Węzły do zjazdu na linach alpinistycznych pojedynczych i podwójnych – przykłady ich otrzymywania i zastosowania w technikach linowych

• Autorzy: Paleczek Witold

Identyfikatory

DOI

10.15199/60.2024.4.1

Warianty tytułu

EN

Abseiling knots on single and double mountaineering ropes – examples of how they are obtained and use in rope techniques

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono sześć węzłów wraz ze sposobami ich utworzenia. Przeznaczone są one głównie do transportu obciążenia w pionie oraz do asekuracji na linach alpinistycznych. Omówiono trzy odmiany węzła „półwyblinka”, dwie odmiany węzła „podwójna półwyblinka” oraz węzeł „sercowy”. Węzły te mają zastosowanie odpowiednio na linach pojedynczych oraz na dwóch linach równoległych. Podano różnice w budowie lin alpinistycznych w podziale na linę „statyczną” i „dynamiczną”. Zwrócono uwagę na szczegółową budowę karabinka wspinaczkowego z zamkiem zakręcanym. W nomenklaturze technik linowych przedmiotowe węzły są zaliczane do węzłów odpowiednio: „dynamicznych”, „zjazdowych”, „asekuracyjnych” i wykazują szczególną przydatność w alpinizmie, gdzie współpracują bezpośrednio z karabinkami wspinaczkowymi, zwłaszcza klasy „HMS”. Topologię zaprojektowanego węzła do transportu i asekuracji w technice z zastosowaniem dwóch lin równoległych, o nazwie węzeł „sercowy”, uzupełniono odnośnymi zależnościami matematycznymi. Podano wady i zalety omawianych węzłów.

EN

Six knots are presented along with how to create them. They are intended mainly for transporting loads vertically and for belaying on mountaineering ropes. Three varieties of the „HMS hitch” knot, two varieties of the „double HMS hitch” knot and a „heart” knot are discussed. These knots are used on single ropes and on two parallel ropes, respectively. Differences in the construction of mountaineering ropes are given, divided into „static” and „dynamic”. Attention was paid to the detailed construction of the climbing carabiner with a screw lock. In the nomenclature of rope techniques, the knots in question are classified as „dynamic”, „rappelling”, and „belaying” knots, respectively. They are particularly useful in mountaineering, where they work directly with climbing carabiners, especially the „HMS” class. The topology of the designed transport and belaying node using the technique of two parallel ropes, called the „heart” node, was supplemented with relevant mathematical relationships. The advantages and disadvantages nodes discussed are given.

Słowa kluczowe

PL

węzły zjazdowe; techniki linowe; alpinizm; liny pojedyncze; liny podwójne; półwyblinka; podwójna półwyblinka; węzeł sercowy; karabinek wspinaczkowy; karabinek HMS

EN

abseiling knots; rope techniques; mountaineering; single ropes; double ropes; HMS hitch; double HMS hitch; heart knot; HMS climbing carabiner; carabiner HMS

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przegląd Włókienniczy - Włókno, Odzież, Skóra
• Rocznik: 2024
• Tom: nr 4
• Strony: 20--29
• Opis fizyczny: Bibliogr. 59 poz., rys., wz.

