Akrylonitryl. Metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy

• Autorzy: Jeżewska Anna , Woźnica Agnieszka

Identyfikatory

DOI

10.54215/PiMOSP/3.110.2021

Warianty tytułu

EN

Acrylonitrile. Determination in workplace air

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Akrylonitryl (AN) jest wysoce łatwopalną, bezbarwną cieczą o nieprzyjemnym zapachu. W przemyśle akrylonitryl jest stosowany głównie do produkcji poliakrylonitrylu (PAN) i jego kopolimerów. Akrylonitryl może powodować raka. Celem prac badawczych było opracowanie metody oznaczania akrylonitrylu w powietrzu na stanowiskach pracy, która umożliwi oznaczanie jego stężeń na poziomie 0,1 mg/m3 . Metoda polega na: adsorpcji zawartych w badanym powietrzu par akrylonitrylu na węglu aktywnym, desorpcji roztworem acetonu w disiarczku węgla i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu. Badania wykonano z zastosowaniem chromatografu gazowego (GC) z detektorem płomieniowo-jonizacyjnym (FID) wyposażonym w kolumnę kapilarną DB-VRX (60 m × 0,25 mm, 1,4 µm). Walidację metody przeprowadzono zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie europejskiej PN-EN 482. Metoda umożliwia oznaczanie akrylonitrylu w powietrzu środowiska pracy w zakresie stężeń 0,1 ÷ 2 mg/m³ . Metoda oznaczania akrylonitrylu została przedstawiona w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.

EN

Acrylonitrile (AN) is highly flammable, colorless liquid with an unpleasant odor. Acrylonitrile is used in industry to produce polyacrylonitrile (PAN) and its copolymers. Acrylonitrile can cause cancer. The aim of this study was to develop a method for determining acrylonitrile in workplace air which will allow determination of its concentrations at the level of 0.1 mg/m3 . The method was based on adsorption of acrylonitrile vapors on activated carbon, desorption with acetone solution in carbon disulfide and chromatographic analysis of the obtained solution. The study was performed using a gas chromatograph (GC) with a flame ionization detector (FID) equipped with a DB-VRX capillary column (60 m × 0.25 mm, 1.4 µm). The method was validated in accordance with the requirements of Standard No. EN 482. The method allows the determination of acrylonitrile in workplace air at the concentration range from 0.1 to 2 mg/m³ . The method for determining acrylonitrile has been recorded in the form of an analytical procedure (see Appendix). This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

Słowa kluczowe

PL

akrylonitryl; metoda analityczna; powietrze na stanowiskach pracy; nauki o zdrowiu; inżynieria środowiska

EN

acrylonitrile; determination method; workplace air; health sciences; environmental engineering

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 4 (110)
• Strony: 131--141
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Jeżewska Anna

• Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa, ul. Czerniakowska 16 POLAND

• https://orcid.org/0000-0002-8765-4079

autor

Woźnica Agnieszka

• Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa, ul. Czerniakowska 16 POLAND

• https://orcid.org/0000-0001-5335-5970

Bibliografia

• 1. ChemPył (2021). Baza wiedzy o zagrożeniach chemicznych i pyłowych [Knowledge base on chemical and dust hazards]. Warszawa, CIOP-PIB [https://www.ciop.pl/CIOPPortalWAR/ appmanager/ciop/pl?_nfpb=true&_pageLabel=P2740017141410159698248].
• 2. ECHA (2021). Acrylonitrile. Registration dossier [https://echa. europa.eu/pl/registration-dossier/-/registered-dossier/15561].
• 3. GESTIS (2021). Substance database. BG Institute for Occupational Safety and Health, Sankt Augustin, Germany [https:// gestis-database.dguv.de/data?name=011410].
• 4. IARC (1999). Re-evaluation of some organic chemicals, hydrazine and hydrogen peroxide. IARC Monogr. Eval. Carc. Risk Chem. Man. Lyon, France, 71, 43–108.
• 5. Konieczko K. (2020). Akrylonitryl. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego [Acrylonitrile. Documentation of proposed values of occupational exposure limits (OELs)]. Podst. Metod. Ocen. Środ. Pr. 4(106), 37–88.
• 6. Koutros S., Lubin J.H., Graubard B.I., Blair A., Beane Freeman L.E., Silverman D.T. (2020). Six authors reply. Am. J. Epidemiol. 189(4), 361–362.
• 7. Koutros S., Lubin J.H., Graubard B.I., Blair A., Stewart P.A., Beane Freeman L.E., Silverman D.T. (2019). Extended mortality follow-up of a cohort of 25,460 workers exposed to acrylonitrile. Am. J. Epidemiol. 188(8); 1484– 1492.
• 8.Madej M., Jeżewska A. (2000). Akrylonitryl – metoda oznaczania [Acrylonitrile – determination method]. Podst. Metod. Ocen. Środ. Pr. (25), 25–29.
• 9. PN-EN 482+A1:2016 Narażenie na stanowiskach pracy – Wymagania ogólne dotyczące charakterystyki procedur pomiarów czynników chemicznych [Workplace exposure – General requirements for the performance of procedures for the measurement of chemical agents].
• 10. PN-Z-04113-12:2005 Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości związków akrylowych. Część 12: Oznaczanie akrylonitrylu na stanowiskach pracy metodą chromatografii gazowej [Air purity protection – Determination of acrylate compounds – Part 12: Determination of acrylonitrile at workplaces by gas chromatography].
• 11. PubChem (2021). Bethesda (MD): National Library of Medicine (US), National Center for Biotechnology Information; PubChem Compound Summary for CID 7855, Acrylonitrile [https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Acrylonitrile].
• 12. Rozporządzenie Komisji (UE) 2018/669 z dnia 16 kwietnia 2018 r. zmieniające, w celu dostosowania do postępu naukowo-technicznego, rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin. Dz. Urz. UE z dnia 4.05.2018 r. (L 115/1) [Commission Regulation (EU) 2018/669 of 16 April 2018 amending, for the purposes of its adaptation to technical and scientific progress, Regulation (EC) No 1272/2008 of the European Parliament and of the Council on classification, labelling and packaging of sub-stances and mixtures].
• 13. Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. DzU 2018, poz. 1286, ze zm. [Polish legal act].

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).