Social assessment of the paradigm of multifunctional rural development – A case study of the Mazowieckie voivodeship

• Autorzy: Sobolewska-Mikulska Katarzyna , Bielska Anna , Sajnóg Natalia

Identyfikatory

DOI

10.34659/eis.2023.86.3.603

Warianty tytułu

PL

Ocena społeczna paradygmatu wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich – studium przypadku województwa mazowieckiego

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The objective of the paper is the identification of priority directions of activities for multi-functional rural development, followed by their social assessment in the context of the paradigm of the multifunctionality of such areas. Consequently, the current assumptions of the idea were confronted with reality, and expectations were confronted with need. The analysis also covers the activity of respondents in the scope of activities for multifunctional development. According to the obtained results, progress and activities in the scope of the economic (development and modernisation of technical infrastructure, technological progress, innovativeness) and social function (development and modernisation of social infrastructure) are of key importance. The paper is based on the results of a survey conducted in 2021. The survey covered residents of rural areas in the Mazowieckie Voivodeship.

PL

Celem pracy jest identyfikacja priorytetowych kierunków działań na rzecz wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich, a kolejno ich ocena społeczna w kontekście paradygmatu wielofunkcyjności tych obszarów. W konsekwencji dokonano konfrontacji obecnych założeń idei względem realiów oraz konfrontacji oczekiwań względem potrzeb. Badaniu poddano również aktywność ankietowanych w ramach działań podejmowanych na rzecz wielofunkcyjnego rozwoju. Uzyskane wyniki wskazują, że kluczowy jest postęp i działania w ramach funkcji ekonomicznej (rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej, postęp technologiczny, innowacyjność) i społecznej (rozbudowa i modernizacja infrastruktury społecznej). Praca powstała na podstawie wyników badań ankietowych zrealizowanych w 2021 roku. Badaniem objęto mieszkańców obszarów wiejskich województwa mazowieckiego.

Słowa kluczowe

EN

rural areas; rural development; multifunctional development; survey; society

PL

obszary wiejskie; rozwój obszarów wiejskich; rozwój wielofunkcyjny; badanie ankietowe; społeczeństwo

• Wydawca: Polskie Stowarzyszenie Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych
• Czasopismo: Economics and Environment
• Rocznik: 2023
• Tom: No. 3
• Strony: 396--416
• Opis fizyczny: Bibliogr. 66 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Sobolewska-Mikulska Katarzyna

