Wpływ rozbudowy sieci tramwajowej na natężenie ruchu samochodowego w Olsztynie

• Autorzy: Gross Marta

Identyfikatory

DOI

10.4467/2543859XPKG.25.013.22975

Warianty tytułu

EN

Impact of the tram network expansion on car traffic intensity in Olsztyn

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zrównoważony transport to koncepcja, w której mobilność mieszkańców realizowana jest w sposób ekonomicznie efektywny, społecznie akceptowalny oraz minimalizujący negatywne oddziaływania na środowisko. Należy zatem rozwijać transport publiczny, który może skutecznie zmniejszyć natężenie ruchu samochodowego, zwłaszcza w centrach miast, i skutecznie konkurować z indywidualnym transportem samochodowym. Artykuł prezentuje studium przypadku miasta Olsztyna, które po niemal pięćdziesięcioletniej przerwie przywróciło tramwaje w 2015 roku, a w 2024 roku rozbudowało sieć o kolejne dwie linie. Celem badań jest ocena wpływu tej inwestycji na zmiany natężenia ruchu drogowego w rejonie nowych linii tramwajowych. Analiza wskazuje na wyraźne zmniejszenie potoków ruchu samochodowego na obszarach obsługiwanych przez tramwaje. Wyniki potwierdzają, że rozwój transportu szynowego może przyczynić się do poprawy zrównoważonej mobilności miejskiej oraz stanowić skuteczne narzędzie ograniczania kongestii i emisji spalin w miastach średniej wielkości. W badaniach zastosowano analizę literatury oraz analizę przestrzenną. Wykorzystano dane z Zarządu Dróg Zieleni i Transportu w Olsztynie.

EN

Sustainable transport is a concept in which residents’ mobility is provided in an economically efficient, socially acceptable way while minimizing negative environmental impacts. Therefore, it is necessary to develop public transport that can effectively reduce car traffic, particularly in city centres, and compete with private car use. This paper presents a case study of the city of Olsztyn, which, after nearly fifty years without tram services, reintroduced trams in 2015 and expanded the network with two additional lines in 2024. The aim of the study is to assess the impact of this investment on traffic volumes in areas served by the new tram lines. The analysis indicates a clear reduction in car traffic flows in areas served by trams. The results confirm that the development of rail transport can contribute to improved sustainable urban mobility and serve as an effective tool to reduce congestion and vehicle emissions in medium-sized cities. The study employed a literature review and spatial analysis, using data provided by the Olsztyn Road, Greenery, and Transport Authority.

Słowa kluczowe

PL

sieć tramwajowa; natężenie ruchu; komunikacja miejska; liczba pasażerów; transport zrównoważony

EN

tram network; traffic intensity; public transport; number of passengers; sustainable transport

• Wydawca: Komisja Geografii Komunikacji Polskiego Towarzystwa Geograficznego ; Uniwersytet Gdański. Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego
• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG
• Rocznik: 2025
• Tom: nr 28(2)
• Strony: 65--74
• Opis fizyczny: Bibliogr. 58 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Gross Marta

• Katedra Gospodarki Przestrzennej, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Geografii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Oczapowskiego 2, 10-719 Olsztyn