Twórcy

autor

Paleczek Witold

• Wydział Budownictwa Politechniki Częstochowskiej

• https://orcid.org/0000-0003-4742-2078

Bibliografia

• [1] Ashley Warren Clifford. 1944. ”Ashley Book of Knots”. New York: Doubleday&Co.
• [2] Baszczyński Krzysztof. 2016. „Konstrukcja, podstawowe wymagania i metody badań urządzeń kotwiczących umożliwiających przemieszczanie się pracownika na stanowiskach pracy na wysokości”. Bezpieczeństwo Pracy: Środki ochrony indywidualnej, 2016, (2): 13-17.
• [3] Baszczyński Krzysztof. 2021. „Wpływ węzłów na parametry mechaniczne lin stosowanych w sprzęcie chroniącym przed upadkiem z wysokości”. Bezpieczeństwo Pracy: Środki ochrony indywidualnej, 2021, (3): 20-23.
• [4] Budworth Geoffrey. 1999. ”The complete guide to knots and knottying”. Oxford: British Library, Anness Publishing Limited.
• [5] Budworth Geofrey. 2004. „Węzły”. Warszawa: Wydawnictwo RM.
• [6] Cyrus L.Day, Colin Jarman. 2010. „Węzły i sploty”. Warszawa: Wydawnictwo Alma-Press.
• [7] Des Pawson. 2006. „Węzły bez tajemnic”. Warszawa: Wydawnictwo Solis.
• [8] Fasulo J. David, Tomasz Kliś. 2004. „Wspinaczka: asekuracja i autoratownictwo”. Warszawa: Wydawnictwo Eremis.
• [9] Gaines Bob, Martin Jason. 2014. “Rock Climbing. The AMGA Single Pitch Manual”. Montana: Rowman & Littlefield, Globe Pequot Press.
• [10] Gutek Mateusz. 2021. „NIE wszystko o… Cz. 10 Karabinki wspinaczkowe (EN12275) i ekspresy”. Bielsko-Biała, Wydawnictwo: Polska Szkoła Alpinizmu.
• [11] Hill Pete. 2011. ”The International Handbook of Technical Mountaineering.The Complete Guide to Climbing and Mountaineering”. Exeter, Newton Abbot UK: David&Charles.
• [12] Iain Peter, Allen Fyffe. 1999. „Podręcznik wspinaczki”. Łódź: Wydawnictwo Galaktyka.
• [13] Jakubowski Ryszard. 2005. „Zastosowanie technik alpinistycznych w żeglarstwie”. Katowice: Wydawnictwo Stapis.
• [14] Jarman Colin, Cyrus L.Day, 2019, „Węzły i sploty”, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press.
• [15] Johnson Stuart, Pete Hill. 2011. ”The Mountain Skills Training Handbook”. Exeter UK: David&Charles.
• [16] Jung Milka. 2013. „Biblia węzłów”. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press.
• [17] Klarkowska Alicja, Jakub Radziejowski. 2002. „BUKA: Biuletyn Uniwersyteckiego Klubu Alpinistycznego”. Warszawa: Uniwersytecki Klub Alpinistyczny.
• [18] Kliś Tomasz, Craig Luebben, Topher Donahue. 2017. „Wspinaczka w skale”. Łódź: Wydawnictwo Galaktyka.
• [19] Kusztelak Małgorzata. 2000. „Wspinaczka sportowa. Wspinaczka skałkowa”. Kultura Fizyczna 2000 (7/8): 31-32.
• [20] Long John. 2015. „Wspinaczka – praktyczny podręcznik”. Warszawa: Wydawnictwo RM.
• [21] Long Steve. 2007. ”The Climbing Handbook”. Richmond Hill, Ontario: Firefly Books LTD, Bloomsburg Publishing.
• [22] Lwow Aleksander. 1992. „Liny alpinistyczne: budowa, własności, badanie, zastosowanie”. Wrocław: Wydawnictwo Filar.
• [23] Michalski Wojciech, Jan Appelt. 2009. „Materiały szkoleniowe. Kurs wspinaczki skalnej”. Warszawa: Szkoła Alpinizmu.
• [24] Ostrowski Wiktor. 1937. „W skale i lodzie”. Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych.
• [25] Paleczek Witold. 2004. „Metody analizy danych (na przykładach)”. Częstochowa: Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej.
• [26] Paleczek Witold. 2024. „Węzeł diamentowy i węzeł celtycki – przykłady ich otrzymywania i wykorzystania w technikach linowych”, Przegląd Włókienniczy – włókno, odzież, skóra 2024 (1): 34-39.
• [27] Peter Albert. 2012. „Alpinklettern. Praxiswissen vom Profi. Ausruestung, Technik und Sicherheit”. Muenchen: Bruckmann Verlag GmbH.
• [28] Polski Komitet Normalizacyjny. 1999, 2007, 2009. „Sprzęt alpinistyczny – linka pomocnicza: wymagania bezpieczeństwa i metody badań”. PN-EN 564-1999, 2007, 2009. Warszawa: Wydawnictwo PKN.
• [29] Polski Komitet Normalizacyjny. 1999. „Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości – urządzenia do opuszczania”. PN-EN 341-1999. Warszawa: Wydawnictwo PKN.
• [30] Polski Komitet Normalizacyjny. 2000. „Sprzęt alpinistyczny – pętle: wymagania bezpieczeństwa i metody badań”. PN-EN 566-2000. Warszawa: Wydawnictwo PKN.
• [31] Polski Komitet Normalizacyjny. 2001. „Sprzęt alpinistyczny – karabinki: wymagania bezpieczeństwa i metody badań”. PN-EN 12275-2001. Warszawa: Wydawnictwo PKN.
• [32] Polski Komitet Normalizacyjny. 2001. „Sprzęt alpinistyczny – uprzęże: wymagania bezpieczeństwa i metody badań”. PN-EN 12277-2001. Warszawa: Wydawnictwo PKN.