• Warsaw University of Technology

• https://orcid.org/0000-0003-1685-1486

autor

Bielska Anna

• Warsaw University of Technology

• https://orcid.org/0000-0001-6615-7578

autor

Sajnóg Natalia

• Warsaw University of Technology, Pl. Politechniki 1, 00-661 Warsaw, Poland

• https://orcid.org/0000-0001-8758-4122

Bibliografia

• Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. (2023). Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027. https://www.gov.pl/web/arimr/plan-strategiczny-dla-wspolnej-polityki-rolnej-na-lata-2023-2027 (in Polish).
• Akgün, A. A., Baycan, T., & Nijkamp, P. (2014). Rethinking on Sustainable Rural Development. European Planning Studies, 23(4), 678-692. https://doi.org/10.1080/09654313.2014.945813
• Apanowicz, J. (2002). Metodologia ogólna. (pp. 91-93). Gdynia: Wydawnictwo Diecezji Pelplińskiej “Bernardinum". (in Polish).
• Argyle, M. (2004). Przyczyny i korelaty szczęścia. Tłum. J. Radzicki. In J. Czapiński (Eds.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka (pp. 165-203). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. (in Polish).
• Badania ankietowe. (2015). Badania ankietowe. https://www.badania-ankietowe.com.pl/ (in Polish).
• Bielska, A., Barcikowska, P., & Witkowska, M. (2013). Scalenie i podział nieruchomości jako proces wspomagający planowanie przestrzenne na przykładzie wybranych obszarów. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 2/III, 17-26. (in Polish).
• Bórawski, P., & Gotkiewicz, W. (2012). Rola integracji europejskiej i Wspólnej Polityki Rolnej w rozwoju gospodarstw rolnych posiadających alternatywne źródła dochodów. Zeszyty Naukowe SGGW - Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 8(57), 82-93. (in Poliish).
• Burja, C, & Burja, V. (2014). Sustainable development of rural areas: a challenge for Romania. Environmental Engineering and Management Journal, 13(8), 1861-1871.
• Buta, A., Neculiță, M., Cristea, D., Petrea, S., Mogodan, A., & Simionov, I. (2020). Opportunities of Sustainable Development in the Rural Area at the Level of Galati County, Romania. Scientific Papers Series Management, Economic Engineering in Agriculture and Rural Development, 20(2), 101-118.
• Butowski, L., & Włodarczyk, B. (2016). Miary rozwoju przestrzeni turystycznej. Folia Turistica/ Akademia Wychowania Fizycznego im. B. Czecha w Krakowie - Zarządzanie i transfer wiedzy w turystyce, 41, 261-282. (in Polish).
• Chudy, W. (2011). Rozwój infrastruktury obszarów wiejskich. Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich, 10, 97-106. (in Polish).
• Chyłek, E. (2007). Ocena procesów innowacyjnych w Unii Europejskiej. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 3, 64-73. (in Polish).
• Czapiński, J. (2002). Quo vadis homo? Zrównoważony rozwój, jakość życia i złudzenie postępu. In M. Marody (Ed.), Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku (pp. 356-380). Warszawa: Scholar. (in Polish).
• Długosz, P. (2006). Dobrostan psychologiczny mieszkańców zamieszkałych na obszarach wiejskich. Wieś i rolnictwo, 4, 42-58. (in Polish).
• Donia, E., Mineo, A. M., Mascali, F., & Sgroi, F. (2017). Economic development and agriculture: Managing protected areas and safeguarding the environment. Ecological Engineering, 103, 198-206. https://doi.org/10.1016/j.ecoleng.2017.04.010
• Fedyszak-Radziejowska, B. (2016). Kapitał ludzki i społeczny polskiej wsi. In J. Wilkin & I. Nurzyńska (Eds.), Polska wieś 2016 - Raport o stanie wsi (pp. 66-68). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. (in Polish).
• GUS. (2021). Powszechny Spis Rolny 2020. Raport z wyników. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rolnictwo-lesnictwo/psr-2020/powszechny-spis-rolny-2020-raport-z-wynikow,4,1.html (in Polish).
• GUS. (2022). Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021. Raport wstępnych wyników. https://stat.gov.pl/spisy-powszechne/nsp-2021/nsp-2021-wyniki-wstepne/raport-zawierajacy-wstepne-wyniki-nsp-2021,6,1.html (in Polish).
• Jadczyszyn, J. (2020). Dlaczego - wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich? http://biper.iung.pulawy.pl/images/pdf/2020/Wielofunkcyjny_rozwoj_2020_Jan_Jadczyszyn_.pdf (in Polish).
• Jadczyszyn, J., Nieróbca, A., Fogel, P., Łysiak, M., & Wójtowicz, U. (2020). Trendy zmian zaludnienia na obszarach wiejskich w Polsce z uwzględnieniem typów funkcjonalnych gmin (badania ankietowe). Polish Journal of Agronomy, 42, 14-23. (in Polish).
• Jalinik, M. (2006). Rozwój działalności agroturystycznej w województwie podlaskim. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 4, 117-129. (in Polish).
