The Julianna pegmatite vein system at the Piława Górna Mine, Góry Sowie Block, SW Poland – preliminary data on geology and descriptive mineralogy

Szuszkiewicz, A.; Szełęg, E.; Pieczka, A.; Ilnicki, S.; Nejbert, K.; Turniak, K.; Banach, M.; Łodziński, M.; Różniak, R.; Michałowski, P.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

The Julianna pegmatite vein system at the Piława Górna Mine, Góry Sowie Block, SW Poland – preliminary data on geology and descriptive mineralogy

Autorzy

Szuszkiewicz A. , Szełęg E. , Pieczka A. , Ilnicki S. , Nejbert K. , Turniak K. , Banach M. , Łodziński M. , Różniak R. , Michałowski P.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Szuszkiewicz_A_The Julianna_Geilo. Quart._Vol.57_No 3_2013.pdf

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Języki publikacji

Abstrakty

The newly discovered Julianna pegmatitic system from the Piława Górna Quarry (the Góry Sowie Block, Sudetes Mts., NE margin of the Bohemian Massif) is described in terms of geological setting, petrography and descriptive mineralogy. The system represents the largest pegmatitic occurrence in the Polish Sudetes and consists of a complex network of cogenetic rare-element granitic pegmatites that intruded into tectonized amphibolite as discordant dikes. The pegmatites range from barren and weakly zoned to texturally well-differentiated ones that are composed of a fine-grained border zone, coarse-grained wall zone, graphic and blocky feldspar intermediate zones and a quartz core. Unidirectional and skeletal solidification textures are well-developed. The Julianna pegmatites consist of rock-forming plagioclase (ŁAn39), microcline, quartz and biotite accompanied mostly by accessory to minor muscovite, tourmaline, garnet and beryl. They crystallized from anatectic melt of hybrid NYF (niobium-yttrium-fluorine) + LCT (lithium-cesium-tantalum) geochemical characteristics. Pegmatites with a low to moderate degree of fractionation, that dominate in the Julianna system, bear NYF-signature accessory minerals, such as allanite-(Ce), columbite-, euxenite- and samarskite-group minerals, fergusonite-(Y) and gadolinite-(Y). However rare dikes that attained a very high degree of fractionation contain typical minerals of LCT-signature including tourmalines of the elbaite-olenite-rossmanite series, lepidolite, lithiophilite, spodumene, Cs-rich beryl and pollucite.

Słowa kluczowe

rare-element pegmatite mixed (NYF + LCT) signature granitic pegmatites Piława Górna Góry Sowie Block Sudetes

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Geological Quarterly

Rocznik

2013

Tom

Vol. 57, No. 3

Strony

467–--484

Opis fizyczny

Bibliogr. 66 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Szuszkiewicz A.

: adam.szuszkiewicz@ing.uni.wroc.pl

Institute of Geological Sciences, University of Wrocław, M. Borna 9, 50-204 Wrocław, Poland

autor

Szełęg E.

Department of Geochemistry, Mineralogy and Petrology, Faculty of Earth Sciences, University of Silesia, Będzińska 60, 41-200 Sosnowiec, Poland

autor

Pieczka A.

Department of Mineralogy, Petrography and Geochemistry, AGH University of Science and Technology, Al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Poland

autor

Ilnicki S.

Institute of Geochemistry, Mineralogy and Petrology, University of Warsaw, Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa, Poland

autor

Nejbert K.

DSS Company, Piława Górna Mine, Sienkiewicza 96, 58-240 Piława Górna, Poland

autor

Turniak K.

Institute of Geological Sciences, University of Wrocław, M. Borna 9, 50-204 Wrocław, Poland

autor

Banach M.

Department of General Geology and Geotourism, AGH University of Science and Technology, Al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Poland

autor

Łodziński M.

Department of General Geology and Geotourism, AGH University of Science and Technology, Al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Poland

autor

Różniak R.

DSS Company, Piława Górna Mine, Sienkiewicza 96, 58-240 Piława Górna, Poland

autor

Michałowski P.

