Wpływ techniki na efektywność pogłównego nawożenia zbóż

• Autorzy: Kamionka J.

Warianty tytułu

EN

The influence of technology on effectiveness of top dressing of cereals

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem rozprawy jest określenie wpływu różnych sposobów (technik) nawożenia pogłównego na efekty i efektywność pozyskiwania ziarna zbóż. Skoncentrowano się na określeniu wpływu różnych zestawów maszyn na koszty i energochłonność pogłównego nawożenia zbóż nawozami stałymi i nawożenia dolistnego. Badania i analiza kosztów nawożenia modelowymi zestawami maszyn wykazała, że najniższe koszty nawożenia nawozami stałymi uzyskano stosując jako maszynę wiodącą rozsiewacz dwutarczowy N 039M o szerokości roboczej 18 m - 110 zł na tonę przyrostu plonu ziarna. Koszty nawożenia pozostałymi rozsiewaczami o szerokości roboczej 18 m. są zbliżone, a maksymalna różnica wynosi 3,5%. Koszty nawożenia rozsiewaczami jednotarczowymi o szerokości roboczej 12 m. są wyższe niż w przypadku rozsiewaczy o szerokości roboczej 18 m. Koszty nawożenia dolistnego opryskiwaczami o szerokości roboczej 12 m. i małej pojemności zbiornika są wyższe około 20% w porównaniu z opryskiwaczami o szerokości roboczej 18 m. Koszty nawożenia dolistnego opryskiwaczami o szerokości roboczej 18 m., które uwzględniono w modelowych zestawach maszyn, są zbliżone, a najniższą wartość uzyskano stosując opryskiwacz Pelikan 2018 - 74 zł/t. Energochłonność nawożenia rozsiewaczami jednotarczowymi o szerokości roboczej 12 m. jest nieco wyższa niż maszynami dwutarczowymi o szerokości roboczej 18m., a maksymalna różnica wynosi 2,5%, tj. 110 MJ na 1 tonę przyrostu pionu ziarna. Stosując maszyny o szerokości roboczej 18 m. uzyskuje się dla poszczególnych zestawów zbliżoną energochłonność nawożenia, a różnica pomiędzy zestawem najbardziej i najmniej energochłonnym wynosi 0,8%, tj. 35 MJ/t. Porównanie energochłonności nawożenia zestawami maszyn złożonymi z opryskiwaczy o szerokości roboczej 18 m. wykazało, że różnica między nimi jest niewielka i wynosi maksymalnie 3%. Najniższą energochłonność uzyskano przy użyciu opryskiwacza Pilmet 1618, a mianowicie 2100 MJ/t przyrostu plonu ziarna. Wyższa energochłonność jest w przypadku stosowania maszyn o mniejszej szerokości roboczej, a jednocześnie o mniejszej pojemności zbiornika, np. różnica pomiędzy zestawem IB (Pilmet 412), a zestawem IVB Pilmet 1618) wynosi 21%, tj. 453 MJ na 1 tonę przyrostu plonu ziarna. Analiza kosztów i energochłonności pogłównego nawożenia zbóż (uwzględniająca zużyty nawóz i nakłady na wykonanie zabiegu) wykazała , że przejście z nawożenia nawozami stałymi przy nawożeniu pogłównym na dokarmianie dolistne obniża koszty o około 30%, a energochłonność zmniejsza się dwukrotnie w przeliczeniu na jednostkę przyrostu plonu ziarna. Wskaźnik efektywności energetycznej przy pogłównym nawożeniu zbóż nawozami stałymi wynosi 2, a jego wartość przy nawożeniu dolistnym jest dwukrotnie wyższa.