• https://orcid.org/0000-0002-8599-351X

Bibliografia

• [1] Ahmad Termida N., Susilo Y.O., Franklin J.P., 2016, Observing dynamic behavioural responses due to the extension of a tram line by using panel survey, Transportation Research Part A: Policy and Practice, 86.
• [2] Akram N., Chen W., Tariq K., Linjun H., Zhaosheng L., 2025, Role of Public Transportation in Reducing Traffic Congestion, Enhancing Connectivity, And Promoting Sustainable Urban Development in Manchester And Shenzhen, International Journal of Social Sciences and Humanities Invention, 12.
• [3] Alpkokin P., Topuz S., Black J.A., Cetinavci S., 2016, LRT and street tram policies and implementation in turkish cities, Journal of Transport Geography, 54.
• [4] Bárta M., 2024, Spatial distribution and typology of public transport electric traction networks in Central Europe, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 27(2).
• [5] Basso L. Navarro M., Silva H., 2021, Public transport and urban structure, Economics of Transportation, 28.
• [6] Boquet Y., 2017, The renaissance of tramways and urban redevelopment in France, Miscellanea Geographica, 21(1).
• [7] Borghett F., Colombo C.G, Longo M., Mazzoncini R., Somaschini C., 2021, Development Of A New Urban Line With Innovative Trams, WIT Transactions on The Built Environment, 204.
• [8] Borowska-Stefańska M. Kowalski M., Kurzyk P., Mikušová M., Wiśniewski S., 2021, Application of Intelligent Transportation Systems in Analyses of Human Spatial Mobility in Cities, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24(1).
• [9] Budiakivska V., Casolaro L., 2018, Please in My Back Yard: The Private and Public Benefits of a New Tram Line in Florence, Bank of Italy Temi di Discussione (Working Paper), No. 1161.
• [10] Calderón-Ramírez J., Gutiérrez-Moreno M., Mungaray- -Moctezuma A., Sánchez-Atondo A., García-Gómez L., Montoya-Alcaraz M., Núñez-López I., 2025, Spatial Analysis of Public Transport and Urban Mobility in Mexicali, B.C., Mexico: Towards Sustainable Solutions in Developing Cities, Sustainability, 17(17).
• [11] Chen Y., Bouferguene A., Li H.X., Liu H., Shen Y., Al-Hussein M., 2018, Spatial gaps in urban public transport supply and demand from the perspective of sustainability, Journal of Cleaner Production, 195.
• [12] Choi M., Kang G., Kwak J., Jang Y., Lee S., 2022, Calculating the Environmental Benefits of Trams, Chemical Engineering Transactions, 97.
• [13] Diemer M.J., Currie G., De Gruyter C., Kamruzzaman L.D., Hopkins I., 2021, A streetcar to be desired? The development of a new approach to measure perception of place quality in the context of tram network modernisation, Journal of Transport Geography, 94.
• [14] Dojazdy do pracy w świetle wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021 [Eng. Commuting to work according to the results of the National Census of Population and Housing 2021], 2024, Bank Danych Lokalnych GUS, Warszawa, https://bdl.stat.gov.pl/bdl/ dane/teryt/tablica [dostęp: 07.10.2025].
• [15] Drabicki A.A., Chwastek K., Baj D., Szarata A., 2025, Developing new urban rail transport in mid-sized cities – a case study of Rzeszow, Poland, Transport Problems, 2025, 20(2).
• [16] Ejdys S., 2014, Optymalizacja miejskiego transportu zbiorowego na przykładzie miasta Olsztyna [Eng. Optimization of urban public transport on the example of the city of Olsztyn], Rozprawa doktorska, http://hdl.handle. net/11320/2781 [dostęp: 22.09.2025].
• [17] European Union, 2011, WHITE PAPER Roadmap to a Single European Transport Area – Towards a competitive and resource efficient transport system, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex:52011DC0144 [dostęp: 3.11.2025].
• [18] Faherty M., McArdle G., Tafidis P., 2024, Envisioning sustainable urban mobility in Dublin: Stakeholder perspectives and system dynamics, Transportation Research Interdisciplinary Perspectives, 28.
• [19] Fajczak-Kowalska A., Kowalska M., 2017, Zrównoważony rozwój publicznego transportu zbiorowego: gmina miejska Pabianice [Eng. Sustainable public transport: Pabianice], Autobusy: technika, eksploatacja, systemy transportowe, 18(12).
