Hałas instalacyjny w salach operacyjnych

• Autorzy: Charkowska Anna

Identyfikatory

DOI

10.36119/15.2023.12.8

Warianty tytułu

Installation noise in operating theatres

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Od wielu lat krajowa norma z roku 1987 dotycząca dopuszczalnych poziomów dźwięku, z poprawką z roku 2015 dotyczącą jedynie zmiany tytułu normy, PN-B-02151-02:1987/ Ap1:2015-05 [32], nadal (mimo wycofania i zastąpienia przez PN-B-02151-2:2018-01 [33]) jest powoływana w kolejnych nowelizacjach Rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, począwszy od 2004 roku (Dz. U 2004 nr. 109 poz. 1156 [46]) do 2022 roku (Dz.U. 2022 poz. 1225 [29]). W przypadku sal operacyjnych zamieszczone w niej zapisy stawiają przed projektantami instalacji wentylacji i klimatyzacji niezwykle wygórowane wymagania, wymuszające utrzymanie bardzo niskiego poziomu dźwięku od wyposażenia technicznego budynku (takiego jak wentylacja) dla hałasu ustalonego wynoszącego 30 dB(A). Należy zauważyć, że w normie niemieckiej DIN 1946-4 z roku 2008 [6] tą dopuszczalną wartość ustalono jako ≤48 dB(A), przy pomiarze wykonanym centralnie w sali operacyjnej na wysokości 1,8 m nad podłogą przy nominalnym strumieniu powietrza wentylacyjnego, identycznie w wytycznych szwajcarskich z roku 2004 „Swiss Guideline 99-3E Heating, ventilation and air-conditioning systems in hospitals” [51] (a zatem z roku powołania normy PN-B-02151-02:1987 w rozporządzeniu). Ze względu na opublikowanie w marcu 2023 roku normatywnego załącznika krajowego NA do normy PN-EN 16798-1:2019 [35] zawierającego sformułowane na potrzeby krajowe inne wymagania dotyczące dopuszczalnego poziomu dźwięku (do 35 dB(A)) niż zalecane i zamieszczone w normie europejskiej EN 16798-1 w Załączniku B, Domyślne kryteria środowiska wewnętrznego (do 45 dB(A)), opublikowanej bez zmian w języku polskim w 2019 roku, istotne stało się zwrócenie uwagi na możliwości techniczne zapewnienia tych wymagań w sali operacyjnej wyposażonej w nowoczesną instalację wentylacyjną. Na tle wymagań z 2023 roku (PN-EN 16798-1:2019-06/Ap2:2023-03 [36]), w artykule przedstawiono problemy związane z rzeczywistym poziomem dźwięku w sali operacyjnej, pochodzącym od wszystkich źródeł, w tym narzędzi i aparatury medycznej oraz instalacji wentylacyjnej. Zamieszczono także przegląd wymagań prawnych dotyczących dopuszczalnego poziomu dźwięku w salach operacyjnych, obowiązujących w innych krajach.

EN

For many years, the national standard from 1987 regarding permissible sound levels, with the amendment from 2015 regarding only the change of the title of the standard, PN-B-02151-02:1987/Ap1:2015-05 [32], continues (despite withdrawal and replacement by PN-B-02151-2:2018-01 [33]) is referred to in subsequent amendments to the Regulation on the technical conditions to be met by buildings and their location, starting from 2004 (Journal of Laws of 2004, No. 109, item 1156 [46]) until 2022 (Journal of Laws 2022, item 1225 [29]). In the case of operating rooms, the provisions included therein impose extremely high requirements on the designers of ventilation and air-conditioning installations, forcing the maintenance of a very low sound level from the building’s technical equipment (such as ventilation) with a steady noise level of 30 dB(A). It should be noted that in the German standard DIN 1946-4 from 2008 [6] this permissible value was set as ≤48 dB(A), when measured centrally in the operating room at a height of 1.8 m above the floor with the nominal ventilation air flow , identically in the Swiss guidelines from 2004 „Swiss Guideline 99-3E Heating, ventilation and air-conditioning systems in hospitals” [51] (and therefore the year of establishment of the standard PN-B-02151-02:1987 in the regulation). Due to the publication in March 2023 of the normative national annex NA to the PN-EN 16798-1:2019 [35] standard, containing other requirements for the permissible sound level (up to 35 dB(A)) formulated for national needs than those recommended and included in European standard EN 16798-1 in Annex B, Default criteria for the indoor environment (up to 45 dB(A)), published without changes in Polish in 2019, it became important to draw attention to the technical possibilities of ensuring these requirements in an operating room equipped with a modern ventilation installation. Against the background of the requirements of 2023 (PN-EN 16798-1:2019-06/Ap2:2023- 03 [36]), the article presents problems related to the actual sound level in the operating room, coming from all sources, including medical tools and equipment and the ventilation installation. An overview of legal requirements regarding the permissible sound level in operating rooms in other countries is also included.

