Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego – zastosowanie i wymagania prawne

• Autorzy: Pląsek Adrianna , Piecyk Małgorzata

Identyfikatory

DOI

10.15199/65.2020.11.3

Warianty tytułu

EN

Foods for special medical purposes – application and legal requirements

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego jest niezwykle ważną kategorią żywności stosowaną w niektórych chorobach – stanowi częściowe lub wyłączne źródło pożywienia określonych grup ludności. W ostatnich latach obserwuje się rozwój rynku tej żywności i stale powiększającą się ofertę produktów przewidzianych do stosowania w określonych chorobach. Właściwa kwalifikacja produktów do żywności specjalnego przeznaczenia medycznego jest możliwa tylko po dogłębnym zapoznaniu się z regulacjami prawnymi dotyczącymi tej kategorii żywności oraz schorzeniami, w których jest stosowana. W artykule przedstawiono pojęcia leczenia żywieniowego, diet przemysłowych i ich związku z żywnością specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz omówiono niektóre choroby wymagające stosowania tej kategorii żywności. Ponadto przedstawiono aktualne wymagania prawne odnośnie do definicji, składu i oznakowania tej kategorii żywności.

EN

Food for particular nutritional uses is extremely important category of food used in nutritional treatment certain diseases, being partial or sole source of nourishment for specific groups of population. In recent years, the development of the market of this food has been observed and offer of products dedicated to use in specific disorders is continuously growing. Appropriate classification of certain products for medical food is possible only after thorough understanding of the legal regulations regarding this food category and the diseases in which nutritional treatment is applied. The article presents concept of nutritional treatment, industrial diets and their connection with foods intended for particular nutritional uses and discusses some diseases requiring the use of this food category. In addition, the current legal requirements for the definition, composition and labelling of this food category are presented.

Słowa kluczowe

PL

żywność medyczna; choroby metaboliczne; leczenie żywieniowe; żywienie dojelitowe

EN

medical food; metabolic diseases; nutritional treatment; enteral nutrition

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Spożywczy
• Rocznik: 2020
• Tom: T. 74, nr 11
• Strony: 20--24
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz.

Twórcy

autor

Pląsek Adrianna

• Katedra Technologii i Oceny Żywności, Instytut Nauk o Żywności, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

autor

Piecyk Małgorzata

• Katedra Technologii i Oceny Żywności, Instytut Nauk o Żywności, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Bibliografia