EN

The aim of this study is to determine the influence of various top dressing techniques on effects and effectiveness of cereal grain cropping. The study is mainly focused on determining influence of various machine sets on energy-consumption and costs of cereals top dressing fertilizing with solid and foliage dressing with liquid nitrogen fertilizers . Research and analysis of model technologies of fertilizing has revealed that the lowest costs of fertilizing with solid fertilizers has been achieved when using N 039M double-disc fertilizer spreader of 18m working width. The costs came to 110 zloty per each tone of grain yield increase. Costs of fertilizing by other fertilizers of 18m. working width are comparable and the maximum difference between them is 3.5%. Fertilizing by single-disc spreaders of 12m working width is more expensive in comparison to the spreaders mentioned above. Costs of liquid nitrogen fertilizing by sprayers of 12m working width and small container capacity are on average higher by 20% in comparison to the sprayers of 18m working width. Costs of liquid nitrogen fertilizing by sprayers of 18m working width, which have been taken into consideration when selecting model technologies, are similar and the lowest ratio, 74 zloty per ton of grain yield increase, have been achieved when using Pelikan 2018 sprayer. Energy consumption of fertilizing by single-disc spreaders of 12 m working width is (on average) 4486 MJ/t and is somewhat higher than fertilizing by double-disc spreaders of 18m working width. The maximum difference is 2.5% i.e. 110MJ per ton of grain yield increase. Exploiting of machines of 18m working width makes the energy consumption of particular sets comparable, and the difference between the most and the least energy-consuming set is 0.8% i.e. 35 MJ/t. Comparison of energy consumption of fertilizing by sets of sprayers of 18m working width revealed that the difference is insignificant and amounts to 3% maximum. The least energy-consuming sprayer turned out to be Pilmet 1618 - the ratio of energy consumption to ton of grain yield increase in this case was 2100 MJ/t. Higher energy-consumption was caused by usage of machines of smaller working width and, at the same time, smaller container capacity, e.g. the difference between Ib (Pilmet 412) and IVb (Pilmet 1618) set was 21% i.e. 452 MJ per each ton of increase of grain yield. Analysis of costs and energy consumption of top dressing of cereals (with respect to utilised fertilizers and expenditures on operation executing) revealed that tran¬sition from solid fertilizers top dressing to liquid nitrogen foliage dressing lowers the costs by ca. 30%, and energy consumption decreases twice in conversion to each unit of grain yield increase. The rate of energy consumption effectiveness by cereal top dressing with solid fertilizers amounts to 2, and the same rate is doubled for liquid nitrogen foliage dressing fertilizing.

Słowa kluczowe

PL

zboża; nawożenie pogłówne; efektywność nawożenia; technika

EN

cereals; top dressing; effectiveness; technology

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Rolniczej
• Czasopismo: Inżynieria Rolnicza
• Rocznik: 2005
• Tom: R. 9, nr 15
• Strony: 1--106
• Opis fizyczny: Bibliogr. 101 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Kamionka J.

• Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa, ul. Rakowiecka 32, 02-532 Warszawa

