Góra Świętej Anny - przekaz znaczeń przestrzeni

• Autorzy: Wilczek Iwona

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0016.0605

Warianty tytułu

EN

Góra Świętej Anny - the meaning of space

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Góra Św. Anny jest ośrodkiem kultu i centrum pielgrzymkowym o długiej historii, jest też miejscem pamięci związanym z historią III powstania śląskiego. To ważny punkt na mapie Górnego Śląska, którego znaczenie wykracza poza granice Polski. Walory krajobrazowe przestrzeni łączą się tu ze znaczeniem społeczno-kulturowym i historycznym. Niniejsze opracowanie w sposób całościowy analizuje historyczne, kulturowe i przyrodnicze wartości tej przestrzeni. W analizie przekazu znaczeń przyjęto podejście fenomenologiczne oraz jakościową strategię badawczą. Przestrzeń Góry Św. Anny cechuje przekaz znaczeń obejmujący zarówno werbalne, jak i niewerbalne jego elementy. Wyjątkowość tego terenu, który już od ponad pięciuset lat przyciąga odwiedzających, jego genius loci, to cechy naturalnego krajobrazu, społeczne i historyczne znaczenie oraz doświadczenia, związane z sakralną funkcją miejsca, które nadają mu określoną tożsamość. Wszystkie obiekty architektoniczne tej przestrzeni są osadzone w pejzażu, który podkreśla związek z historią, będąc jednocześnie źródłem doświadczeń estetycznych. W narracji przestrzeni istotne jest splatanie się w jednym miejscu wątków kulturowych, historycznych i przyrodniczych.

EN

Góra Św. Anny is a center of worship and a pilgrimage center with a long history, and is also a memorial site associated with the history of the Third Silesian Uprising. It is an important point on the map of Upper Silesia, whose significance goes beyond the borders of Poland. The landscape qualities of the space are combined here with socio-cultural and historical significance. This study comprehensively analyzes the historical, cultural and natural values of this space. A phenomenological approach and a qualitative research strategy were adopted in the analysis of the transmission of meanings. The space of Góra Św. Anny is characterized by the transmission of meaning including both verbal and non-verbal elements. The uniqueness of the area, which has attracted visitors for more than five hundred years, its genius loci, are the features of the natural landscape, the social and historical significance and experiences, related to the sacred function of the place, which give it a certain identity. All the architectural objects of the space are embedded in the landscape, which emphasizes the connection to history, while being a source of aesthetic experience. In the narrative of the space, the interweaving of cultural, historical and natural threads is important.

Słowa kluczowe

PL

przekaz znaczeń; Góra Św. Anny; przestrzeń; architektura; tożsamość

EN

meaning transmission; St. Anne's Mountain; space; architecture; identity

• Wydawca: BUILDER CORP Sp. z o.o.
• Czasopismo: Builder
• Rocznik: 2022
• Tom: R.26, nr 11
• Strony: 65--69
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., il., tab.

Twórcy

autor

Wilczek Iwona

• Politechnika Opolska, Wydział Budownictwa i Architektury

• https://orcid.org/0000-0003-3711-3095

Bibliografia

• [1] E.S. Pollok, 2000, Góra Świętej Anny. Śląska świętość, Wydawnictwo Żyrowa.
• [2] W. Musialik (red.), 1997, Dziedzictwo duchowe i historyczne Góry Świętej Anny. Materiał z sesji naukowej odbytej na Górze Świętej Anny 5 listopada 1996 r., Państwowy Instytut Naukowy, Instytut Śląski w Opolu, Opole - Wrocław.
• [3] A. Hanich, 1999, Góra Świętej Anny - centrum pielgrzymkowe Śląska Opolskiego 1945-1999, Studium historyczno-pastoralne, Opole.
• [4] M. Fic, M. Masnyk, J. Ojdana, K. Szawan, 2021, Pamięć o III powstaniu śląskim w symbolach i wspomnieniach, Uniwersytet Opolski, Studia i monografie nr 616, Opole.
• [5] P. Wróblewski, 2010, Miejsca symboliczne na Górnym Śląsku: między sacrum a profanum, Górnośląskie Studia Socjologiczne nr 1, s.133-145.
• [6] J. Haubold, 2006, Der Gipfel der Symbolik: Der Sankt Annaberg als Verkörperung Oberschlesiens, w: P.O. Loew, C. Pletzing, T. Serrier (red.), Wiedergewonnene Geschichte: zur Aneigung von Vergangenheit in den Zwischenräumen Mitteleuropas, Veröffentlichungen des Deutschen Polen-Institus Darmstadt 22, Wiesbaden: Harrassowitz, ISBN 9783447052979, s. 347-62.
• [7] J.L. Dobesz, 2005, Wrocławska architektura spod znaku swastyki na tle budownictwa III Rzeszy, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
• [8] J.L. Dobesz, 1999, Góra Św. Anny - symbol uniwersalny, w: Sztuka Górnego Śląska na przecięciu dróg europejskich i regionalnych. Materiały z V Seminarium Sztuki Górnośląskiej odbytego w dniach 14-15 listopada w Katowicach, Muzeum Śląskie, Katowice, s. 203-225.
• [9] A. Tomaszewicz, J. Majczyk, 2021, In a Time Loop: Politics and the Ideological Significance of Monuments to Those Who Perished on Saint Anne Mountain (1934-1955, Germany/Poland), Arts 10: 17. https:// doi.org/10.3390/arts10010017.
• [10] D. Grochla, B. Wielgosik (red.), 2010, Walory historyczno-kulturowe Parku Krajobrazowego „Góra Św. Anny”, Studio Graphito, Oborniki Śląskie.
• [11] B. Wielgosik, E. Pigulska, Park Krajobrazowy „Góra Św. Anny”, Zarząd Opolskich Parków Krajobrazowych w Ładzy.
• [12] Rozporządzenie Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 14 kwietnia 2004 r. w sprawie uznania za pomnik historii (Dz.U. Nr 102, poz. 1061).
• [13] J. Lang, 1987, Creating Architectural Theory. The Role of the Behavioral Sciences in Environmental Design, Van Nostrad Reinhold, New York.
• [14] K. Frampton, 1983, Towards a Critical Regionalism, Six Points for an Architecture of Resistance, w: Foster H. (red.), The Anti-Aesthetic, Essays on postmodern culture, Bay Press, Washington.
• [15] K. Lynch, 2011, Obraz miasta, Archivolta, Kraków.
• [16] C. Norberg-Schulz, 1980, Genius Loci: Towards a Phenomenology of Architecture, Rizzoli, New York.
• [17] C. Norberg-Schulz, 2000, Bycie, przestrzeń, architektura, Wydawnictwo Murator, Warszawa.
• [18] C. Alexander, 2002, The nature of order. An essay on the art of building and the nature of universe. Book 1: The phenomenon of life, Berkeley, CA: The Center for Environmental Structure, USA.
• [19] https://www.architekturaibiznes.pl/westival-2022-mloda-polska,11259.html (dostęp :22.08.2022)
• [20] I. Wilczek, 2021, The layers of history. New architecture interventions in castle ruins, Frontiers of Architectural Research, https://doi.org/10.1016/j.foar.2020.12.001.

Uwagi

Artykuł umieszczony w części "Builder Science"