Changes of the Vistula River External Delta in the period of 2009-2014

• Autorzy: Wróblewski R. , Rudowski S. , Gajewski Ł. , Sitkiewicz P. , Szefler K. , Kałas M. , Koszałka M.

Identyfikatory

DOI

10.5604/12307424.1158154

Warianty tytułu

PL

Zmiany stożka ujściowego Wisły w okresie 2009-2014

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The aim of this study is to determine the state and changes of the Vistula Canal (Wisła Przekop) external delta relief, in the period of 2009-2014, and in relation to the assessment of the conditions of free runoff of the Vistula River waters. This is an important element for assessing the effectiveness of flood prevention in the area of Żuławy. The basis of the study are detailed bathymetry monitoring and morphometric measurements of the external delta with the supply channel. Modern equipment was used (mainly RTK and DGPS specialist navigation systems and multibeam echosounder), providing the obtainment of a digital model of the seabed surface, with decimeter accuracy of location points. In subsequent years, a series of bathymetric maps for the scale of 1:10 000 was made, as well as relief maps and maps of differential changes of the relief. The observed significant changes in the nature of the relief (with relatively small changes in the contours of the delta), indicate their important role in shaping the conditions of free runoff Vistula waters.

PL

Celem pracy jest określenie stanu i zmian rzeźby stożka ujściowego Wisły Przekop, w okresie lat 2009-2014, w relacji do oceny warunków swobodnego spływu wód Wisły. Stanowi to istotny element dla oceny skuteczności zapobiegania powodziom w rejonie Żuław. Podstawę badań stanowią szczegółowe, monitoringowe pomiary batymetrii i morfometrii stożka wraz z kanałem doprowadzającym. Stosowano nowoczesną aparaturę (głównie DGPS RTK i specjalistyczne systemy nawigacyjne oraz echosondę wielowiązkową) zapewniającą uzyskanie cyfrowego modelu powierzchni dna, z decymetrową dokładnością położenia punktów. W kolejnych latach wykonano serię map batymetrycznych dla skali 1:10 000, map rzeźby i map różnicowych zmian rzeźby. Stwierdzone znaczne zmiany charakteru rzeźby (przy względnie niewielkim zmianach konturów stożka), wskazują na ich istotna rolę w kształtowaniu warunków swobodnego spływu wód Wisły.

Słowa kluczowe

PL

zapobieganie powodziom; ujście Wisły; badania batymetryczne

• Wydawca: Instytut Morski w Gdańsku
• Czasopismo: Biuletyn Instytutu Morskiego w Gdańsku
• Rocznik: 2015
• Tom: Vol. 30, No. 1
• Strony: 16--22
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., rys.

Twórcy

autor

Wróblewski R.

• Maritime Institute in Gdańsk, Poland
• University of Gdańsk, Poland

autor

Rudowski S.

• Maritime Institute in Gdańsk, Poland

autor

Gajewski Ł.

• Maritime Institute in Gdańsk, Poland

autor

Sitkiewicz P.

• University of Gdańsk, Poland

autor

Szefler K.

• Maritime Institute in Gdańsk, Poland

autor

Kałas M.

• Maritime Institute in Gdańsk, Poland

autor

Koszałka M.