DSS Company, Piława Górna Mine, Sienkiewicza 96, 58-240 Piława Górna, Poland

Bibliografia

1. Aftalion M., Bowes D.R. (2002) U-Pb zircon isotopic evidence for Mid-Devonian migmatite formation in the Gory Sowie domain of the Bohemian Massif, Sudeten Mountains, SW Poiand. Neues Jahrbuch für Mineralogie, Monatshefte, (4): 182-192.
2. Aleksandrowski P., Kryza R., Mazur S., Żaba J. (1997) Kinematic data on major Variscan strike-slip faults and shear zones in the Polish Sudetes, north east Bohemian massif. Geological Magazine, 133: 727-739.
3. Badura J., Zuchiewicz W., Gorecki A., Sroka W., Przybylski B., Zyszkowska M. (2003) Morphotectonic properties of the Sudetic marginal fault, SW Poland. Acta Montana IRSM AS CR, Ser. A, 24: 21-49.
4. Bailey E.H., Stevens R.E. (1960) Selective staining of K-feldspar and plagioclase on rock slabs and thin sections. American Mineralogist, 45: 1020-1025.
5. Breemen O. van, Bowes D.R., Aftalion M., Żelaźniewicz A. (1988) Devonian tectonothermal activity in the Sowie Góry gneissic block, Sudetes, south western Poland: evidence from Rb-Sr and U-Pb isotopic studies. Annales Societatis Geologorum Poloniae, 58: 3-10.
6. Bröcker M., Żelaźniewicz A., Enders M. (1998) Rb-Sr and U-Pb geochronology of migmatic gneisses from the Góry Sowie (West Sudetes, Poland): the importance of Mid-Late Devonian metamorphism. Journal of the Geological Society, 155: 1025-1036.
7. Brueckner H.K., Blusztajn J., Bakun-Czubarow N. (1996) Trace element and Sm-Nd “age” zoning in garnets from peridotites of the Caledonian and Variscan mouniains and tectonic implications. Journal of Metamorphic Geology, 14: 61-73.
8. Černý P., Ercit T.S. (2005) The classification of granitic pegmatites revisited. Canadian Mineralogist, 43: 2005-2026.
9. Černý P. (1991) Fertile granites of Precambrian rare-element pegmatite fields: is geochemistry controlled by tectonic setting or source lithologies? Precambrian Research, 51: 429-468.
10. Cymerman Z. (1989) Struci ural development of the Góry Sowie metamorphic terrain in the vicinity of Piława Górna, the Sudetes (in Polish with English summary). Geologia Sudetica, 23 (2): 107-153.
11. Cymerman Z., Walczak-Augustyniak M. (1988) Szczegółowa mapa geologiczna Sudetów 1:25 000, arkusz Dzierżoniów. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
12. Dathe E., Finckh L. (1924) Erläuterungen zu Blatt Charlottenbrunn. Geologischen Karte von Preussen und benachbarten deutschen Ländern 1:25 000. Lief. 254 Preussisches Geologisches Landesamt. Berlin.
13. Dumańska-Słowik M. (2004) Mineralogical and geochemical investigation of micas from the Góry Sowie Mts. pegmatites. Mineralogia Polonica, 35 (2): 27-37.
14. Fiedler H. (1863) Die Mineralien Schlesiens mit Berücksichtigung der angrenzenden Länder. Breslau.
15. Gordon S.M., Schneider D.A., Manecki M., Holm D.K. (2005) Exhumation and metamorphism of an ultrahigh-grade terrane: geochronometric in ves tiga tions of the Sudetes Mountains (Bohemia), Poland and Czech Republic. Journal of the Geological Society, 162: 841-855.
16. Grocholski W. (1964) On the geology of the vicinity of Kamionkowo in the Sudetes Mouniains (in Polish with English summary). Geologia Sudetica, 1: 209-220.
17. Grocholski W. (1967) Structure of the Sowie Mts (in Polish with English summary). Geologia Sudetica, 3: 181-249.