• [1] Baczewska-Mazurkiewicz D., G. Rydzewska. 2011. „Problemy żywieniowe pacjentów z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit”. Przegląd Gastroenterologiczny 6 (2) : 69-77.
• [2] Dyrektywa Komisji 1999/21/WE z dnia 25 marca 1999 r. w sprawie dietetycznych środków spożywczych specjalnego przeznaczenia medycznego (Tekst mający znaczenie dla EOG) (Dz. Urz. UE L 091).
• [3] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/39/WE z dnia 6 maja 2009 r. w sprawie środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego (wersja przekształcona) (Tekst mający znaczenie dla EOG) (Dz. Urz. UE L 124/21).
• [4] EFSA 2015. „Scientific and technical guidance on foods for special medical purposes in the context of Article 3 of Regulation (EU) No 609/2013”.
• [5] Gajewska D., A. Górecka, M. Jaklińska, S. Kłęk, L. Kimber-Dziwisz, E. Lange, M. Lembas-Sznabel, E. Szwałkiewicz. 2012. „Rekomendacje interdyscyplinarnego Zespołu Ekspertów w sprawie standardów postępowania i procedur w zakładach opieki zdrowotnej w zakresie świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych – opieka długoterminowa, opieka paliatywna i hospicyjna oraz w domu chorego w przypadku żywienia dojelitowego i pozajelitowego w warunkach domowych”. Postępy Żywienia Klinicznego 8 (4) : 8-10.
• [6] Grabiec K., M. Burchert, M. Milewska, M. Błaszczyk, K. Grzelkowska-Kowalczyk. 2013. „Ogólnoustrojowe i miejscowe mechanizmy prowadzące do kacheksji w chorobach nowotworowych”. Advances in Hygiene and Experimental Medicine/Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej 67 : 1397-1409.
• [7] Kałużny Ł., P. Kemnitz, Z. Siwińska-Mrozek, A. Mania, I. Pieczonka-Ruszkowska, M. Pastusiak, M. Szczepanik, W. Służewski, W. Cichy, J. Walkowiak. 2015. „Neurologiczne manifestacje niektórych wrodzonych zaburzeń metabolicznych – typowe sytuacje kliniczne”. Neurologia Dziecięca 48 (24) : 49-53.
• [8] Kłęk S, A. Kapała. 2018. „ Nutritional treatment”. Oncology in Clinical Practice 14 (4) : 216-225, DOI: 10.5603/OCP.2018.0028.
• [9] Kłęk S., B. Błażejewska-Hyżorek, A. Czernuszenko, A. Członkowska, D. Gajewska, A. Karbowniczek, L. Kimber-Dziwisz, D. Ryglewicz, I. Sarzyńska-Długosz, H. Sienkiewicz-Jarosz, T. Sobow, J. Sławek. 2017. „Leczenie żywieniowe w neurologii – stanowisko interdyscyplinarnej grupy ekspertów”. Polski Przegląd Neurologiczny 13 (3) : 106-119.
• [10] Kłęk, S., J. Jarosz, A. Kapała, J. Krawczyk, M. Misiak, K. Szczepanek, M. Krzakowski, J. Jassem. 2014. „Żywienie drogą przewodu pokarmowego (żywienie dojelitowe)”. Journal of Oncology 64 (5) : 436-442, DOI: 10.5603/NJO.2014.0071.
• [11] Lochs H., S.P. Allison, R. Meier, M. Pirlich, J. Kondrup, St. Schneider, G. Van den Berghe, C. Pichard. 2006. „Introductory to the ESPEN Guidelines on Enteral Nutrition: Terminology, Definitions and General Topics”. Clinical Nutrition 25 (2) : 180-186. DOI: 10.1016/j.clnu.2006.02.007.
• [12] Pajdowska M., A. Bogdańska, D. Kozłowski. 2016. „Narzędzia diagnostyczne we wrodzonych chorobach metabolicznych”. Diagnosta Laboratoryjny 1 : 13-19.
• [13] Pieczyńska J., K. Łagowska. 2020.„Rzadkie choroby metaboliczne - charakterystyka i dietoterapia”. Kosmos 69 (2) : 323-331.
• [14] Pronicka E., A. Kowalik. 1998. „Żywienie dzieci chorych”. W Żywienie dzieci zdrowych i chorych, 238-271. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• [15] Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/128 z dnia 25 września 2015 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 609/2013 w odniesieniu do szczegółowych wymogów dotyczących składu żywności specjalnego przeznaczenia medycznego oraz informacji na jej temat (Dz. Urz. UE L 25).
• [16] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 609/2013 z dnia 12 czerwca 2013 roku w sprawie żywności przeznaczonej dla niemowląt i małych dzieci oraz żywności specjalnego przeznaczenia medycznego i środków spożywczych zastępujących całodzienną dietę (Dz. Urz. UE L 25).
• [17] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004.
• [18] Szablewski L., M. Masewicz, B. Grytner-Zięcina. 2007. „Zaburzenia metabolizmu powodowane mutacjami i rola diety, jako terapii. II. Mukowiscydoza”. Nowa Pediatria 1 : 18-26.
• [19] Szczygieł B. 2014. „Wytyczne ASPEN i ESPEN dotyczące leczenia żywieniowego. Nazewnictwo, definicje”. Medycyna praktyczna dla lekarzy: https://www.mp.pl/gastrologia/wytyczne/102283,wytyczne-aspen-i-espen-dotyczace-leczenia-zywieniowego-nazewnictwo-definicje#1.
• [20] Wasilewska J., E. Jarocka-Cyrta, M. Kaczmarski. 2009. „Patogeneza zaburzeń przewodu pokarmowego u dzieci z autyzmem”. Polski Merkuriusz Lekarski 27 (157) : 40-43.
• [21] Zawiadomienie Komisji UE w sprawie klasyfikacji żywności specjalnego przeznaczenia medycznego (2017/C 401/01).

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020)