Quest for the Lost World, or palaeontological geotourism

• Autorzy: Andruszkiewicz-Gorzelak M. , Mizerski W.

Identyfikatory

DOI

10.7494/geotour.2017.50-51.1

Warianty tytułu

PL

W poszukiwaniu zaginionego świata, czyli geoturystyka paleontologiczna

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Palaeontological geotourism could be one of many forms of propagating geological values of a country. It can meet the expectations of many tourists. For this broad category of people, paleontological tourism can instill curiosity about the extinct world, offering them places where they can feel like explorers, visiting these sites with a hammer and a chisel. Many of them will cherish the memories of adventures made during the search in the future, and some will find a new passion. Similar practices are used in Germany, for example, in Solnhofen or Holzmaden, where fossil exploration is available for a small fee. In most regions of Poland, you can find numerous places with fossils that anyone can search for. The greatest number of such sites can be found in the south of Poland, in the uplands and mountains, but also at the seaside, where the practice of palaeontological geotourism is possible. In the Holy Cross Mountains, the Sudetes, or in the Silesian-Cracow region, there are places where one finds fossils of plants or animals, including trace fossils. The only effort required in addition to the search for fossils is to develop guidelines and prepare guides for amateurs that quest for the lost world.

PL

Geoturystyka paleontologiczna może być jedną z form propagowania walorów geologicznych kraju. Może spełnić oczekiwania wielu turystów. Chodzi o szeroką grupę ludzi, których można zainteresować wymarłym światem, umożliwiając im zwiedzanie miejsc, gdzie mogą poczuć się jak odkrywcy, odwiedzając je z młotkiem i dłutem. Wielu z nich będzie w przyszłości pielęgnować wspomnienia o przygodach w trakcie poszukiwań, a część z nich znajdzie swoją pasję. Podobne praktyki stosuje się np. w Niemczech – w Solnhofen czy Holzmaden, gdzie za drobną opłatą można poszukiwać skamieniałości. W większości regionów Polski można znaleźć liczne miejsca ze skamieniałościami, których poszukiwać może każdy. Najwięcej takich stanowisk spotkamy na południu Polski, w strefach wyżyn i gór, ale i nad morzem uprawianie paleontologicznej geoturystyki jest możliwe. W Górach Świętokrzyskich, Sudetach czy rejonie śląsko-krakowskim są miejsca, w których znajdziemy skamieniałości roślin lub zwierząt, a także same skamieniałości śladowe. Wymaga to jedynie wysiłku opracowania wskazówek i przewodników dla amatorów poszukiwań zaginionego świata.

Słowa kluczowe

EN

geotourism; geology; palaeontology; fossils

PL

geoturystyka; geologia; paleontologia; skamieniałości

• Wydawca: Wydawnictwa AGH ; Stowarzyszenie Naukowe im. Stanisława Staszica
• Czasopismo: Geotourism / Geoturystyka
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 3-4 (50-51)
• Strony: I--X
• Opis fizyczny: Bibliogr. 39 poz., zdj.

Twórcy

autor

Andruszkiewicz-Gorzelak M.

• Polish Geological Institute-National Research Institute, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa, Poland

autor

Mizerski W.

• Polish Geological Institute-National Research Institute, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa, Poland