• [33] Polski Komitet Normalizacyjny. 2001. „Indywidualny sprzęt za pobiegający upadkom z wysokości – uprząż biodrowa”. PN-EN 813-2001. Warszawa: Wydawnictwo PKN.
• [34] Polski Komitet Normalizacyjny. 2001. „Sprzęt alpinistyczny – bloczki linowe: wymagania bezpieczeństwa i metody badań”. PN-EN 12278-2001. Warszawa: Wydawnictwo PKN.
• [35] Polski Komitet Normalizacyjny. 2002. „Sprzęt ochrony indywi dualnej zapobiegający upadkom z wysokości – liny rdzeniowe w oplocie o małej rozciągliwości”. PN-EN 1891-2002. Warszawa: Wydawnictwo PKN.
• [36] Polski Komitet Normalizacyjny. 2003. „Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości – amortyzatory”. PN-EN 355-1997, PN-EN 362-2003. Warszawa: Wydawnictwo PKN.
• [37] Polski Komitet Normalizacyjny. 2003. „Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości – linki bezpieczeństwa”. PN--EN 354-1997, PN-EN 362-2003. Warszawa: Wydawnictwo PKN.
• [38] Polski Komitet Normalizacyjny. 2003. ”Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości – urządzenia samohamowne”. PN-EN 360-1996, PN-EN 362-2003. Warszawa: Wydawnictwo PKN.
• [39] Polski Komitet Normalizacyjny. 2003. ”Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości – szelki bezpieczeństwa”. PN--EN 361-1997, PN-EN 362-2003. Warszawa: Wydawnictwo PKN.
• [40] Polski Komitet Normalizacyjny. 2003. „Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości – systemy powstrzymywania spadania”. PN-EN 363-1997, PN-EN 363-2003. Warszawa: Wydawnictwo PKN.
• [41] Polski Komitet Normalizacyjny. 2003. „Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości – urządzenia samozaciskowe ze sztywną prowadnicą”. PN-EN 353-1-1996, PN-EN 353-1-2003. Warszawa: Wydawnictwo PKN.
• [42] Polski Komitet Normalizacyjny. 2003. „Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości – urządzenia samozaciskowe z giętką prowadnicą”. PN-EN 353-2-1996, PN-EN 353-2-2003. Warszawa: Wydawnictwo PKN.
• [43] Polski Komitet Normalizacyjny. 2006. „Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości – linowe systemy przemieszczania – regulatory położenia dla lin”. PN-EN 12841-2006. Warszawa: Wydawnictwo PKN.
• [44] Polski Komitet Normalizacyjny. 2009. „Sprzęt alpinistyczny – taśma: wymagania bezpieczeństwa i metody badań”. PN-EN 565-2007, PN-EN 565-2008, PN-EN 565-2009. Warszawa: Wydawnictwo PKN.
• [45] Polski Komitet Normalizacyjny. 2012. „Ochrona przed upadkiem z wysokości – urządzenia kotwiczące”. PN-EN 795-1999, PN-EN 795-2012. Warszawa: Wydawnictwo PKN.
• [46] Polski Komitet Normalizacyjny. 2013. „Sprzęt alpinistyczny – dynamiczne liny do wspinaczki: wymagania bezpieczeństwa i metody badań”. PN-EN 892-2013. Warszawa: Wydawnictwo PKN
• [47] Polski Komitet Normalizacyjny. 2013. „Sprzęt alpinistyczny – karabinki: wymagania bezpieczeństwa i metody badań”. PN-EN 12275-2001, PN-EN 12275-2013. Warszawa: Wydawnictwo PKN.
• [48] Polski Komitet Normalizacyjny. 2013. „Sprzęt alpinistyczny – klamry – liny: wymagania bezpieczeństwa i metody badań”. PN--EN 567-2000, PN-EN 567-2013. Warszawa: Wydawnictwo PKN.
• [49] Polski Komitet Normalizacyjny. 2015. „Sprzęt alpinistyczny: wymagania bezpieczeństwa i metody badań”. Warszawa: Wydawnictwo PKN.
• [50] Porada Dariusz. 2015. „Wspinaczka na własnej asekuracji w teorii i praktyce”. Kraków: Wydawnictwo Tradycyjna Szkoła Wspinania Dariusz Porada; Wspinanie.pl – Wojciech Słowakiewicz – Piotr Turkot.
• [51] Praca zbiorowa. 2010. „Bezpieczeństwo pracy na wysokości”. Warszawa: Wydawnictwo Unimedia, Łódź: Wydawnictwo Protekt.
• [52] Sak Rafał. 2008. „Wspinaczka”. Łódź: Wydawnictwo Marron Edition.
• [53] Solecki Jerzy, Adam Piechał. 1995. „Liny, węzły sploty”. Warszawa: Wydawnictwo Junga.
• [54] Sonelski Wacław. 1995. „Sztuka wiązania węzłów”. Katowice: Stapis.
• [55] Sulowski Andrew C., Zygmunt Zrobek, Piotr Przybył. 2016. „Sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości – poradnik użytkownika”. Łódź: Protekt.
• [56] Tomaszewski Marcin. 2023. „Wspinaczka. o krok dalej – podręcznik dla zaawansowanych”. Gliwice: Grupa Wydawnicza Helion, Bezdroża.
• [57] Toss Brion, Zygmunt Halka. 2004. „Węzły żeglarskie”. Warszawa: Wydawnictwo Klub dla Ciebie.
• [58] Wawrowski Piotr, Schubert Pit. 2019. „Bezpieczeństwo i ryzyko w skale i lodzie”. Warszawa: Wydawnictwo Sklep Podróżnika.
• [59] Woelcken Hans. 2005. „Die Entstehungsgeschichte der Halb mastwurfsicherung”. Konstanz: bergundsteigen Nr 2/2005:1-2.