18. Gunia T. (1985) Geological position of the Sowie Góry blockand its influence on the paleogeography of the Paleozoic of Central Sudetes (in Polish with English summary). Geologia Sudetica, 20: 83-119.
19. Gunia P. (1997) Petrology of ultrabasic rocks from the Góry Sowie block (in Polish with English summary). Prace Geologiczno- Mineralogiczne, 65: 1-78.
20. Hintze C. (1933) Handbuch der Mineralogie, Bd. 1/4. Cruyter and Co., Berlin und Leipzig.
21. Ilnicki S., Nejbert K., Pieczka A., Szełęg E., Turniak K., Szuszkiewicz A., Łodziński M., Banach M., Michałowski P., Różniak R. (2010) Eclogites from the Piława Górna Quarry (Dolnośląskie Surowce Skalne S.A.), Góry Sowie Block, SW Poland: a preliminary report. Mineralogia - Special Papers, 37: 81.
22. Ilnicki S., Nejbert K., Pieczka A., Szełęg E., Turniak K., Szuszkiewicz A., Łodziński M., Banach M., Michałowski P., Różniak R. (2011) Metamorphic record of retrogressed eclogites from the Piława Górna (Sowie Góry block, SW Poland). Mineralogia - Special Papers, 38: 103-104.
23. Ilnicki S., Nejbert K., Pieczka A., Szełęg E., Turniak K., Szuszkiewicz A., Łodziński M. (2012) Geochemical and petrological features of eclogites from Piława Górna (Góry Sowie Block, SW Po land). Mineralogia - Special Papers, 40: 78-79.
24. Kröner A., Hegner E. (1998) Geochemistry, single zircon ages and Sm-Nd systematics of granitoid rocks from the Góry Sowie (Owl Mts.), Polish West Sudetes: evidence for early Palaeozoic arc-related plutonism. Journal of the Geological Society, 155: 711-724.
25. Kryza R. (1977) Cordierite-bearing pegmatite within serpentinites of the environs of Lubachów (Sowie Góry Mts., Sudetes) (in Polish with English summary). Annales Societatis Geologorum Poloniae, 47 (2): 247-263.
26. Kryza R. (1981) Migmatization in gneisses of the northern part of the Sowie Góry, Sudetes (in Polish with English summary). Geologia Sudetica, 14: 7-100.
27. Kryza R., Fanning C.M. (2007) Devonian deep-crustal metamoriphism and exhumat ion in the Variscan Orogen: evidence from SHRIMP zircon ages from HT-HP granulites and migmatites of the Góry Sowie (Polish Sudetes). Geodinamica Acta, 20 (3): 159-175.
28. Kryza R., Pin C. (2002) Mafic rocks in a deep-crustal segment of the Variscides (the Góry Sowie, SW Poland): evidence for crustal contamination in an extensional setting. International Journal of Earth Sciences, 91: 1017-1029.
29. Lis J., Sylwestrzak H. (1986) Minerały Dolnego Śląska (in Polish). Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
30. Łodziński M. (2007) Mineralogical study of beryls from the Polish and Czech parts of the Sudety Mts (in Polish with English summary). Prace Mineralogiczne, 93: 1-79.
31. Łodziński M. (2008) Chemical composition of columbite-group minerals from selected pegmatites in the Góry Sowie Mts, Strzelin-Zulova and Hruby Jesenik massifs - preliminary data. Mineralogia - Special Papers, 32: 105-106.
32. Łodziński M., Pieczka A. (2008) (Nb-Ta)-oxide minerals from pegmatites of the Owiesno-Kietlice area in the Sowie Mts. block, Southwestern Poland. Mineralogia - Special Papers, 32: 108.
33. Łodziński M., Pieczka A., Szełęg E., Nejbert K., Szuszkiewicz A., Turniak K., Ilnicki S., Banach M., Michałowski P., Różniak R. (2010) Beryllium minerals (beryl, phenakite and bavenite) in pegmatites of the DSS mine at Piława Górna, Góry Sowie Block, SW Poland. Mineralogia - Special Papers, 37: 91-92.