Bibliografia

• Anuszewski R., Pawlak J., Wójcicki Z. 1979. Energochłonność produkcji rolniczej. Metodyka badań energochłonności produkcji surowców żywnościowych. IBMER, symb. dok. XXXVIII/717.
• Ammann H. 2000. Maschinenkosten 2001. Kostenansatze Gebaudeteile und mechanische Einrichtungen. FAT Berichte, 554.
• Bickert Ch. 2000 Einheitlichere Erntequalitaten. DLG-Mitteilungen, 2: 24-27.
• Błaszczyk-Orłowska D., Fiuczek M. 1976. Zagadnienia przenikania przez liście składników pokarmowych i innych związków chemicznych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 193: 43-56.
• Bogun G. 2000. Metody oceny jakości pracy rozsiewaczy nawozowych. Problemy Inżynierii Rolniczej, 1(27): 5-10.
• Boles J. L., Faulkner C., Hodge CH. A. 1987. Production of nitrogen-sulfur suspension fertilizers. Abstr. Pap. 194th Amer. Chem. Soc. Waszyngton, 462.
• Clapp J., Parham T. M. 1991. Prosperties and uses of liquid urea-triazone - based nitrogen fertilizers. Fertil. Res. 2: 229-232.
• Csimazia Z., Polyak I. 1997. Desing and control questions of rotary disc fertiliser spreader machines. Hun. Agricultural Engineering, 10: 22-24.
• Czuba R. 1988. Efekty produkcyjne dolistnego dokarmiania roztworem mocznika i mikroelementami zbóż, rzepaku i buraka cukrowego. Seminarium naukowe nt. Dolistne dokarmianie i ochrona roślin w świetle badań i doświadczeń praktyki rolniczej. IUNG, Puławy, 24-33.
• Czuba R. 1993. Efekty dolistnego dokarmiania roślin uprawnych. Cz. II. Reakcja roślin na dolistne stosowanie mikroelementów i azotu łącznie z mikroelementami. Roczniki gleboznawcze T. XLIV 3/4: 79-87.
• Czuba R. 1996. Nawożenie mineralne roślin uprawnych. Police.
• Czuba R. 1998. Współczesne technologie nawożenia mineralnego. Wieś Jutra, 5: 15-16.
• Czuba R., Sztuder H., Świerczewska M. 1999. Efekty dolistnego dokarmiania roślin uprawnych. Cz. III. Reakcja roślin na dolistne stosowanie magnezu i azotu w zabiegu łączny. Roczniki gleboznawcze T. L, 1/2:41-50.
• Deimel M. 1999. Zweischeibenstreuer im Vormarsch. DLZ Agrarmagazin, 2: 18-21.
• Ehlert D., Schmerler J. 2001.Teiflachenspecifische Aplikation von Stickstoffdunger in Echtzeit. Landtechnik, 2: 74-75.
• Fulton J. P. i in. 2001. Performance assessment and model development of a variable-rate, sprinner-disc fertilizer aplicator. Trans. ASAE., Vol. 44, 5: 1071-1081.
• Grabiński J. 2002.Racjonalne nawożenie zbóż. Wieś Jutra, 5: 34-35.
• Graves E. B. 1982. Liguid fertilizers in the U.S. Mat. of the Economic Comm. ISMA, Paris.
• Gruber W. 2000. Auch am Feldrand muss das Streubild passen. Top Agrar, 3: 150-153.
• Hofstee J. W., Hulsman W. 1990. Handling and Spreading of Fetilizer. Part 1: Review of the Physical Properties of Fertilizer in Relation to Particle Mation. J. Agric. Eng. Res.
• Holubowicz G. i in. 1998. Wpływ płynnych nawozów azotowych stosowanych łącznie z mikroelementami i pestycydami na plonowanie pszenicy ozimej i jęczmienia jarego w świetle badań w latach 1985-1987. Seminarium naukowe nt. Dolistne dokarmianie i ochrona roślin w świetle badań i doświadczeń praktyki rolniczej. IUNG, Puławy, 41-50.
• Jaszczolt E. 1994. Dolistne nawożenie buraka cukrowego azotem. Biuletyn 1HAR, 189: 25-31.
• Jaszczolt E. 1996. Efekty dolistnego dokarmiania buraka cukrowego azotem. Materiały III Między narodowego Sympozjum. Wydawnictwo 1BMER, Warszawa, 76-82.
• Jóźwiak W. 2001. Produktywność nawożenia w różnych warunkach gospodarowania. Wieś Jutra, 11: 4-5.
• Kamiński E., Naporowski S. 1993a. Sprawozdanie z badań kwalifikacyjnych zawieszanego rozsiewacza ciągnikowego N-012 produkcji FMR Brzeg. IBMER, symbol dok. XII/400.