Słowa kluczowe

PL

hałas instalacyjny; wentylacja; sale operacyjne; szpital; normy

EN

installation noise; ventilation; operating theaters; hospital; standards

• Wydawca: Ośrodek Informacji "Technika instalacyjna w budownictwie''
• Czasopismo: Instal
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 12
• Strony: 52--58
• Opis fizyczny: Bibliogr. 55 poz., tab.

Twórcy

autor

Charkowska Anna

• Zakład Klimatyzacji i Ogrzewnictwa, Wydział Instalacji Budowlanych, 52 Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska, Politechnika Warszawska

• https://orcid.org/0000-0001-6060-9895

Bibliografia

• [1] AIR: ADMECO Recirculation air systems ULD, https://admeco.ch/en/products/ot-outlets/uld-recirculation-air-ceiling/
• [2] Arabacı A., Önler E., The Effect of Noise Levels in the Operating Room on the Stress Levels and Workload of the Operating Room Team, Journal of Peri Anesthesia Nursing 36 (2021) 54-58
• [3] Artaszewicz-Zawisza T., Dziubińska J., Przysucha K., Planowana nowelizacja rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie - czy rządowe pomysły na walkę z „pato-deweloperką” są wystarczająco przemyślane? https://crido.pl/blog-law/planowana-nowelizacja-rozporzadzenia-w-sprawie-warunkow-technicznych-jakim-powinny-odpowiadac-budynki-i-ich-usytuowanie-czy-rzadowe-pomysly-na-walke-z-patodeweloperka-sa-w/, publ. 4.05.2023 r. (dostęp: 17.09.2023 r.)
• [4] Białożyt K., Hałas - wpływ na człowieka i skutki zdrowotne, https://www.poradnikz-drowie.pl/zdrowie/objawy/halas-wplyw-na-czlowieka-i-skutki-zdrowotne-aa-Kv8b-DqgU-A6Bu.html, publ. 2021-09-22 (dostęp: 10.10.2023 r.)
• [5] Charkowska A., Różycki A., Lenarski R, A. Sobierajska, Wytyczne projektowania, wykonania, odbioru i eksploatacji systemów wentylacji i klimatyzacji dla podmiotów wykonujących działalność leczniczą. Wyd. Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa; 2018 https://www.gov.pl/web/zdrowie/materialy-pomocnicze
• [6] DIN 1946-4:2008, Ventilation and air conditioning - Part 4: VAC systems in buildings and rooms used in health care sector
• [7] DIN 1946-4:2018-09, Ventilation and air conditioning - Part 4: Ventilation in buildings and rooms of health care
• [8] Ginsberg, S. H., Pantin, E., Kraidin, J., Solina, A., Panjwani, S., & Yang, G. (2013). Noise levels in modern operating rooms during surgery. Journal of cardiothoracic and vascular anesthesia, 27(3), 528-530. https://doi.org/10.1053/j.jvca.2012.09.001
• [9] Giv M.D., Sani K.G., Alizadeh M. i in., Evaluation of noise pollution level in the operating rooms of hospitals: A study in Iran, Interventional Medicine & Applied Science, Vol. 9 (2), pp. 61-66 (2017)
• [10] Goślińska U., Ryzyko zawodowe związane z narażeniem na hałas, https://www.gov.pl/attachment/b9d97020-7e46-45c6-a696-74226a764e2c (dostęp: 10.09.2023 r.)
• [11] Hałas w obiektach służby zdrowia. Podsumowanie badań, 2017, https://www.ecophon.com/globalassets/media/pdf-and-documents/pl/broszury/podsumowanie-bada-maj-2017.pdf/ (dostęp: 8.09.2023)
• [12] Health Technical Memorandum 03-01, Specialised ventilation for healthcare premises Part B: The management, operation, maintenance and routine testing of existing healthcare ventilation systems, NHS England, 2021, Published 22 June 2021
• [13] Health Technical Memorandum 03-01, Specialised ventilation for healthcare premises Part A: The concept, design, specification, installation and acceptance testing of health-care ventilation systems, NHS England, 2021
• [14] Innovative LTF ceiling systems (Laminar Flow systems) for operating theatres, https://airfiltration.mann-hummel.com/en/products/operating-theater.html (dostęp: 12.09.2023 r.)
• [15] Jesteśmy coraz bardziej narażeni na hałas, także w szpitalach, https://www.rynekzdrowia.pl/Uslugi-medyczne/Jestesmy-coraz-bardziej-narazeni-na-halas-takze-w-szpitalach,172291,8.html, publ. 2017 (dostęp: 10.10.2023 r.)