34. London D. (2009) The origin of primary textures in granitic pegmatites. Canadian Mineralogist, 47: 697-724.
35. Martin R. F., Vito C. de (2005) The patterns of enrichment in felsic pegmatites ultimately depend on tectonic setting. Canadian Mineralogist, 43: 2027-2048.
36. Mazur S., Aleksandrowski P., Turniak K., Awdankiewicz M. (2007) Geology, tectonic evolution and Late Palaeozoic magmatism of Sudetes - an overview. AM Monograph, 1: 59-87.
37. Mikuszewski J., Kanasiewicz J., Jęczmyk M. (1976) Be iyl i ium, tin, lithi um, niobium and elements of rare earths in pegmatites and other crystalline rocks of the Góry Sowie (Mts.), the Sudetes. In: The Current Metallogenic Problems of Central Europe (ed. J. Fedak): 290-304. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
38. Morawski T. (1973) The Sowie Góry area and its petrological problems. In: Revue des Problems Géologiques des Zones Profondes de L'écorce Terrestre en Basse Silesie (ed. K. Smulikowski): 44-58. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
39. Nejbert K., Pieczka A., Szełęg E., Ilnicki S., Szuszkiewicz A., Łodziński M., Turniak K., Banach M., Michałowski P., Różniak R. (2010) Textural and chemical varieties of garnets in the pegmatites from Piława Górna quarry (Dolnośląskie Surowce Skalne S.A.), Góry Sowie Block, southwestern Poland. Mineralogia - Special Papers, 37: 96.
40. Novák M., Škoda R., Gadas P., Krmiček L., Černý P. (2012) Contrast ng ori gins of the mixed (NYF+LCT) signature in granitic pegmatites, with examples from the Moldanubian zone, Czech Republic. Canadian Mineralogist, 50: 1077-1094.
41. O'Brien P.J., Kröner A., Jaeckel P., Hegner E., Żelaźniewicz A., Kryza R. (1997) Petrological and isotope studies on Palaeozoic high-pressure granulites. Góry Sowie Mts, Polish Sudetes. Journal of Petrology, 38 (4): 433-456.
42. Pieczka A. (1996) Mineralogical study of Polish tourmalines. Prace Mineralogiczne, 85: 1-79.
43. Pieczka A., Gołębiowska B., Kraczka J. (1997) Mn-garnets from the Sowie Mts metamorphic pegmatites. Mineralogia Polonica, 28 (2): 81-88.
44. Pieczka A., Gołębiowska B., Skowroński A. (2003) Ferrisicklerite and other phosphate minerals from the Lutomia pegmatite (SW Poland, Lower Silesia, Góry Sowie Mts). International Symposium on Light Elements in Rock-form i ng Minerals, Nové Město na Moravě, Czech Republic, Book of abstracts: 63-64.
45. Pieczka A., Łobos K., Sachanbiński M. (2004) The first occurt rence of elbaite in Poland. Mineralogia Polonica, 35 (1): 3-14.
46. Pieczka A., Szełęg E., Łodziński M., Szuszkiewicz A., Nejbert K., Turniak K., Ilnicki S. (2010a) Nb-Ta minerals in pegmatites in the DSS mine at Piława Górna, Góry Sowie Block, southwestern Poland. Mineralogia - Special Papers, 37: 101.
47. Pieczka A., Szełęg E., Łodziński M., Szuszkiewicz A., Nejbert K., Turniak K., Ilnicki S. (2010b) Mn-Fe fractionation in tourmat lines from pegmatites in the DSS mine at Piława Górna, Góry Sowie Block, southwestern Poland (preliminary data). Mineralogia - Special Papers, 37: 100.
48. Pieczka A., Szełęg E., Szuszkiewicz A., Łodziński M., Nejbert K., Turniak K., Ilnicki S., Banach M., Michałowski P., Różniak R. (2010c) Lithium pegmatite from the DSS Piława Górna mine, Góry Sowie Block, southwestern Poland. Mineralogia - Special Papers, 37: 99.