• Kamiński E., Naporowski S. 1993b. Sprawozdanie z badań kwalifikacyjnych zawieszanego rozsiewacza ciągnikowego N-031 M produkcji POM Augustów. IBMER, symbol dok. XII/402.
• Kamiński E. 1995. Technika nawożenia pogłównego nawozami granulowanymi i roztworami azotowymi. Wydawnictwo IBMER Warszawa.
• Kamiński E., Roszkowski A. 2001. Technika rolnicza XXI wieku. Nawożenie mineralne. Przegląd Techniki Rolniczej i Leśnej, 10: 2-5 i 9.
• Kamiński J. 1997. Technołogija wnesenja mineralnych udobrenij dlja fermerskich chozjajstw s ispolzowaniem elastycznych kontejnerow. Sbornik naucznych trudów, NHSCh, Kirów, s. 19-24.
• Kamiński J. 1999. Metody oceny wpływu parametrów tarcz rozsiewających na efektywność nawożenia. Rozprawa doktorska. Wydawnictwo IBMER, Warszawa.
• Kamionka J. 1980. Badania rozsiewacza beztransporterowego RNB-4 do wapna i nawozów mineralnych. IBMER, symbol dok. XII/221.
• Kamionka J. 1983. Technologia nawożenia mieszankami nawozowymi. IBMER, symbol dok. XII/281.
• Kamionka J. 1991. Badania opryskiwacza zawieszanego AGP-340 produkcji jugosłowiańskiej. IBMER, symbol dok. XXVII/741.
• Kamionka J. 1992. Badania kwalifikacyjne opryskiwacza zawieszanego P-108. IBMER, symbol dok. XXVII/756.
• Kamionka J. 1993a. Sprawozdanie ZNO/9/93 z badań kwalifikacyjnych rozsie¬wacza wapna i nawozów mineralnych RCW-3A (N 011). IBMER, symbol dok. XII/401.
• Kamionka J. 1993b. Sprawozdanie ZNO/18/93 z badań kwalifikacyjnych ciągnikowego opryskiwacza polowego OPZ-310. IBMER, symbol dok. XXVII/786.
• Kamionka J. 1996a. Wpływ wskaźnika nierównomierności poprzecznej na wybór zespołów aplikacyjnych maszyn do nawożenia pogłównego. Prace Naukowo-Badawcze IBMER, 1:544.
• Kamionka J. 1996b. Ocena jakości pracy rozpylaczy otworowych używanych do nawożenia roztworem azotowym. Problemy Inżynierii Rolniczej, 3(13): 15-20.
• Kamionka J. 1998. Techniki i technologie produkcji roślinnej przyjazne środowisku. IBMER, symbol dok. XI/471.
• Kamionka J. 1999. Comparison of work of disc fertilizer spreader and hole nozzle sprayer for liquid nitrogen fertilizers. Zbiór referatów z Międzynarodowej Konferencji Agrotech Nitra’99, SPU, Nitra.
• Kamionka J., Mosch G., Józefowicz J. 2001a. Test rozsiewaczy jednotarczowych. Top Agrar Polska, 9: 74-80.
• Kamionka J., Mosch G., Józefowicz J. 2001b. Test rozsiewaczy dwutarczowych. Top Agrar Polska, 10: 68-83.
• Kamionka J. 2002. Nowoczesne rozsiewacze tarczowe - czym kierować się przy ich wyborze. Technika Rolnicza, 1: 26-28.
• Kamionka J. 2004. Technika ochrony roślin i łącznego stosowania agrochemikaliów w uprawach rolniczych. Wydawnictwo IBMER, Warszawa.
• Kowalski J., Ciupał M., Tabor S. 1999. Efektywność postępu technicznego i naukowo-technicznego w wybranych gospodarstwach chłopskich. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 415: 105-114.
• Kratzsch G., Thomas E., Rossberg R. 2003. Fünf Verfahren an der Spitze. DLG-Mitteilungen, 1: 52-53.
• Kukuła S, Igras J. 2004. Nawożenie w krajach Europy Zachodniej i w Polsce, stan i prognoza. Wieś Jutra, 10: 1-3.
• Kuś J. 2001. Oczekiwane zmiany w produkcji roślinnej w perspektywie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Zbiór referatów pt. Technika w produkcji roślinnej w perspektywie integracji Polski z Unią Europejską. Wydawnictwo IBMER, Warszawa, s. 7-15.
• Łobos W. 1990. Technologie nawożenia mineralnego na plantacjach zbóż ze ścieżkami technologicznymi z użyciem rozsiewaczy krajowych i importowanych. IBMER, Symb. dok. XII/386.
• Mazur T. 1998. Ekologiczne skutki stosowania nawozów. Wieś Jutra, 5: 32.