• Jarczewski, W., Dawid, W., Janik, A., Jadach-Sepioło, A., Janas, K., Koj, J., & Ziółkowska, M. (2019). Rewitalizacja. Warszawa-Kraków: Instytut Rozwoju Miast i Regionów. (in Polish).
• Jaroszewicz, J., Bielska, A., & Szafranek, A. (2012). Wykorzystanie algebry map dla wyznaczenia terenów przydatnych pod zabudowę. Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, 23, 127-137. (in Polish).
• Kalinowski, J. (2003). Społeczno-zawodowa aktywność rolników modernizujących swoje gospodarstwa. Wieś i rolnictwo – suplement, 3. (in Polish).
• Kata, R., Grzebyk, M., & Pierścieniak, A. (2006). Znaczenie informacji w absorpcji funduszy unijnych przez rolników. Zagadnienia ekonomiki rolnej, 4(309), 78-89. (in Polish).
• Kłodziński, M. (1993). Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich. In M. Kłodziński & J. Okuniewski (Eds.), Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich na terenach przygranicznych. Studium na przykładzie gminy Myślibórz. Wyniki badań prowadzonych w ramach IRWiR PAN i Fundacji F. Eberta (pp. 11-27). Warszawa: Wydawnictwo SGGW. (in Polish).
• Kłodziński, M. (1997). Istota wielofunkcyjnego rozwoju terenów wiejskich. In M. Kłodziński & A. Rosner (Eds.), Ekonomiczne i społeczne uwarunkowania i możliwości wielofunkcyjnego rozwoju wsi w Polsce (pp. 41-67). Warszawa: Wydawnictwo SGGW. (in Polish).
• Knieć, W. (2012). Wspólna Polityka Rolna a zrównoważony rozwój obszarów wiejskich Polski. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu M. Kopernika. (in Polish).
• Kokoszka, K. (2011). Czynniki determinujące zrównoważony rozwój terenów wiejskich w Polsce. Annals PAAAE, 13(1), 183-188. (in Polish).
• Kołodziejczak, A. (2021). Obszary wiejskie w zintegrowanym planowaniu rozwoju. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe. (in Polish).
• Krok, E. (2015). Budowa kwestionariusza ankietowego a wyniki badań. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego - Studia Informatica, 37, 55-73. https://doi.org/10.18276/si.2015.37-05 (in Polish).
• Krzyminiewska, G. (2000). Mentalność ekonomiczna mieszkańców wsi. Poznań: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu. (in Polish).
• Long, H. L., Zhang, Y., & Qu, L. (2022). Multifunctional rural development in China: Pattern, process and mechanism. Habitat International, 121, 102530.
• Łysoń, P. (2023). Konsekwencje zmian demograficznych dla rozwoju rolnictwa. Warszawa: Rządowa Rada Ludnościowa. (in Polish).
• Majewski, E., & Perepeczko, B. (2001). Rolnicy ich postawy i poglądy. In E. Majewski (Ed.), Jakość zarządzania w gospodarstwach rolniczych w Polsce w świetle badań (pp. 164-184). Warszawa: Wydawnictwo SGGW. (in Polish).
• Molnárová, K. J., Skřivanová, Z., Kalivoda, O., & Sklenička, P. (2017). Rural identity and landscape aesthetics in exurbia: Some issues to resolve from a Central European perspective. Moravian Geographical Reports, 25(1), 2-12. https://doi.org/10.1515/mgr-2017-0001
• Mosiej, J. (2006). Problemy rozwoju zrównoważonego w kształtowaniu obszarów wiejskich. Problemy Ekologii, 10(5), 253-258. (in Polish).
• Mu, Q., & Aimar, F. (2022). How Are Historical Villages Changed? A Systematic Literature Review on European and Chinese Cultural Heritage Preservation Practices in Rural Areas. Land, 11(7), 982. https://doi.org/10.3390/land11070982
• Nachtman, G., & Żekało, M. (2006). Efektywność ekonomiczna gospodarstw ekologicznych na tle konwencjonalnych w 2004 r. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 4, 91-105. (in Polish).
• Pacuszka, R. (2006). Perspektywy rozwojowe polskich gospodarstw rodzinnych po 1 maja 2004 r. Analiza modelowa. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 2, 79-90. (in Polish).
• Perepeczko, B. (2006). Zmiany w rolnictwie a stan więzi lokalnych na wsi. Wieś i Rolnictwo, 4 (133), 28-41. (in Polish).
• Pijanowski, J. (2013). Systemowe ujęcie planowania i urządzania obszarów wiejskich w Polsce. Zeszyty naukowe Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie – Rozprawy, 386, 118. (in Polish).
• Raczkowska, M., & Gruziel, K. (2018). Ubóstwo i wykluczenie społeczne w Unii Europejskiej w relacji miasto-wieś. Zeszyty Naukowe SGGW - Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 20(69), 172-185. (in Polish).
• Rosner, A., & Stanny, M. (2016). Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap II. Warszawa: Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej. (in Polish).
• Roszkowska-Mądra, B. (2009). Koncepcje rozwoju europejskiego rolnictwa i obszarów wiejskich. Gospodarka Narodowa, 10, 83-102. (in Polish).