49. Pieczka A., Łodziński M., Szełęg E., Ilnicki S., Nejbert K., Szuszkiewicz A., Turniak K., Banach M., Michałowski P., Różniak R. (2012) The Sowie Mts. pegmatites (Lower Silesia, SW Poland): a current knowledge. Acta Mineralogica- Petrographica, 7: 105-106.
50. Polański A. (1955) On the metamorphism of crystal l ine formations of the Sowie Mts (Middle Sudeten) (in Polish with English summary). Archiwum Mineralogiczne, 18: 211-284.
51. Römer F. (1864) Über die Auffindung des Columbit. Jahresbericht der schlesischen Gesellschaft für vaterländische Kultur, 41.
52. Roth J. (1867) Erläuterungen zu der geognostischen Karte von Niederschlesichen Gebirge und den umliegenden Gegenden. Berlin.
53. Sachanbiński M. (1971) Geochemia berylu w skałach krystalicznych Gór Sowich. In: Pierwiastki rzadkie i metalurgia chemiczna I. Prace Naukowe Instytutu Chemii Nieorganicznej i Metalurgii Pierwiastków Rzadkich Politechniki Wrocławskiej, 3: 177-187.
54. Sachanbiński M. (1972) Minerały Gór Sowich. Biuletyn Informacyjny Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk o Ziemi: 35-42.
55. Sachanbiński M. (1973) Występowanie minerałów berylowych na Dolnym Śląsku. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 264: 249-260.
56. Smulikowski K. (1952) The old crystalline formations of the Sudeten Mountains (in Polish with English summary). Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 21 (1): 67-124.
57. Szełęg E., Gałuskina I. (2010) Mineralogy of Lower Silesia, Poland. Acta Mineralogica-Petrographica. Field Guide Series, 17: 15.
58. Szełęg E., Szuszkiewicz A., Pieczka A., Nejbert K., Turniak K., Łodziński M., Ilnicki S., Banach M., Michałowski P., Różniak R. (2010) Geology of the Julianna pegmatite vein system from the Piława Górna quarry (Dolnośląskie Surowce Skalne S.A.), Sowie Mts Block, SW Poland. Mineralogia - Special Papers, 37: 111.
59. Timmermann H., Parrish R.R., Noble S.R., Kryza R. (2000) New U-Pb monazite and zircon data from the Sudetes Mountains in SW Poland; evidence for a single-cycle Variscan Orogeny. Journal of the Geological Society, 157 (2): 265-268.
60. Traube H. (1888) Die Minerale Schlesiens. Breslau.
61. Websky M. (1868) Über Sarkopsid und Kochelit, zwei neue Minerale aus Schlesien. Zeitschrift der Deutschen Geologischen Gesellschaft, 20: 245-257.
62. Zawidzki P. (1971) Trace elements in micas from Sowie Góry gneisses (in Polish with English summary). Archiwum Mineralogiczne, 29 (1-2): 119-157.
63. Żelaźniewicz A. (1985) Granulitic inliers amidst a gneissic-migmatitic complex of the Owl Mts, Sudetes. Acta Geologica Polonica, 35: 157-171.
64. Żelaźniewicz A. (1987) Tectonic and metamorphic evolution of the Góry Sowie, Sudetes Mts, SW Po Í and (in PoIish with English summary). Annales Societatis Geologorum Poloniae, 57: 203-348.
65. Żelaźniewicz A. (1990) Deformation and metamorphism in the Góry Sowie gneiss complex, Sudetes, SW Poland. Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie Abhandlungen, 179: 129-157.
66. Żelaźniewicz A. (1995) Fore-Sudetic part of the Góry Sowie Block, SW Poland (in Polish with English summary). Annales Societatis Geologorum Poloniae, 66: 85-109

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-8a240243-497c-4bb0-ae53-2584659ffaeb