Technika strzelnicza jako kierunek prac badawczych prowadzonych w Katedrze Górnictwa Odkrywkowego AGH

• Autorzy: Pyra Józef , Sołtys Anna , Wizner Jan

Warianty tytułu

EN

Blasting technique as a direction of research work carried out at the department of Surface Mining AGH

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

„Praca badawcza dla przemysłu, jakim jest górnictwo odkrywkowe nie musi być wielka, ale musi być skuteczna i odpowiedzialna”. Takie przesłanie było mottem zespołu, kształtującego się w Zakładzie Techniki Strzelniczej, Instytutu (późniejszej Katedry) Górnictwa Odkrywkowego, pod kierownictwem Profesorów Juliana Sulimy-Samujłło i Zbigniewa Onderki. W swojej działalności zespół podjął wyzwanie stworzenia warunków naukowych i organizacyjnych, dla zapewnienia bezpiecznego dla otoczenia, wykonawstwa robót strzałowych w górnictwie odkrywkowym. Praca w terenie stwarzała warunki do ciągłego doskonalenia sztuki górniczej i budowania dobrej współpracy z przemysłem. W artykule przedstawiono w zarysie genezę działalności naukowej i dydaktycznej w zakresie techniki strzelniczej. Wskazano na działania zmierzające do powstania laboratoriów, umożliwiających wykształcenie i przygotowanie do praktycznej działalności pokoleń inżynierów strzałowych. Realizacja programu prac wymagała przygotowania bazy aparaturowej, jak również zbudowania systemów informatycznych do projektowania robót strzałowych i kontroli ich efektów. Znaczącym sukcesem było wypracowanie oryginalnych procedur prowadzenia badań kontrolnych oddziaływania robót strzałowych na otoczenie kopalń odkrywkowych, które z powodzeniem nadal są stosowane.

EN

“Research work for the surface mining industry does not have to be great but it must be effective and responsible”. This message was the motto of the team, which was formed at the Laboratory of Blasting Techniques, the Institute (later the Department) of Surface Mining, under the leadership of Professors Julian Sulima-Samujłło and Zbigniew Onderka. In their activities, the team took up the challenge of creating scientific and organizational conditions to ensure the execution of blasting works in surface mining safe for the environment. Field work created conditions for continuous improvement of mining art and building good cooperation with industry. The article outlines the genesis of scientific and didactic activity in the field of blasting technique. Activities aimed at creating laboratories enabling education and preparation for practical activity of generations of blast engineers were indicated. The implementation of the work program required the preparation of the equipment base as well as the construction of IT systems for the design of blasting works and control of their effects. A significant success was the development of original control measurements procedures for the impact of blasting works on the surroundings of surface mines, which are still successfully used.

Słowa kluczowe

PL

górnictwo odkrywkowe; roboty strzałowe; oddziaływania drgań; monitoring drgań

EN

surface mining; blasting works; ground-borne vibration; vibration monitoring

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2019
• Tom: T. 75, nr 10
• Strony: 45--52
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Pyra Józef

