1] Antony Jiju, Shreeranga Bhat, Raja Jayaraman, Olivia McDermott, Michael Sony, Ronald Snee. 2022. „The gene- alogy of Quality 4.0. From inspection to automation, the ąuest to meet standards evolves.” ISE Magazine 54(4).
• [2] Blikle Andrzej Jacek. 2017. Doktryna jakości. Wydanie drugie turkusowe. Wyd. Helion.
• [3] Ćwiklicki Marek, Hubert Obora. 2009. Metody TQM w zarządzaniu firmą. Praktyczne przykłady zastosowań. Warszawa: Wydawnictwo Poltext.
• [4] Dahlgaard Jens J., Kai Kristensen, Golap K. Kanji. 2004. Podstawy zarządzania jakością. Warszawa: PWN.
• [5] Dahlgaard-Park Su Mi. 2011. „The quality movement: where are you going?”. Total Quality Management 22(5): 493-516.
• [6] Deleryd Mats, Anders Fundin. 2020. „Towards societal satis- faction in a fifth generation of quality - the sustainability model”. Total Quality Management & Business Excellence. DOI: 10.1080/14783363.2020.1864214.
• [7] du Vall Marta. 2019. „Super inteligentne społeczeństwo skoncentrowane na ludziach, czyli o idei społeczeństwa 5.0 słów kilka”. Państwo i Społeczeństwo XIX(2): 11-31.
• [8] Fotopoulos Christos V., Evangelos Psomas, Fotis Vouzas. 2010. „Investigating Total quality management practice’s inter- relationships In ISO 9001:2000 certified organizations”. Total Quality Management & Business Excellence (5): 503-515.
• [9] Garvin David A. 1988. Managing Quality: The Strategie and Competitive Edge. New York: Harvard Business School.
• [10] Kano Noriaki (red.). 1996. TQM in service Industries. Tokio: Asian Productivity Organization.
• [11] Karaszewski Robert. 2009. Nowoczesne koncepcje zarządzania jakością. Toruń: Wydawnictwo Dom Organizatora.
• [12] Kodeks Hammurabiego. 1996. Warszawa: Wydawnictwo Alfa.
• [13] Lisiecka Krystyna, Ewa Czyż-Gwiazda. 2014. Zarządzanie jakością działań w organizacji. Modele i metody doskonalenia. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
• [14] Maik Robert. 2017. „Jakość produktów w świetle idei zrównoważonego rozwoju”. Marketing i Zarządzanie 2(48): 373-385.
• [15] Matuszak-Flejszman Alina (red.). 2021. Zarządzanie jakością w zarządzaniu organizacją. W Zarządzanie jakością, 11-51. Wydawnictwo UEP.
• [16] Oyrzanowski Bronisław. 1989. Jakość dla konsumenta, producenta i gospodarki narodowej. Warszawa: PWE.
• [17] Rajkiewicz Mieczysław, Robert Mikulski. 2016. Tendencje zmian w systemach zarządzania. Problemy integracji oraz wdrożenia. Łódź: Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej.
• [18] Rogala Piotr. 2020. Nurt normalizacyjny w zarządzaniu jakością. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
• [19] Skrzypek Elżbieta. 2015. „Społeczna odpowiedzialność - standardy i raportowanie”. Prace Naukowe Uniwersytetu Naukowego we Wrocławiu (378): 206-217.
• [20] Wasilewski Lesław. 1998. Podstawy zarządzania jakością. Warszawa: Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania im. L. Koźmińskiego.
• [21] Wawak Sławomir. 2018. Koncepcja oceny sprawności zarządzania jakością w przedsiębiorstwie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
• [22] Wiśniewska Małgorzata Z., Piotr Grudowski. 2019. Kultura jakości, doskonałości i bezpieczeństwa w organizacji. Warszawa: CeDeWu.
• [23] Yong Josephine, Adrian Wilkinson. 2002. „The long and winding road: The evolution of quality management”. Total Quality Management 13(1): 101-121. DOI: 10.1080/09544120120098591.
• [24] http://www.ndg.com.pl/blog/5-rewolucja-przemyslowa-co- zmieni-na-rynku-pracy-i-swiecie/ [dostęp: 10.12.2023].