Oznaczenie stężenia struktur azbestowych w powietrzu – nowa metoda

• Autorzy: Rożkowicz M.

Warianty tytułu

EN

Determination of the concentration of asbestos structures in the air – a new method

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Azbest jest toksycznym minerałem, który powoduje wyniszczające efekty zdrowotne u ludzi. Z powodu jego toksyczności konieczne jest posiadanie skutecznych metod do wykrywania i kwantyfikacji azbestu w środowisku. Przez lata opracowano wiele metod, jednak każda z tych metod ma swoje mocne i słabe strony. Publikacja przedstawia kompleksową metodę kontroli stężeń struktur azbestowych w powietrzu. Metoda zawiera procedury: lokalizacji punktów pobierania próbek, pobierania próbek z powietrza, przygotowania próbek do analizy, identyfikacji struktur na podstawie cech morfologicznych, chemicznych, strukturalnych, zliczania struktur w próbce i wyznaczania stężenia struktur azbestowych w powietrzu.

EN

Asbestos is a toxic mineral known to produce debilitating health effects in humans. Because of its toxicity, it is necessary to have effective methods to detect asbestos in the environment. Over the years, a number of methods have been developed, but each method has its own strengths and weaknesses. The paper presents the composite method for the control of concentrations of asbestos structures in the air. The method involves the following procedures: location of sample collection points, collection of air samples, preparation of samples for analysis, identification of structures based on morphological, chemical and structural features, counting of asbestos structures in the sample and determination of concentrations of asbestos structures in the air.

Słowa kluczowe

PL

azbest; ochrona powietrza; zanieczyszczenie powietrza azbestem; metoda badawcza; transmisyjny mikroskop elektronowy; niskotemperaturowa plazma

EN

asbestos; air protection; air contamination by asbestos; research method; transmission electron microscope; low-temperature oxygen plasma

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 450
• Strony: 83--90
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., tab., wykr., zdj.

Twórcy

autor

Rożkowicz M.