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, WGiG w Krakowie

autor

Sołtys Anna

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, WGiG w Krakowie

autor

Wizner Jan

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, WGiG w Krakowie

Bibliografia

• [1] BIESSIKIRSKI R. 1993 - Wybrane informacje na temat konstrukcji i testowania zapalarki milisekundowej. Konferencja: Problemy techniki strzelniczej w górnictwie – perspektywy rozwoju. Kraków: Wydawnictwo ZG AGH, 347/91, s. 61-64.
• [2] BIESSIKIRSKI R. 1996 - Zapalarka milisekundowa Explo-201. Konferencja: Technika strzelnicza w górnictwie, Jaszowiec. Kraków: Wydawnictwo IGSMiE PAN, s. 47-67.
• [3] BIESSIKIRSKI R., SIERADZKI J., WINZER J. 1997 - Minimalizacja szkodliwego oddziaływania robót strzałowych na otoczenie jako kierunek prac badawczych prowadzonych w Katedrze Górnictwa Odkrywkowego AGH. Górnictwo Odkrywkowe a Ochrona Środowiska – Fakty i mity. Kraków, s. 367-378.
• [4] BIESSIKIRSKI R., SIERADZKI J., WINZER J., NOWAK B. 1998 - Monitoring drgań parasejsmicznych – program obsługi robót strzałowych. Konferencja „Technika strzelnicza w górnictwie – Problemy urabiania skał” Jaszowiec. Wydawnictwo IGSMiE PAN Kraków, s. 343-352.
• [5] BIESSIKIRSKI R., SIERADZKI J., WINZER J. 2001 - Kopalniana Stacja Monitoringu Drgań (KSMD). Konferencja „Technika strzelnicza w górnictwie” Jaszowiec 2001, s. 485-499.
• [6] MACIĄG E., WINZER J., BIESSIKIRSKI R. 2007 – Metodyka postępowania w ochronie otoczenia w przypadku robót strzałowych. WUG, Katowice, „Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie” nr 9(157)/I, s. 56-60.
• [7] MORAWA R. 2015 - 40 lat Centralnego Laboratorium Techniki Strzelniczej i Materiałów Wybuchowych, Technika strzelnicza w górnictwie i budownictwie, konferencja naukowo-techniczna: 7–9 października 2015 roku, Ustroń, Agencja Wydawniczo-Poligraficzna „ART-TEKST”, Kraków, s. 83–96.
• [8] ONDERKA Z., BIESSIKIRSKI R., SIERADZKI J., WINZER J. 1993 - Badania intensywności drgań parasejsmicznych przy urabianiu złoża gipsów. Konferencja: Materiały Wybuchowe i Technika Strzelnicza – Aktualny stan i perspektywy rozwoju – Gliwice-Kraków, s. 90-98.
• [9] ONDERKA Z., BIESSIKIRSKI R., SIERADZKI J., WINZER J. 2002 - KSMD - System do monitorowania drgań powodowanych robotami strzelniczymi w otoczeniu kopalń odkrywkowych. Warsztaty 2002 – Rozwiązania inżynierskie dla potrzeb ochrony terenów górniczych. Wydawnictwo IGSMiE PAN Kraków, s. 199-211.
• [10] ONDERKA Z., SIERADZKI J., WINZER J. 2003 - Technika strzelnicza 2 - Wpływ robót strzelniczych na otoczenie kopalń odkrywkowych – AGH UWND Kraków.
• [11] ONDERKA Z., WINZER J. 2001 - Nonel Unidet – możliwości doboru opóźnień milisekundowych dla strzelania długimi otworami. Konferencja „Technika strzelnicza w górnictwie” Jaszowiec, s. 455-467.
• [12] ONDERKA ZB., WINZER J. 2002 – Odpalanie milisekundowe a intensywność drgań parasejsmicznych przy strzelaniu długimi otworami w kopalniach odkrywkowych. Prace Naukowe Głównego Instytutu Górnictwa nr 43. Bezpieczeństwo robót strzałowych w górnictwie. Katowice, s. 137-142.
• [13] PYRA J., SOŁTYS A., WINZER J. 2012 - Skomputeryzowane systemy do dokumentowania oddziaływania robót strzałowych na otoczenie kopalń odkrywkowych. Bezpieczeństwo Robót Strzałowych. GIG. Katowice, s. 79-88.
• [14] PYRA J., SOŁTYS A., WINZER J. 2014 - Minimalizacja oddziaływania na środowisko przez zmianę struktury drgań wzbudzanych robotami strzałowymi. Nowe techniki stosowania materiałów wybuchowych. Główny Instytut Górnictwa. Katowice, s. 148 - 161
• [15] PYRA J., SOŁTYS A., WINZER J. 2015 - Monitoring drgań wzbudzanych robotami strzałowymi – 2 lata pracy zautomatyzowanego systemu pomiarowego KSMD. „Przegląd Górniczy” nr 7, s. 7 -15.
• [16] SOŁTYS A., PYRA J., WINZER J. 2014 - Opóźnienia milisekundowe a minimalizacja oddziaływania robót strzałowych na zabudowania w otoczeniu. „Przegląd Górniczy” nr 10, s. 71-78.
• [17] SOŁTYS A., PYRA J., WINZER J. 2015 - Badania efektu sejsmicznego a nowoczesne systemy odpalania ładunków MW. „Przegląd Górniczy” nr 9, s. 69 - 77.
• [18] WINZER J. 1996 - Roboty strzałowe a szkody budowlane - Konferencja „Technika strzelnicza w górnictwie” Jaszowiec. Wydawnictwo IGSMiE PAN Kraków, s. 283-288.
• [19] WINZER J. 2006 - Dokumentowanie oddziaływania robót strzałowych na otoczenie kopalń odkrywkowych. Poltegor -Instytut, Wrocław, „Górnictwo Odkrywkowe”, nr 3-4, s. 159-167.
• [20] WINZER J., BIESSIKIRSKI R. 1996 - Uwagi o doborze opóźnienia milisekundowego ze względu na ograniczenie wielkości drgań parasejsmicznych. Konferencja „Technika strzelnicza w górnictwie” Jaszowiec. Wydawnictwo IGSMiE PAN Kraków, s. 297-306.
• [21] WINZER J., BIESSIKIRSKI R. 2002 - Działalność profilaktyczna w kopalniach odkrywkowych – Oddziaływanie robót strzałowych na otoczenie. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie 10/98, s. 15-19.
• [22] WINZER J., BIESSIKIRSKI R. 2010 - Organizacja centralnego systemu dokumentowania oddziaływania robót strzałowych na otoczenie. „Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie WUG” nr 3, s. 12-19.
• [23] WINZER J., BIESSIKIRSKI R., PYRA J. 2008 - O ocenie szkodliwego wpływu drgań wzbudzanych robotami strzałowymi na budynki w otoczeniu kopalń odkrywkowych. „Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie WUG” nr 5, s. 40-46.
• [24] WINZER J., BIESSIKIRSKI R., SIERADZKI J. 2001 - Uwagi praktyczne do nieelektrycznego odpalania długich otworów na przykładzie systemu Nonel Unidet. Konferencja „Technika strzelnicza w górnictwie” Jaszowiec, s. 241-251.
• [25] WINZER J., SIERADZKI J., SOŁTYS A. 2008 - Dokumentowanie oddziaływania robót strzałowych na otoczenie kopalń odkrywkowych. „Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie WUG” nr 4, s. 26-35.
• [26] WINZER J., SOŁTYS A., PYRA J. 2016 - Oddziaływanie na otoczenie robót z użyciem materiałów wybuchowych. Wydawnictwa AGH. Kraków.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).