• Mercik S. 1998. Trendy w poziomie stosowania nawozów mineralnych w krajach Unii Europejskiej i w Polsce. Wieś Jutra, 5: 2-4.
• Michałek R., Kowalski J. 1994. Próba określenia kompleksowego miernika oceny postępu technicznego w rolnictwie. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 415: 11-16.
• Michałek R. i in. 1998. Uwarunkowania technicznej rekonstrukcji rolnictwa. Wydawnictwo PTIR, Kraków.
• Miserque O., Tissot S., Bruart J. 1999. Indicateur des performances et des couts d’utilisation des machines agricoles. CRA Gembloux.
• Muzalewski A. 1999. Wpływ poziomu i form mechanizacji gospodarstw rolniczych na ich efektywność. Prace Naukowo-Badawcze IBMER, 2: 64-103.
• Muzalewski A. 2002. Koszty eksploatacji maszyn, 17. Wydawnictwo IBMER, Warszawa.
• Niedziółka I. 2000. Energochłonność i opłacalność produkcji ziarna kukurydzy. Inżynieria Rolnicza 8(19): 133-139.
• Pabis J. 1983. Podstawy techniki cieplnej w rolnictwie. PWRiL, Warszawa.
• Parish R. L. 1986. Evaluation of two methods of fertilizer spreader pattern coorection. Transactions of the ASAE 2.
• Paułen J. 1998. Technika na aplikaciu hnojiv a pestycydov. Ustaw vedecko-technickych informacii pre polnohospodarstvo Nitra.
• Pawlak J. 1998. Efektywność mechanizacji rolnictwa. Wydawnictwo IBMER, Warszawa.
• Pawlak J., Pellizzi G., Fiala M. 2001. Rola mechanizacji w zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego ludności świata. Prace Naukowe IBMER, 2: 5-35.
• Pruszyński S. 1999. Łączne stosowanie agrochemikaliów w uprawach rolniczych. Wydawnictwo IOR, Poznań.
• Ptaszyński S. 1984. Wytyczanie ścieżek przejazdowych w uprawie zbóż. Mechanizacja Rolnictwa, 11.
• Rogalski L. 1986. Właściwości technologiczne nawozów mineralnych i ich wpływ na poprzeczny rozkład w wysiewach wykonanych techniką lotniczą i naziemną. Rozprawa habilitacyjna. ART., Olsztyn.
• Rogalski L. 1997. Wskaźniki jakości opryskiwania pszenicy ozimej cieczą łączoną mocznikowo-herbicydową. IV Międzynarodowe Sympozjum pt. Ekologiczne aspekty mechanizacji nawożenia, ochrony roślin i uprawy gleby. Wydawnictwo IBMER, Warszawa, s. 23-29.
• Rogalski L., Marozas J., Bruderek A. 1999. Efektywność wykorzystania azotu z roztworu mocznika stosowanego w opryskiwaniu pszenicy w zależności od dawki cieczy użytkowej. VI Międzynarodowe Sympozjum pt. Ekologiczne aspekty mechanizacji nawożenia, ochrony roślin i uprawy gleby. Wydawnictwo IBMER, Warszawa, s. 47-51.
• Rossberg R., Kratzsch G. 1997. Porównanie europejskich technologii uprawy pszenicy. Top Agrar Polska, 6: 54-57.
• Rozbicki J. 2001. Racjonalne nawożenie pszenicy. Wieś Jutra, 11:18-19.
• Sadowski S. 1998. Ocena agrochemiczna i rolniczo-ekonomiczna dolistnego dokarmiania roślin roztworem azotowym w warunkach produkcyjnych na przykładzie województwa opolskiego. Seminarium naukowe nt. Dolistne dokarmianie i ochrona roślin w świetle badań i doświadczeń praktyki rolniczej. Wydawnictwo IUNG, Puławy, s. 104-111.
• Sawa J. 1998. Mechanizacja produkcji rolniczej w różnych warunkach gospodarowania. Wydawnictwo AR, Lublin.
• Schtnerler J. 1998. Dungung. Ökologische Kriterien immer wichtiger. Neue Landwirtschaft, 1: 79-80.
• Sedlak P., Bauer F., Neischl A. 2001. Control of quality of Operation of industrial fertilizer spreaders in the system of „precision farming”. Res. Agricultural Engineering - Zemedelska Technika 2, Vol. 47,2: 49-54.
• Stańko S., Bojańczyk E. 2000. Rynek zbóż. W opracowaniu pt. Strategiczne opcje dla polskiego sektora agrobiznesu w świetle analiz ekonomicznych. Wydawnictwo SGGW, Warszawa, s. 283-323.