• [20] Fusi M., Tiboni M., 2025, The new tramway renaissance in Italy: an evaluation from an urbanistic perspective, Transportation Research Procedia, 90.
• [21] GDDKiA, 2025, Obwodnica Olsztyna i Dywit coraz bliżej realizacji [Eng. The Olsztyn and Dywity bypass is close to completion], Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad - Oddział Olsztyn - Portal Gov.pl, https:// www.gov.pl/web/gddkia-olsztyn/obwodnica-olsztyna-i-dywit-coraz-blizej-realizacji [dostęp: 03.11.2025].
• [22] Goliszek S., Połom M., 2016, Wpływ budowy nowej linii tramwajowej w Olsztynie na zmianę dostępności transportem zbiorowym [Eng. The impact of the construction of a new tram line in Olsztyn to change the accessibility of public transport], Acta Scientiarum Polonorum, Administratio Locorum, 15(3).
• [23] GTFS Zarządu Dróg, Zieleni i Transportu w Olsztynie, 2024, https://zdzit.olsztyn.eu/gtfs/ [dostęp: 06.10.2025].
• [24] Jacyna M., Wasiak M., Lewczuk K., Karoń G., 2017, Noise and environmental pollution from transport: Decisive problems in developing ecologically efficient transport systems, Journal of Vibroengineering, 19(7).
• [25] Jakimavičius M., Burinskienė M., 2013, Multiple criteria assessment of a new tram line development scenario in Vilnius City public transport system, Transport, 28(4).
• [26] Janczewski J., Strzelczak M., 2009, Innowacje w transporcie miejskim [Eng. Innovations in city transport], Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego, 3(220).
• [27] Kaczorowski J., 2019, Jak zachęcić do korzystania z transportu zbiorowego w aglomeracjach miejskich w świetle „kryzysu miast”? [Eng. How to encourage the use of public transport in urban agglomerations in light of the “urban crisis”?], Przegląd Planisty, 3.
• [28] Kalisiak-Mędelska M., 2017, Transport i mobilność miejska w świetle Krajowej Polityki Miejskiej 2023 – ujęcie logistyczne [Transport and urban mobility in public municipal policy 2023 − logistic presentation], Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 467.
• [29] Kołoś A., 2006, Miejski Transport Szynowy: problem definicji w aspekcie środków unijnych [Eng. Urban Rail Transport - definition problem in European Union subventions aspect], Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, XII.
• [30] Kołoś A., Taczanowski J., 2016, Fundusze europejskie jako czynnik rozwoju miejskiego transportu szynowego w Polsce [Eng. European Union funds as a factor in the development of urban rail transport in Poland], Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19(1).
• [31] Kowalski M., Wiśniewski S., 2017, Natężenie ruchu a zagospodarowanie Łodzi – zarys problematyki w świetle danych z Obszarowego Systemu Sterowania Ruchem [Eng. Traffic intensity vs spatial organization of Łódź – outlines of the issues according to the data of the Local Traffic Control System], Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (4).
• [32] Krivda V., Petru J., Macha D., Novak J., 2021, Use of Microsimulation Traffic Models as Means for Ensuring Public Transport Sustainability and Accessibility, Sustainability, 13(5).
• [33] Ludność w wieku przedprodukcyjnym (17 lat i mniej), produkcyjnym i poprodukcyjnym wg płci [Eng. Population at pre-working (up to the age of 17), working and post- -working age by sex], 2024, Bank Danych Lokalnych GUS, Warszawa, https://bdl.stat.gov.pl/bdl/dane/podgrup/ tablica [dostęp: 03.11.2025].
• [34] Majewska-Adamska M., 2016, Prawne aspekty polityki transportowej Unii Europejskiej [Eng. Legal aspects of the European Union transportation policy], Rozprawa doktorska, http://hdl.handle.net/11320/5726 [dostęp: 03.11.2025].
• [35] Metelka S., Janoš V., 2024, Tram-train system as a potential transport solution for the Olomouc Region, Transport, 39(1).
• [36] Ministerstwo Infrastruktury, 2019, Strategia Zrównoważonego Rozwoju Transportu do 2030 roku [Eng. Sustainable Transport Development Strategy until 2030], https://www.gov.pl/web/infrastruktura/projekt-strategii-zrownowazonego-rozwoju-transportu-do-2030-roku2 [dostęp: 03.11.2025].