• Sajnóg, N., & Sobolewska-Mikulska, K. (2017). Oddziaływanie infrastruktury przesyłowej na przestrzeń rolniczą. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, I(1), 119-128. (in Polish).
• Sajnóg, N., & Wójcik, J. (2013). Możliwości zagospodarowania gruntów marginalnych i nieużytków gruntowych w scalaniu gruntów. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, II(2), 155-166. (in Polish).
• Sobolewska-Mikulska, K. (2009). Metodyka rozwoju obszarów wiejskich z uwzględnieniem wybranych procedur geodezyjnych w aspekcie integracji z Unia Europejską. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. (in Polish).
• Stanny, M. (2013). Przestrzenne zróżnicowanie rozwoju obszarów wiejskich w Polsce. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN. (in Polish).
• Stańczuk-Gałwiaczek, M. (2019). Propozycja metodyki prac scaleniowych w zakresie gospodarowania zasobami wodnymi na obszarach wiejskich w Polsce [Doctoral dissertation]. Politechnika Warszawska. (in Polish).
• Stańczuk-Gałwiaczek, M., & Sobolewska-Mikulska, K. (2021). Problematyka integracji prac scaleniowych z pracami z zakresu gospodarowania zasobami wodnymi w kontekście polityki rozwoju obszarów wiejskich. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. (in Polish).
• Stańczuk-Gałwiaczek, M., Sobolewska-Mikulska, K., Ritzema, H., & Van Loon-Steensma, J. M. (2018). Integration of water management and land consolidation in rural areas to adapt to climate change: Experience from Poland and the Netherlands. Land Use Policy, 77, 498-511. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2018.06.005
• Stasiak, A., & Zgliński, W. (1997). Podstawowe problemy obszarów wiejskich na przełomie XX-XI wieku. In A. Stasiak & W. Zgliński (Eds.), Wpływ przekształceń strukturalnych rolnictwa na zagospodarowanie przestrzeni wiejskiej (pp. 11-70). Warszawa: Polska Akademia Nauk - Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania. (in Polish).
• Sykała, Ł. (2019). Rewitalizacja a odnowa wsi. In W. Jarczewski & A. Kułaczkowska (Eds.), Rewitalizacja (pp. 123-137). Warszawa-Kraków: Instytut Rozwoju Miast i Regionów. (in Polish).
• Szlenk-Dziubek, D., & Miśkowiec, M. (2018). Przestrzeń do dialogu. Praktyczny podręcznik o tym, jak prowadzić partycypację społeczną w planowaniu przestrzennym. Warszawa: Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju. https://partycypacjaobywatelska.pl/wp-content/uploads/2018/07/Przestrzen_do_dialogu_publikacja.pdf (in Polish).
• Szpura, A. (2020). Bilansowanie terenów pod zabudowę-praktyka sporządzania. Problemy Rozwoju Miast, 66, 123-133. (in Polish).
• Ślusarczyk, Z. (2019). Rosnąca potrzeba innowacyjnego podejścia w ochronie środowiska naturalnego w świetle zobowiązań Unii Europejskiej. Zarządzanie Innowacyjne w Gospodarce i Biznesie, 2(29), 41-53. (in Polish).
• Van den Brink, A., & Molema, M. (2008). The origins of Dutch rural planning: study of the early history of land consolidation in the Netherlands. Planning Perspectives, 23(4), 427-453. https://doi.org/10.1080/02665430802319005
• Van den Noort, P. C. (1987). Land consolidation in the Netherlands. Land Use Policy, 4(1), 11-13. https://doi.org/10.1016/0264-8377(87)90004-4
• Warczewska, B., & Przybyła, K. (2012). Implikacje wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich w strefie podmiejskiej Wrocławia. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 2(III), 89-100. (in Polish).
• Wilczyński, R. (2005). Odnowa wsi jako środowisko zachowania i zgodnego z dziedzictwem kulturowym kształtowania krajobrazu wiejskiego. Architektura Krajobrazu, 1, 10-17. (in Polish).
• Wilkin, J. (Ed.). (2010). Wielofunkcyjność rolnictwa. Kierunki badań, podstawy metodologiczne i implikacje praktyczne. Warszawa: IRWiR PAN. (in Polish).
• Wilson, G. (2010). Multifunctional ‘quality’ and rural community resilience. Transactions of the Institute of British Geographers, 35(3), 364-381. https://doi.org/10.1111/j.1475-5661.2010.00391.x
• Wojnowski, J. (1962). Wielka Encyklopedia Powszechna PWN. Warszawa: PWN. (in Polish).
• Zaucha, J., Brodzicki, T., Ciołek, D., Komornicki, T., Szlachta, J., Zaleski, J., & Mogiła, Z. (2015). Terytorialny wymiar wzrostu i rozwoju. Warszawa: Difin. (in Polish).
• Zielińska-Szczepkowska, J., Jaszczak, A., & Žukovskis, J. (2021). Overcoming Socio-Economic Problems in Crisis Areas through Revitalization of Cittaslow Towns. Evidence from North-East Poland. Sustainability, 13(14), 7984. https://doi.org/10.3390/su13147984

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).