• [16] Kamińska J., Radosz J., Kapica Ł., Hałas na stanowisku pracy biurowej. Poradnik dla pracodawców i pracowników, Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa, 2022
• [17] Katz JD., Noise in the operating room. Anesthesiology. 2014 Oct;121(4):894-8. doi: 10.1097/ALN.0000000000000319, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24878496/ (dostęp: 12.09.2023 r.)
• [18] Keller S., Tschan F., Beldi G., Kurmann A., Candinas D., Semmer N. K., (2016) Noise peaks influence communication in the operating room. An observational study, Ergonomics, 59:12, 1541-1552, DOI: 10.1080/00140139.2016.1159736 (dostęp: 12.09.2023 r.)
• [19] Kołodziejczyk E., Hałas w środowisku pracy musi być pod kontrolą, data publikacji 02.07.2021, https://www.prawo.pl/kadry/halas-w-srodowisku-pracy,186770.html (dostęp: 15.10.2023 r.)
• [20] Koszarny Z., Ocena sytuacji akustycznej w szpitalach miast wojewódzkich, ROCZN. PZH. 1991. XLII, NR 4
• [21] Kracht, Busch-Vishniac et al., Noise in the operating rooms of Johns Hopkins Hospital, Journal of the Acoustical Society of America, May 2007, 121(5 pt1), p. 2673-26 80 Kurmann A, Peter M, Tschan F, Mühlemann K, Candinas D, Beldi G: Adverse effect of noise in the operating theatre on surgical site infection. Br J Surg 98, 2011, 1021-1025
• [22] Linee guida sugli standard di sicurezza e di igiene del lavoro nel reparto operatorio, istituto superiore per la prevenzione e la sicurezza del lavoro, Dipartimento Igiene del Lavoro, Versione dicembre 2009
• [23] Malicki M., Wentylacja i klimatyzacja, PWN, Warszawa, 1980
• [24] Mathurin Ch., Jeremy Pastor J., Noise Pollution in the Operating Room, February 24, 2019, https://repository.ahu.edu/server/api/core/bitstreams/5476010d-47c5-471f-a09f-210f1ef256de/content (dostęp: 22.09.2023 r.)
• [25] Moduł recyrkulacyjny do pomieszczeń czystych, materiały firmowe, Frapol, https://www.frapol.com.pl/produkt/234/Modul-recyrkulacyjny-do-pomieszczen-czystych (dostęp: 15.10.2023 r.)
• [26] Montemurro T., Noise in the OR at Induction: Patient and Anesthesiologists Perceptions, https://ichgcp.net/pl/clinical-trials-registry/NCT04204785, publ. 2 czerwca 2020 (dostęp 12.09.2023 r.)
• [27] NF S 90-351:2013, Health care institutions - Controlled environment areas - Requirements for airborne contamination control, Etablissements de Sante - Zones a Environnement Maitrise - Exigences Relatives a La Maitrise ae La Contamination Aeroportee
• [28] Obwieszczenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 15 kwietnia 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dz.U. 2022 poz.1225
• [29] Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 15 października 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, Dz.U. 2014 poz. 112
• [30] Pleban D., Smagowska B., Radosz J., Kształtowanie klimatu akustycznego w pomieszczeniach placówek medycznych - zalecenia, Bezpieczeństwo Pracy, 6/2020, s. 17-21 DOI: 10.5604/01.3001.0014.1922
• [31] PN-B-02151-02:1987/ Ap1:2015-05, Akustyka budowlana - Ochrona przed hałasem w budynkach - Część 2: Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach
• [32] PN-B-02151-2:2018, Akustyka budowlana - Ochrona przed hałasem w budynkach - Część 2: Wymagania dotyczące dopuszczalnego poziomu dźwięku w pomieszczeniach
• [33] PN-EN 15251:2012 - wersja polska, Parametry wejściowe środowiska wewnętrznego dotyczące projektowania i oceny charakterystyki energetycznej budynków, obejmujące jakość powietrza wewnętrznego, środowisko cieplne, oświetlenie i akustykę
• [34] PN-EN 16798-1:2019-06 - wersja polska, Charakterystyka energetyczna budynków - Wentylacja budynków - Część 1: Parametry wejściowe środowiska wewnętrznego do projektowania i oceny charakterystyki energetycznej budynków w odniesieniu do jakości powietrza wewnętrznego, środowiska cieplnego, oświetlenia i akustyki - Moduł M1-6