• Główny Instytut Górnictwa, Plac Gwarków 1, 40-166 Katowice

Bibliografia

• [1] BARONNET A., DEVOUARD B., 1996 — Topology and crystal growth of natural chrysotile and polygonal serpentine. J. Cryst. Growth, 166: 952-960.
• [2] BOLEWSKI A., MANECKI A., 1993 — Mineralogia szczegółowa. Wyd. PAE, Warszawa.
• [3] BOLEWSKI A., ŻABIŃSKI W., 1988 — Metody badań minerałów i skał. Wyd. Geol., Warszawa.
• [4] CHISHOLM J.E., 1988 — Electron diffraction patterns of chrysotile; Effect of specimen orientation. Acta Cryst., 44: 70-75.
• [5] ENVIRONMENTAL Protection Agency (EPA) U.S., 2006 — Office of Research and Development, National Center for Environmental Assessment. Baza Danych: Asbestos (CASRN 1332-21-4) IRIS (Integrated Risk Information System).
• [6] GIGLA M., 2006 — Eldyf – program komputerowy do generowania diagramów dyfrakcyjnych minerałów. Uniw. Śląski, Katowice.
• [7] HAYASHI H., 1978 — Semiquantitative chemical analysis of asbestos fibres and clay minerals with an analytical electron microscope. Clays and Clay Minerals, 26, 3: 181-188.
• [8] HUTCHISON J.L., IRUSTETA M.C., WHITTAKER J. W., 1975 — High-resolution electron microscopy and diffraction studies of fibrous amphiboles. Acta Cryst., 31: 794-801.
• [9] INSTITUTE OF EXPERIMENTAL MINERALOGY Russian Academy of Sciences, 2007 — Internet Database.
• [10] INTERNATIONAL AGENCY FOR RESEARCH ON CANCER (IARC), 1987 — Summaries and evaluations ASBESTOS (Actinolite, amosite, anthophyllite, chrysotile, crocidolite, tremolite) (Group 1), Supplement 7.
• [11] INTERNATIONAL CENTER FOR DIFFRACTION DATA (ICDD), 2001— Międzynarodowa Baza Danych Dyfrakcyjnych Minerałów, JCPDS – International Center for Diffraction Data, PCPDFWIN v. 2.2.
• [12] ISO 10312, 1995 — Ambient air – Determination of asbestos fibres – Direct transfer transmission electron microscopy method. International Organization for Standarization.
• [13] ISO 13794, 1999 — Ambient air – Determination of asbestos fibres – Indirect – transfer transmission electron microscopy method. International Organization for Standarization.
• [14] LANGER M., MACKLER A.D., POOLEY F.D., 1974 — Electron microscopical investigation of asbestos. Environ. Health Perspect., 9: 63-80.
• [15] MATERIAŁY szkoleniowe, 1998 — Zagadnienia niepewności pomiarów w akredytowanych laboratoriach. GIG, Katowice.
• [16] PERRY A., 2004 — A discussion of asbestos detection techniques for air and soil. U.S. EPA, Washington.
• [17] PN-88/Z-04202/02, 2002 — Ochrona czystości powietrza – Badania zawartości azbestu – Oznaczanie stężenia liczbowego respirabilnych włókien azbestu na stanowiskach pracy metodą mikroskopii optycznej. Polski Komitet Normalizacyjny.
• [18] PRZEWODNIK ISO/IEC 43-1, 1997 —Badanie biegłości poprzez porównania międzylaboratoryjne. Część 1, Projektowanie i realizacja programów badania biegłości. Polski Komitet Normalizacyjny.
• [19] RESZKE E., ROŻKOWICZ M., 2004 — Urządzenie do spopielania próbek azbestu w mikrofalowej plaźmie tlenowej. VII Ogólnopolskie Sympozjum Chemii Plazmy pt.: Chemia plazmy 2004, Słok k/Bełchatowa, 16-19 czerwiec 2004 r.
• [20] ROŻKOWICZ M., 2004a — Analiza wielkości stężeń pyłów włókien azbestu w środowisku zewnętrznym za pomocą transmisyjnego mikroskopu elektronowego. Arch GIG, Katowice.
• [21] ROŻKOWICZ M., 2004b — Badani włókien azbestu w powietrzu atmosferycznym – konieczność poszukiwań metod optymalnych. Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów, 6: 220–224.
• [22] ROŻKOWICZ M., 2005 — Badania włókien azbestu w powietrzu atmosferycznym. II Kongres Inżynierii Środowiska. tom 2. Lublin. Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska PAN, 33.
• [23] ROŻKOWICZ M., 2007 — Opracowanie kompleksowej metody kontroli stężeń struktur azbestu w powietrzu [praca doktorska] Arch. GIG, Katowice.
• [24] VEBLEN D.R., 1980 — Anthopyllite asbestos: microstructures, intergrown sheet silicates, and mechanism of fiber formation. Amer. Miner., 65: 1075-1086.
• [25] VIRTA R.L., 2002 — Asbestos: geology, mineralogy, mining and uses. U.S. Department of the Interior, U.S. Geological Survey, Open file 02-149. http://pubs.vsgs.gov/of/2002/of02-149.pdf.
• [26] WACHOWSKI L., DOMKA L., 2000 — Sources and effects of asbestos and other mineral fibres present in ambient air. Pol. J. Environ. Stud., 9, 6: 443-454.
• [27] WHITTAKER E.J.W., 1949 — The structure of Bolivian crocidolite. Acta Cryst., 2: 312-328.
• [28] WHITTAKER E.J.W., 1953 — The structure of chrysotile. Acta Cryst., 6: 747-753.
• [29] WHITTAKER E.J.W., 1956 — The structure of chrysotile. II Clino-chrysotile. Acta Cryst., 9: 855-862.
• [30] WHITTAKER E.J.W., 1969 — The structure of the orthorhombic amphibole holmquistite. Acta Cryst., 25: 394-402.
• [31] YADA K., 1971 — Study of microstructure of chrysotile asbestos by high resolution electron microscopy. Acta Cryst., 27: 659-673.
• [32] ZUSSMAN J., 1955 — The crystal structure of an actinolite. Acta Cryst., 8: 301-308.