Wybrane aspekty zagospodarowania dolin rzecznych obszarów podgórskich

• Autorzy: Krzyk Piotr

Warianty tytułu

EN

Chosen aspects of development of river valleys in sub-mountain areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Doliny rzeczne, obok lasów, są podstawowymi elementami struktury ekologicznej krajobrazu w Polsce. W znacznej części to obszary zalewowe rzek, jednocześnie będące istotnym elementem systemów przyrodniczych, zarówno lokalnych, jak i ponadlokalnych – stanowią bowiem naturalne korytarze ekologiczne. Specyficzne warunki przyrodnicze panują w dolinach rzek podgórskich i górskich. Problematyka zagospodarowania dolin rzecznych jest omówiona na przykładach gmin podgórskich Wilamowice (woj. śląskie) i Strzyżów (woj. podkarpackie). Głównym celem artykułu jest ocena zgodności dotychczasowego i planowanego zagospodarowania dolin rzecznych wymienionych gmin z uwarunkowaniami ekofizjograficznymi (lokalizacja zabudowy, zagrożenie i ochrona przeciwpowodziowa, warunki gruntowo-wodne, zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych). Istotna w prezentowanym temacie jest również problematyka gospodarki przestrzennej i jej rola w kształtowaniu krajobrazu i ochronie zasobów wodnych (w tym lokalizacji obiektów hydrotechnicznych, małej retencji, zalesień) z uwzględnieniem zapisów Ramowej Dyrektywy Wodnej Unii Europejskiej.

EN

River valleys, next to forests, are basic elements of the ecological structure of Poland’s landscape. Considerable part of them are flood areas of rivers, which are at the same time significant elements of natural systems, both local and supralocal – since they constitute natural ecological corridors. Specific natural conditions prevail in submountain and mountain river valleys. Issues related to the river valleys development are shown studying the examples of submountain communes: Wilamowice (Śląskie Voivodship) and Strzyżów (Podkarpackie Voivodship). The assessment of the conformity of the present and planned development of the river valleys of the above mentioned communes with physiographic conditions (localisation of buildings, flood threads and flood protection, soilwater conditions, surface and underground waters pollution) is the main aim of the paper. The issues connected with spatial development and its role in environ-mental development and the protection of water resources (including localisation of hydraulic engineering objects, small retention, afforestation) taking into consideration the Water Framework Directive of European Union are also essential in the presented topic.

Słowa kluczowe

PL

systemy przyrodnicze; Wilamowice; Strzyżów; ochrona zasobów wodnych

EN

natural systems; Wilamowice; Strzyżów; protection of water resources

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej ; Polska Akademia Nauk, Oddział w Lublinie
• Czasopismo: Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych
• Rocznik: 2013
• Tom: T. 9, nr 1
• Strony: 30--41
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., fig., rys.

Twórcy

autor

Krzyk Piotr

• Instytut Rozwoju Miast w Krakowie

Bibliografia

• 1.Barciak A. (red.), 2001. Wilamowice. Przyroda, historia, kultura oraz społeczeństwo miasta i gmin, Urząd Gminy w Wilamowicach.
• 2.Bojarski A., Jeleński J., Jelonek M., Litewka T., Wyżga B., Zalewski J., 2005. Zasady dobrej praktyki w utrzymaniu rzek i potoków górskich. Praca koord. przez Ministerstwo Środowiska, Warszawa.
• 3.Cichocki Z., Gacka-Grzesikiewicz E., 2007. Zasady zagospodarowania dolin rzecznych na terenach zurbanizowanych w aspekcie ochrony funkcji ekologicznych,[w:] Planowanie przestrzenne – szanse i zagrożenia społeczno-środowiskowe, Wyd. KUL, Lublin.
• 4.Dubiel E., Koczur A., 2000. Waloryzacja szaty roślinnej doliny Soły od zapory w Czańcu do Łęskiego Zasola. Inst. Botaniki UJ w Krakowie, Inst. Ochr. Przyrody PAN, maszynopis.
• 5.Kamiński M., 2006. Analiza GIS osuwisk dla wybranego obszaru Pogórza Dynowskiego. Arch. Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, 16.
• 6.Krzyk P., 2007. Opracowanie ekofizjograficzne dla gminy Wilamowice. Inst. Rozwoju Miast w Krakowie, maszyn.
• 7.Nachlik E., 2008. Program ochrony przed powodzią w dorzeczu górnej Wisły na obszarze województw śląskiego, małopolskiego, podkarpackiego i świętokrzyskiego. Praca zb. koord. przez MSWiA, Warszawa.
• 8.Plit J., 2008. Zarządzanie krajobrazem dolin rzecznych,[w:] Zarządzanie krajobrazem kulturowym– Prace Kom. Krajobrazu Kultur. PTG, 10, Sosnowiec.
• 9.Radecki-Pawlik A., 2006. Podstawy hydrogeomorfologii cieków górskich. Wyd. BEL Studio, Warszawa.
• 10.Studium określające granice obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią dla terenów nieobwałowanych w zlewni Soły, 2005. Reg. Zarząd Gosp. Wodnej w Krakowie (RZGW), Kraków.
• 11.Ziobrowski Z. (red.), Pijanowski J.M. (red.), Krzyk P., Korzeniak G., Szlenk-Dziubek D., Rütsche P., 2008. Nowe zadania planowania miejscowego w kształtowaniu i zagospodarowaniu obszarów wiejskich. – Monogr., Wyd. Inst. Rozw. Miast, Kraków.
• 12.Żarnowiec J., Hereczek A., 1999. Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Dolina rzeki Soły. Wyd. Tow. na rzecz Ziemi, Oświęcim