• Szeptycki A. 2002. Metodyczne aspekty badania efektywności postępu technicznego w technologiach produkcji roślinnej na przykładzie ziemniaków. Prace Naukowe IB MER, 1.
• Szeptycki A., Wójcicki Z. 2003. Postęp technologiczny i nakłady energetyczne w rolnictwie do 2020 r. Wydawnictwo IBMER, Warszawa.
• Szeptycki A. 2005. Stan i kierunki rozwoju techniki oraz infrastruktury rolniczej w Polsce. Wydawnictwo IBMER, Warszawa.
• Szpringiel M. i in. 1998. Zestawienie i ocena pracy rolniczych agregatów maszynowych (pod red. K. Tomaszewskiego). Wydawnictwo AR, Lublin.
• Szulc T., Józefowicz J., Mosch G. 2003. Test: opryskiwacze polowe. Top Agrar Polska, 9: 80-92.
• Świerczewska M., Sztuder H. 1997. Agrotechniczne i ekologiczne aspekty dolistnego dokarmiania roślin uprawnych. Materiały na IV Międzynarodowe Sympozjum. Wydawnictwo IBMER, Warszawa, s. 11-16.
• Tekiela A. 2004. Wpływ nawożenia dolistnego na porażenie kukurydzy przez patogeny. Postępy w ochronie roślin, 2: 1157-1160, IOR, Poznań.
• Thiessen E. 2000. Sensorgesteuerte Stickstoffdungung. Landtechnik, 2: 144-145.
• Warchołowa M. 1988. Fizjologiczne podstawy dolistnego dokarmiania roślin. Materiały z seminarium naukowego. Wydawnictwo IUNG, Puławy, s. 5-23.
• Wielicki W. 1985. Analiza porównawcza energochłonności produktów rolniczych. Roczniki Nauk Rolniczych, Seria C, t.77, z. 3.
• Winiarski A. 1979. Badania przyczyn i skutków nierównomierności rozsiewu nawozów. Praca doktorska. Wydawnictwo IUNG, Puławy.
• Winiarski A. 2004. Nowe kierunki w produkcji i stosowaniu nawozów. XII Krajowe seminarium pt. Stosowanie agrochemikaliów. Wydawnictwo IUNG, Puławy.
• Witek A. 2000. Dolistne dokarmianie roślin zbożowych. Konferencja naukowa nt. Aktualne problemy inżynierii rolniczej w aspekcie integracji Polski z Unią Europejską. Wydawnictwo AR, Lublin, s. 222-223.
• Witek A. 2003. Technologia dolistnego dokarmiania roślin w uprawach polowych. Wydawnictwo WAR, Lublin, z. 265.
• Wodziński W., Jagłowska A. 1979. Energochłonność produkcji rolniczej. IBMER, symb. dok. XXXI/14.
• Wójcicki Z. 1981. Energochłonność produkcji rolniczej. Roczniki Nauk Rolniczych, Seria C, T. 75. z. 1.
• Wójcicki Z. 1996. Wskaźniki wyposażenia i wykorzystania środków technicznych w gospodarstwach rolniczych. Wydawnictwo IBMER, Warszawa.
• Wójcicki Z. 2000. Wyposażenie techniczne i nakłady materiałowo-energetyczne w rozwojowych gospodarstwach rolniczych. Wydawnictwo IBMER, Warszawa.
• Wójcicki Z. 2001. Metody badania i ocena przemian w rozwojowych gospodarstwach rodzinnych. Wydawnictwo PTIR, Kraków.
• Zalewski A. 2000. Poziom zużycia nawozów mineralnych w Polsce i kryteria opłacalności nawożenia w uprawach zbożowych. Wieś Jutra, 11: 1-4.
• Zaremba W. 1985. Ekonomika i organizacja mechanizacji rolnictwa. PWR i L, Warszawa.
• Vroom J.J. 1987. Status of fluid fertilizers. Abstr. Pap. 194th Amer. Chem. Soc. Nat. Meet. Waszyngton 457.
• Normy:
• PN-91/R-55029 Maszyny rolnicze: Metody badań rozsiewaczy i siewników do rzutowego rozsiewu stałych nawozów mineralnych.
• PN-92/R-36601 Maszyny i urządzenia do ochrony roślin. Terminologia.
• EN 12761- 1 i 2 Maszyny rolnicze i leśne - Opryskiwacze oraz maszyny do nawożenia płynnymi nawozami mineralnymi - Ochrona środowiska - Część 1: Postanowienia ogólne, Część 2: Opryskiwacze polowe.
• EN 13739- 1 i 2 Maszyny rolnicze - Rozsiewacze rzutowe i rozsiewacze nawozów stałych - Ochrona środowiska. Część 1: Wymagania, Część 2: Metody badań.
• EN 13740- 1 i 2 Maszyny rolnicze - Siewniki nawozów stałych - Ochrona środowiska. Część 1: Wymagania, Część 2: Metody badań.