• [37] Organizacja Narodów Zjednoczonych, 2019, Cel 11: Uczynić miasta i osiedla ludzkie bezpiecznymi, stabilnymi, zrównoważonymi oraz sprzyjającymi włączeniu społecznemu [Eng. Goal 11: Make cities and human settlements inclusive, safe, resilient and sustainable], https://www.un.org.pl/cel11 [dostęp: 03.11.2025].
• [38] Pietrzak K., Pietrzak O., 2022, Tram System as a Challenge for Smart and Sustainable Urban Public Transport: Effects of Applying Bi-Directional Trams, Energies, 15(15).
• [39] Plan zrównoważonej mobilności dla MOF Olsztyna 2030+ [Eng. Sustainable Mobility Plan for the Olsztyn Functional Urban Area 2030+], 2022, TRAKO PROJEKTY TRANSPORTOWE Szamborski i Szelukowski S.J., https://zit.olsztyn.eu/plan-zrownowazonej-mobilnosci-dla-mof-olsztyna-2030.html [dostęp: 04.10.2025].
• [40] Posatskyi B.S., Mazur T.M., Korol E.I., 2020, Development of the tram network in the big city (on the example of Lviv), IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 907(1).
• [41] Ross G. M., 2025, Say goodbye to your car: Prevention focus motivates a shift from car to fare-free autonomous public transport, Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 115.
• [42] Savchuk I., Nahornyi T., 2020, Tramway as an indicator of the realisation of Smart City concept, E3S Web of Conferences, 159.
• [43] Spinosa A., 2023, Il tram ieri, oggi e domani [The tram yesterday, today and tomorrow], CityRailways, https://cityrailways.com/dati-e-software/tram/ [dostęp: 08.11.2025].
• [44] Studenci ogółem [Eng. Students, total], 2023, Bank Danych Lokalnych GUS, Warszawa, https://bdl.stat.gov.pl/bdl/ dane/podgrup/tablica [dostęp: 03.11.2025].
• [45] Sun Y., Liu Y., Liu W., Zheng Q., Zhao T., 2025, i in., Optimization of Turn-Back Station Locations in Urban Rail Transit Networks Considering Disruption Uncertainty, Journal of Transportation Engineering, Part A: Systems, 151(12).
• [46] Szkoły ponadpodstawowe, ponadgimnazjalne i policealne ogółem [Eng. Upper secondary, post-primary and post-secondary schools, total], 2023, Bank Danych Lokalnych GUS, Warszawa, https://bdl.stat.gov.pl/bdl/dane/podgrup/tablica [03.11.2025].
• [47] Toledano J.S., Monedero B.D., Flores – Ureba S., de Blas C.S., 2025, The efficiency of urban public transport and its impact on environmental sustainability, Sustainable Technology and Entrepreneurship, 4(2).
• [48] Tomaszewska E., 2021, Barriers related to the implementation of intelligent transport systems in cities - the Polish local government’s perspective, Engineering Management in Production and Services, 13.
• [49] Tung C-L., He S., Mei L., Zhang H., 2024, Exploring the influence of transportation on urban spatial structure using the spatial Durbin model: evidence from 265 prefecture-level cities in China, Computational Urban Science, 4(1).
• [50] Uczniowie szkół podstawowych [Eng. Primary school pupils], 2023, Bank Danych Lokalnych GUS, Warszawa, https:// bdl.stat.gov.pl/bdl/dane/podgrup/tablica [dostęp: 03.11.2025].
• [51] Viri R., Sievers N,. Liimatainen H., Schütze C., Siefer T., 2022, Tram Expansion Effects on Reaching the City Centres- Case Study of Tampere and Braunschweig, Future Transportation, 2(4).
• [52] Weinzimmer D., 2016, The San Diego Trolley: The Little Light Rail That Could, Journal of Planning History, 15(3).
• [53] Wiener Linien, 2025, Linie 18, https://www.wienerlinien.at/ neubau/linie-18-verlaengerung [dostęp: 08.11.2025].
• [54] Wrocławski Program Tramwajowo-Autobusowy na lata 2024-2032. Nowe linie i etapy realizacji [Eng. Wrocław Tram and Bus Program for 2024-2032. New lines and implementation stages], wroclaw.pl, 2025, https://www.wroclaw.pl/inwestycje-wroclaw/wroclawski-program-tramwajowy [dostęp: 06.11.2025].
• [55] Xu S., Sun C., Liu N., 2024, Road congestion and air pollution – Analysis of spatial and temporal congestion effects, Science of The Total Environment, 945.
• [56] Yenikalaycı C., 2021, The Impact of Light Rail Transit (LRT) On Urban Land Use: A Case Study of the Greater Manchester Metrolink, 2021.
• [57] ZDZiT, 2023, Natężenie zbiorcze 2023-2024.
• [58] Żochowska Renata, Kłos M.J., Soczówka P., 2021, The analysis of traffic safety on the intersections of roadways and tram tracks, Roads and Bridges - Drogi i Mosty,20(1).

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).