Bibliografia

• [1] Abdel-Gawad G.I. 1986. Maastrichtian non-cephalopod mollusks (Scaphopoda, Gastropoda and Bivalvia) of the Middle Vistula Valley, Central Poland. Acta Geologica Polonica, 36: 1‒3.
• [2] Balinski A., 1979. Brachiopods and Conodonts from the Frasnian of the Dębnik Anticline, sout-hern Poland. Palaeontologia Polonica, 39: 3‒95.
• [3] Błaszkiewicz A., 1980. Campanian and Maastrichtian ammonites of the Middle Vistula Valley, Poland: a stratigraphic and palaeontological study. Prace Instytutu Geologicznego, 62: 3‒63.
• [4] Bottjer D.J., 2016. Paleoecology: Past, Present, and Future. John Wiley &Sons, Ltd. Wiley Online Library.
• [5] Bruno D.E., Crowley B.E., Gutak J.M., Moroni A., Nazarenko O.V, Oheim K.B., Ruban D.A., Tiess G. & Zorina S.O., 2014. Paleogeography as geological heritage: Developing geosite classification. Earth-Science Reviews, 138: 300‒312.
• [6] Ćwiżewicz M. & Szulc J., 1989. Warunki klimatyczne środowiska sedymentacji martwicy karniowickiej. Przegląd Geologiczny, 37: 180‒186.
• [7] Dzik J., 2011. Dzieje życia na Ziemi. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• [8] Dzik J., Sulej T., Kaim A. & Niedźwiedzki R., 2000. Późnotriasowe cmentarzysko kręgowców lądowych w Krasiejowie na Śląsku Opolskim. Przegląd Geologiczny, 38: 226–235.
• [9] Gierliński G. & Pieńkowski G., 1997. New finds of dinosaurs in Liassic in the Holy Cross Mountains and its palaeoinvernonmental Bacground. Przegląd Geologiczny, 35: 199‒205.
• [10] Giżejewska M. & Wieczorek J., 1976. Remarks on the Callovian and Lower Oxfordian of the Zalas area (Cracow Upland, Southern Poland). Bulletin de l’Académie Polonaise des Sciences. Série des Sciences de la Terre, 24: 167‒175.
• [11] Gradziński R., 1972. Przewodnik geologiczny po okolicach Krakowa, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• [12] Grocholski W., 1969. Przewodnik geologiczny po Sudetach. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• [13] Gunia T., 1962a. Fauna, stratygrafia i warunki sedymentacji górnego dewonu depresji Świebodzic. Geologia Sudetica, 4: 115‒220.
• [14] Gunia T., 1962b. Fauna otoczaków wapieni a zagadnienie wieku zlepieńców z Witoszowa (Dolny Śląsk). Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 32: 493‒523.
• [15] Gutowski J., 2004. Dynamika rozwoju utworów koralowych środ - kowego oksfordu okolic Bałtowa. Volumina Jurassica, 2(2): 17‒28.
• [16] Halamski A.T., 2013. Frasnian Atrypida (Brachiopoda) from Silesia (Poland) and the age of the eo-Variscan collision in the Sudetes. Geodiversitas, 35(2): 289–308.
• [17] Henriques M.H. & Penna dos Reis R., 2015. Framing the Palaeontological Herritage Within the Geological Heritage: An Integrative Vision. Geoheritage, 7: 249‒260.
• [18] Hoffmann M. & Uchman A. , 2008. Stop 2. Dębnik – the new quarry – Devonian (Frasnian) limestones. In: Pieńkowski G. & Uchman A. (eds), Ichnological Sites of Poland; The Holy Cross Mountains and the Carpathian Flysch, The Second International Congress on Ichnology, Cracow, Poland, August 29–September 8, 2008, Pre-Congress and Post-Congress Field Trip Guidebook. Polish Geological Institute, Warszawa: 144–152.
• [19] Kin A. & Błażejowski B., 2012. Polskie Solnhofen. Przegląd Geologiczny , 60: 375–379.
• [20] Klein H. & Lucas S.G., 2010. Tetrapod footprints – their use in bi - ostratigraphy and biochronology of the Triassic. Geological Society, London, Special Publications : 419‒446.
• [21] Kotański Z., 1968. Z plecakiem i młotkiem w Góry Świętokrzyskie. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• [22] Machalski M. 1998. Granica kreda-trzeciorzęd w przełomie Wisły. Przegląd Geologiczny, 46(11): 1153‒1161.
• [23] Machalski M. & Stolarski, J., 2000. Paleofakty. Wydawnictwo RTV, Warszawa.
• [24] Makarewiczówna A., 1928. Flora dolno-liasowa okolic Ostrowca. Prace Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie, 4: 1‒49.
• [25] Matyja B.A., Merta T. & Wierzbowski A., 1985. Stratygrafia i litologia utworów jurajskich struktury zalesia. In: Kasztelanic T. (ed.), Utwory jurajskie struktury Zalesia na Kujawach i ich znaczenie surowcowe: Wiktorowo październik 1985 : 19‒29.
• [26] Matyja B. & Tarkowski R., 1981. Lower and Middle Oxfordian ammonite biostratigraphy at Zalas in the Cracow Upland. Acta Geologica Polonica, 31: 1‒14.
• [27] Matyja B. & Wierzbowski A., 1981. Stratygrafia i pozycja facjalna osadów górnojurajskich okolic Barcina i Piechcina na tle obszarów przyległych. Geological Quarterly, 25: 513‒526.
• [28] Mizerski W., 1994. Na tropach zaginionego świata. Wydawnictwo FORTIS, Kraków.
• [29] Mizerski W. & Orłowski S., 2017. Geologia historyczna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• [30] Mizerski W., Skurczyńska-Garwolińska K. & Olczak-Dusseldorp K., 2017. Nie tylko dinozaury. Poradnik dla poszukiwaczy skamieniałości. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• [31] Niedźwiedzki G., Szrek P., Narkiewicz K., Narkiewicz M. & Ahlberg P.E., 2010. Tetrapod trackways from the early Middle Devonian period of Poland. Nature, 463: 43‒48.
• [32] Pożaryska K. & Pożaryski W., 1951. Przewodnik geologiczny po Kazimierzu i okolicy. Wydawnictwa Muzeum Ziemi, Warszawa.
• [33] Ptaszyński T. 1996. Ślady gadów w najniższym pstrym piaskowcu okolic Ostrowca Świętokrzyskiego. Przegląd Geologiczny, 44: 1042‒1043.
• [34] Ptaszyński T. 2000. Lower Triassic vertebrate footprints from Wióry, Holy Cross Mountains, Poland. Acta Palaeontologica. Polonica, 45: 151‒194.
• [35] Radwańska U., 2007. A rare comatulid crinoid, Semiometra petitclerci (CAILLET, 1923), from the Upper Oxfordian of Poland. Acta Geologica Polonica, 57(2): 161‒167
• [36]. Salamon M.A. & Zatoń M., 2006. Balanocrinus hessi n. sp., a new crinoid (Echinodermata) from the Callovian (Middle Jurassic) of southern Poland. Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie – Abhandlungen, 240: 1‒17.
• [37] Stanisz J. and Ziobro A., 2013. Arkose sandstone – a forgotten treasure of Kwaczała. Geotourism 1–2(32–33): 47–58.
• [38] Zastawniak E., 2001. Historia szaty roślinnej Krakowa i jego najbliższych okolic, Wiadomości Botaniczne, 45: 7‒14.
• [39] Żarski M., Jakubowski G. & Gawor-Biedowa E., 1998. The first Polish find of Lower Paleocene crocodile Thoracosaurus Leidy. 1852: geological and paleontological description. Geological Quarterly, 42(2): 141‒160.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).