• [35] PN-EN 16798-1:2019-06/Ap2:2023-03 - wersja polska, Charakterystyka energetyczna budynków - Wentylacja budynków - Część 1: Parametry wejściowe środowiska wewnętrznego do projektowania i oceny charakterystyki energetycznej budynków w odniesieniu do jakości powietrza wewnętrznego, środowiska cieplnego, oświetlenia i akustyki - Moduł M1-6
• [36] PN-EN ISO 14644-1: 2016-03 - wersja angielska, Pomieszczenia czyste i związane z nimi środowiska kontrolowane - Część 1: Klasyfikacja czystości powietrza na podstawie stężenia cząstek
• [37] PN-EN ISO 14644-4:2023-06 - wersja angielska, Pomieszczenia czyste i związane z nimi środowiska kontrolowane - Część 4: Projekt, konstrukcja i uruchomienie
• [38] PN-EN ISO 7730:2006 - wersja polska, Ergonomia środowiska termicznego - Analityczne wyznaczanie i interpretacja komfortu termicznego z zastosowaniem obliczania wskaźników PMV i PPD oraz kryteriów miejscowego komfortu termicznego
• [39] Polska w decybelach, https://builderpolska.pl/2020/09/11/polska-w-decybelach/publ. 11.09.2022 r. (dostęp: 22.09.2023 r.)
• [40] prEN/TS xxxxx-1:202x (E), Proposal for the National Annex contents and structure, 2021
• [41] Projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12371900/katalog/12969208#12969208 publ. 4.05.2023 r. (dostęp: 27.04.2023 r.)
• [42] prTS 16244-1, Ventilation for hospitals - Part 1: General requirements, Operating Suites and Isolation Rooms v. 2020
• [43] Przekazywanie informacji multimedialnych, https://esezam.okno.pw.edu.pl/mod/book/view.php?id=70&chapterid=1524 (dostęp: 12.09.2023 r.)
• [44] Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne, Dz.U. 2005 nr 157 poz. 1318
• [45] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 7 kwietnia 2004 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dz.U. 2004 nr 109 poz. 1156
• [46] Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, Dz.U. 2018 poz. 1286
• [47] Shapiro, R. A., & Berland, T. (1972). Noise in the operating room. The New England Journal of Medicine, 287(24), 1236-1238. https://doi.org/10.1056/NEJM197212142872407
• [48] Smagowska B., Pleban D., Sobolewski A., Pawlak A., Warunki pracy w wybranych pomieszczeniach szpitala - wyniki badań pilotażowych hałasu, oświetlenia i mikroklimatu, Bezpieczeństwo Pracy, 12/2018, s. 17-21, DOI: 10.5604/01.3001.0012.
• [49] Swiss Association of Heat and Climate Engineers. SWKI VA 105-01: Raumlufttechnische Anlagen in medizinisch genutzten Raumen (Planung, Realisierung, Qualifizierung, Betrieb). Bern: Swiss Association of Heat and Climate Engineers, 2015
• [50] Swiss Guideline 99-3E Heating, ventilation and air-conditioning systems in hospitals, 2004
• [51] Szłapa P., Kułagowska E., Maciejczyk J., Wpływ hałasu emitowanego przez instalacje klimatyzacyjne i aparaturę medyczną na porozumiewanie się mową jako potencjalne źródło błędu medycznego w salach operacyjnych, 2009 https://kergon.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&i-d=127:027&catid=36&lang=pl (dostęp: 12.09.2023 r.)
• [52] Tabela_konsultacje_publiczne_20230523, https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//578/12371900/12969208/12969212/dokument623039.pdf publ. 4.05.2023r. (dostęp: 27.09.2023 r.)
• [53] Tomanek M., Infrastruktura bloku operacyjnego - panele, okładziny, szkło czy stal nierdzewna?, publ. on-line 13.06.2018 r., Numer wydania: 6/2018 https://dlaszpitali.pl/strefa-wiedzy/wyposazenie-bloku-operacyjnego-panele-szklo-stal-nierdzewna/ (dostęp: 12.09.2023 r.)
• [54] ULG Recirculation air unit with turbulent mixed flow ventilation, https://admeco.ch/en/products/ot-outlets/ulg-recirculation-air-unit-with-turbulent-mixed-flow-ventilation/
• [55] Ventilation Systems, Advanced Medical Concepts, Katalog produktów Admeco.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).