Historical linear tree arrangements – background elements or tourist attractions in themselves?

• Autorzy: Podolska A.

Warianty tytułu

PL

Zabytkowe zadrzewienia liniowe – tło czy atrakcja turystyczna sama w sobie?

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Linear tree arrangements have been an inherent part of Polish landscape since the 16th century. The biggest advantages, both in environmental and landscaping terms, are attributed first of all to roadside trees arranges in rows or avenues. Due to their large size and special historical or aesthetical values this kind of plantings are valuable cultural monuments that play a major role in the development and promoting environmental and cultural tourism. Unfortunately, in spite of their numerous doubtlessly positive effects on the environment, these tree arrangements are disappearing from our landscape, taking with them a part of the history of the given place. The paper presents the state of research on historical linear tree arrangements located in the Świdnica commune. The aim of the performed dendrological inventories as well as landscape valuations based on the Wejhert curve method, the analyses of tourist attractions based on the cultural resources of the region and spatial and landscaping analyses is to demonstrate whether such tree arrangements can be a tourist attraction by themselves or whether they will be only the background for local events.

PL

Zadrzewienia liniowe to nieodłączny element polskiego krajobrazu, licząc od XVI w. po czasy współczesne. Największe zasługi zarówno ekosystemowi, jak i krajobrazowe przypisuje się przede wszystkim przydrożnym drzewom alejowym oraz szpalerowym. Ten rodzaj zadrzewień często ze względu na swoje pokaźne rozmiary, szczególne wartości historyczne czy walory estetyczne jest cenną pamiątką kultury i odgrywa istotną rolę w rozwijaniu i propagowaniu turystyki kulturowo-przyrodniczej. Niestety, mimo wielu niezaprzeczalnych, pozytywnych wpływów na środowisko coraz częściej zadrzewienia te znikają z naszego krajobrazu, zabierając ze sobą bezpowrotnie cząstkę historii o danym miejscu. W artykule przedstawiono stan badań nad zabytkowymi zadrzewieniami liniowymi zlokalizowanymi w gminie Świdnica. Wykonane inwentaryzacje dendrologiczne, a także waloryzacje krajobrazowe oparte na metodzie krzywej wrażeń Wejherta, analizy atrakcji turystycznych bazujących na zasobach kulturowych regionu oraz analizy kompozycyjno-przestrzenne mają za zadanie wykazać, czy zadrzewienia same w sobie mogą być atrakcją turystyczną, czy pozostaną wyłącznie tłem dla okolicznych wydarzeń.

Słowa kluczowe

EN

linear tree arrangements; avenue; Świdnica commune; cultural tourism; natural tourism

PL

zadrzewienie liniowe; aleja; gmina Świdnica; turystyka kulturowa; turystyka przyrodnicza

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
• Czasopismo: Architektura Krajobrazu
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 4
• Strony: 4--25
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., rys., tab., zdj.

Twórcy

autor

Podolska A.

• Instytut Architektury Krajobrazu Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

Bibliografia

• 1. Borcz Z., 2001. Drogi w krajobrazie wiejskim, Zesz. Nauk. AR Wroc., 419, Konf. 33, 17–22.
• 2. Cymerman R., Koc J., 1993. Ekologiczne problemy kształtowania obszarów wiejskich [w:] A. Hopfer (red.), Problemy kompleksowego urządzania obszarów gmin, cz. IV, zachowanie i poprawa walorów ekologicznych i krajobrazowych, Ossolineum, Warszawa–Kraków–Wrocław, 7–14.
• 3. Edykt Fryderyka Wilhelma z 8 października 1731 r.
• 4. Krosigk K. von, Baumann M., Kirsch R., 2003. Aleje jako przedmiot działań konserwatorskich. Ochrona, zachowanie i odnawianie. Studia i materiały/Krajobrazy, Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu, Warszawa, 1–2, 151–170.
• 5. Łukasiewicz J., 2004. Wartości zabytkowych alei dawnych założeń podworskich na wybranych przykładach w okolicy Łomży. Architektura Krajobrazu, 3–4, 31–37.
• 6. Łuczyńska-Bruzda M., 1995. Zadrzewienia w krajobrazie otwartym. Studia i materiały/Krajobraz, Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu, Warszawa, 6 (18), 18–20.
• 7. Plan Odnowy Miejscowości Bojanice gm. Świdnica, zał. do uchwały XI/75/2011 Rady Gminy Świdnica z dn. 02.06.2011, www.gmina.swidnica.pl/index.php?option=com_content& task=view&id=368&Itemid=61, 20.08.2015.
• 8. Plan Odnowy Miejscowości Burkatów, zał. do uchwały XXXI/217/2012 Rady Gminy Świdnica z dn. 07.09.2012, www. gmina.swidnica.pl/index.php?option=com_content&task=view& id=370&Itemid=63, 20.08.2015.
• 9. Plan Odnowy Miejscowości Bystrzyca Dolna na lata 2012–2018, zał. do uchwały XXVI/171/2012 Rady Gminy Świdnica z dn. 25.04.2012, www.gmina. swidnica.pl/index.php?option=com_content& task=view&id=371&Itemid=64, 20.08.2015.
• 10. Przesmycka E., 2011. Aleja jako wyznacznik stanu zachowania tożsamości europejskiego krajobrazu kulturowego na przykładzie Polski południowo-wschodniej. Architektura Krajobrazu, 1/2011, 44–53.
• 11. Rozporządzenie Ministra Robót Publicznych z dnia 30 grudnia 1922 r. w przedmiocie sadzenia i utrzymywania drzew przydrożnych na drogach publicznych. 1923. Dz.U. 8, poz. 51.
• 12. Siewniak M., Mitkowska A.. 2001. Tezaurus sztuki ogrodowej. Rytm, Warszawa.
• 13. Staffa M. (red.), 2005a. Słownik Geografii Turystycznej Sudetów, t. 10.
• Góry Wałbrzyskie, Pogórze Wałbrzyskie, Pogórze Bolkowskie. I-BIS, Wrocław.
• 14. Staffa M. (red.), 2005b. Słownik Geografii Turystycznej Sudetów, t. 20. Masyw Ślęży, Równina Świdnicka, Kotlina Dzierżoniowska. I-BIS, Wrocław.
• 15. Szczepanowska H., 2012. Drzewa alejowe – Bogactwo krajobrazów miast i wsi [w:] P. Tyszko-Chmielowiec, K. Witkoś (red.), Aleje. Podręcznik użytkownika. Jak dbać o drzewa żeby nam służyły? Fundacja EkoRozwoju, Wrocław, 9–16.
• 16. Tomaszewska K., Bogdańska A., 2011. Zróżnicowanie florystyczne wybranych alei gmin: Namysłów, Świerczów oraz Domaszowice na Dolnym Śląsku. Architektura Krajobrazu, 1/, 27–31.
• 17. Dz.U. 1985 Nr 14, poz. 60, Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych.
• 18. Dz.U. 2004 Nr 92, poz. 880, Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.
• 19. Dz.U. 1999 Nr 43, poz. 430, Rozporządzenie ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dn. 2 marca 1999 w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie.
• 20. www.gmina.swidnica.pl/content/ view/5/13/
• 21. www.wosoz.ibip.wroc.pl/public/?id=92696