• Maritime Institute in Gdańsk, Poland

Bibliografia

• 1. Allen J. R. L. (1970). Sediments of the modern Niger delta, a sum mary and revue. In: Deltaic sedimentation, modern and ancient. J. M. Morgan & R. H. Shaver (eds.). The Society of Economic Paleontologists and Mineralogists Special Publication 15: 138-151.
• 2. Babiński Z. (1992). Współczesne formy korytowe dolnej Wisły. Inst. Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Prace Geograficzne 157: 1-171.
• 3. Brzezińska A., Gajewski Ł., Hac B., Kałas M. , Nowak J., Rudowski S., Rybka K., Staśkiewicz A., Szefler K., Zelewska I. (2009). Badania batymetryczne ujścia przekopu Wisły. WW IM Nr 6469, Instytut Morski w Gdańsku, 17 p.
• 4. Chudzikiewicz L., Doktor M., Gradziński R., Haczewski G., Leszczyński S., Łaptaś A., Pawełczyk J., Porębski S. J., Rachocki A., Turnau E. (1979). Sedimentation of modern sandy delta in Lak e Płociczno, West Pomerania. Studia Geologica Polonica, Wyd. Geol., Warszawa. v. 53, 61 p.
• 5. Coleman J. M., Prior D. B. (1981). Deltaic sand bodies. Coastal Studies Institute, Louisiana State Univ. AAPG Special Volumes, Tulsa, USA.
• 6. Gajewski L., Rudowski S. (1997). Zmiany erozyjne stożka usypowego Wisły w okresie od 1980 do 1996. Mat. K onf. Nauk. Techn. „Ekonomiczno-Techniczne problemy ujściowego odcinka Wisły” 5 grudnia 1997, Politechnika Gdańska, 56-60.
• 7. Giżejewski J. (1973). Uwagi o terminologii i klasyfikacji struktur sedymentacyjnych osadów rzecznych. Przegląd Geologiczny, 11: 602-607.
• 8. Gradziński R., Kostecka A., Radomski A., Unrug R. (1976). Sedymentologia. Wyd. Geol., Warszawa, 614 p.
• 9. Graniczny M., Janicki T.,. Kowalski Z, Koszka-Maroń D., Jegliński W., Uścinowicz W.,
• 10. Zachowicz J. (2004). Recent development of the Vistula river outlet. PIG Spec. Papers 11: 103-108.
• 11. Kałas M., Rudowski S., Lisimenka A ., Nowak J., Spacjer R., Edut J., Gajewski Ł., Nowak J., Spa cjer R., Konieczny W., Szyłejko W., Sosnowski D. (2013a). Monitoring zmian warunków batymetrycznych w obszarze stożka usypowego oraz przyujściowego odcinka Wisły. WW Instytutu Morskiego w Gdańsku Nr 6740.
• 12. Kałas M., Rudowski S., Lisimenka A ., Wróblewski R., Gajewski Ł., Nowak J., Spacjer R., Konieczny W., Szyłejko W., Sosnowski D. (2013b). Monitoring zmian warunków batymetrycznych w obsza¬rze stożka usypowego oraz przyujściowego odcinka W isły. WW Instytutu Morskiego w Gdańsku Nr 6810, 1-40.
• 13. Kozakiewicz A., Ostrowski R. (2005). History and optimisation of the Vistula Outlet at Świbno ( w:) W. Majewski i M. Robakiewicz (red.), Sediment Transport in Rivers and Transitional Waters. Proc. Conf. May 18-22 2005, Centre of Environmental Engineering and Mechanics, Institute of Hydro-Engineering PAS, Gdańsk, Book of abstracts, 20-24.
• 14. Lisimenka A., Kałas M. and Rudowski S. ( 2013). Quantification of bedform roughness development in the Vistula River Mouth using multibeam echosounder bathymetry data. Conf. on Underwater Acoustics, Ed. J. S. Popodokis & L. Bjorne. Corfu, Greece 23-28 June 2013, 1421-1426.
• 15. Łomniewski K. (1960). Ujście Wisły. Rocznik Polskiego Tow. Geologicznego, 29, z. 4. Kraków, 391-418.
• 16. Majewski A. (1969). Rozwój hydrograficzny delty Wisły w okresie historycznym. Przegląd Geofizyczny, z.1, 3-42.
• 17. Pasierbiewicz K. (1976). Prądowe formy depozycyjne występujące na dnie koryt aluwialnych w świetle badań laboratoryjnych. Postępy Nauk Geologicznych 7: 1-46.
• 18. Reineck H.-E., Singh I. B. (1980). Depositional sedimentary environments. Springer Verlag, Berlin, 549 p.
• 19. Słomianko P. (1956). Studium zapiaszczania ujścia Wisły pod Świbnem. Prace Instytutu Morskiego, Gdańsk, 10: 85-103.
• 20. Staśkiewicz A., Gajewski J., Lisimenka A., Rudowski S., Przedrzymirska J. (2009). Szczegółowe badania batymetryczne stożka usypowego Wisły i jej przyujściowego odcinka w celu identyfikacji zjawisk hydrodynamicznych wpływających na ukształtowanie dna. WW IM Nr 6499, Instytut Morski w Gdańsku.
• 21. Staśkiewicz A., Kałas M., Lisimenka A., Rudowski S. (2010). Szczegółowe badania aktualnych warunków istniejących w obszarze stożka usypowego Wisły powstałych w wyniku przepływu fal powodziowych w 2010 r. WW IM Nr 6569,Instytut Morski w Gdańsku.
• 22. Staśkiewicz A., Kałas M., Lisimenka A., Rudowski S. Meler W., Szyłejko W., Szefler K., Konieczny W. (2011). Szczegółowe badania batymetryczne w ramach monitoringu stożka usypowego Wisły i jej odcinka przyujściowego. WW IM Nr 6648, Instytut Morski w Gdańsku
• 23. Szefler K., Lisimenka A., Kałas M., Wróblewski R., Rudowski S. (2014), Geomorphology and changes of the Vistula Riv er External Delta induced by fluvial and marine processes, 19th Congress of the Asia and Pacific Division of the International Association for Hydro-environment Engineering and Research IAHR-APD 2014, 21-24 September 2014, Water Resources University, Hanoi, Vietnam. 1-4.
• 24. Zieliński T. (1998). Litofacjalna identyfikacja osadów rzecznych, In: E. Mycielska-Dowgiałło (eds.) Struktury sedymentacyjne i postsedymentacyjne w osadach czwartorzędowych i ich wartość interpretacyjna. Wydz. Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego. Warszawa, 193-260.