Gotycki klasztor Magdalenek w Szprotawie i jego przekształcenia od XIV do początku XIX wieku

• Autorzy: Legendziewicz Andrzej

Identyfikatory

DOI

10.48234/WK69SZPROTAWA

Warianty tytułu

EN

Gothic Abbey of the Magdalene Sisters’ Convent in Szprotawa and its transformations from the fourteenth to the beginning of the nineteenth century

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Artykuł prezentuje historię powstania i przekształceń klasztoru sióstr Magdalenek w Szprotawie od pierwszej połowy XIV do początków XIX wieku. We wstępie przedstawiono opis klasztoru oraz informacje źródłowe i kronikarskie, a także dotychczasową literaturę. Na podstawie przeprowadzonych badań architektonicznych i analizy detalu wydzielono najważniejsze fazy przekształceń budowli. Początki istniejącego skrzydła klasztoru osadzono około roku 1314, gdy konwent magdalenek został przeniesiony z Bytomia Odrzańskiego. Prawdopodobnie u schyłku XIV wieku lub na początku kolejnego stulecia rozbudowano go w kierunku południowym i wschodnim. Klasztor przebudowano pod koniec XVI lub na początku XVII wieku, a następnie po pożarach w latach 1672 i 1702. Zabudowania zostały opuszczone przez konwent po sekularyzacji dóbr klasztornych w roku 1810. Na omówionych w tekście badaniach architektonicznych można się było oprzeć przy podejmowaniu decyzji m.in. o zakresie prac konserwatorskich i rekonstrukcyjnych.

EN

This paper presents the history of the construction and transformation of the Magdalene sisters’ convent in Szprotawa from the first half of the fourteenth century to the early nineteenth century. The introduction presents a description of the abbey, source and chronicle information, as well as the literature written to date. Based on architectural research and detail analysis, key phases of the building’s transformation were isolated and identified. The beginnings of the existing wing of the abbey were determined to be around 1314, when the convent was relocated from Bytom Odrzański. At the end of the fourteenth century or the beginning of the next, it was probably extended to the south and east. The abbey was rebuilt at the end of the sixteenth, or in the early seventeenth century, and again after fires in 1672 and 1702. The buildings were abandoned by the convent after its property’s secularization in 1810. The architectural research discussed provided a basis for decision-making on the scope of conservation andreconstruction work.

Słowa kluczowe

PL

Śląsk; architektura; Szprotawa; klasztor; gotyk; renesans; barok

EN

Śląsk; architecture; Szprotawa; abbey; Gothic; Renaissance; Baroque

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2022
• Tom: Nr 69
• Strony: 72--88
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., il. fot.

Twórcy

autor

Legendziewicz Andrzej

• Politechniki Wrocławskiej, Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej

• https://orcid.org/0000-0002-9228-296X

Bibliografia

• Archiwalia / Archive materials
• 1. Archiwum Państwowe w Zielonej Górze, Akta Miasta Szprotawa, zespół 955, jednostka 3148.
• 2. Herder Instytut Marburg, sygn. 59612, 59613, 59614, 59615, 59616, 59617.
• 3. Werner Friedrich Bernhard, „Topographia Seu Compendium Silesiae. Pars V [...]”, Biblioteka Uniwersytetu Wrocławskiego, Oddział Starych Druków.
• Teksty źródłowe / Source texts
• 4. Codex Diplomaticus Silesiae, t. 7, Regesten zur schlesischen Geschichte, cz. 2: Bis zum Jahre 1280, red. Colmar Grünhagen, Breslau 1875.
• 5. Codex diplomaticus Silesiae, Regesten zur Schlesischen Geschichte, t. 16, red. Colmar Grünhagen, ConradWutke, Breslau 1892.
• Opracowania / Secondary sources
• 6. Baier Clemens, Geschichte der Stadtpfarrkirche zu Sprottau, Selbstverlag des Verfassers, Sprottau 1905.
• 7. Baier Clemens, Geschichte der Stadtpfarrkirche zu Sprottau, Breslau 1932–1934.
• 8. Jungnitz Josef, Visitationsberichte der Diözese Breslau, t. III, cz. 1, Breslau 1907.
• 9. Kowalski Stanisław, Zabytki środkowego Nadodrza, Zielona Góra 1976.
• 10. Kowalski Stanisław, Zabytki architektury województwa lubuskiego, Zielona Góra 2010.
• 11. Legendziewicz Andrzej, Architektura kościoła podominikańskiego w Lewinie Brzeskim od końca XIII do II połowy XX wieku, [w:] Dziedzictwo architektoniczne. Rekonstrukcje i badania obiektów zabytkowych, pod red. Ewy Łużynieckiej, Wrocław 2018.
• 12. Legendziewicz Andrzej, Problematyka konserwacji i rewaloryzacji wybranych posadzek na Śląsku [w:] Dziedzictwo Architektoniczne. Z badań i konserwacji dachów, posadzek i ścian ceglanych, pod red Ewy Łużynieckiej, Wrocław 2019.
• 13. Legendziewicz Andrzej, „Wyniki badań architektonicznych budynku dawnego klasztoru ss. Magdalenek w Szprotawie”, mps w Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Zielonej Górze, Wrocław 2017a.
• 14. Legendziewicz Andrzej, „Wyniki badań architektonicznych reliktów wschodniego skrzydła klasztoru ss. Magdalenek w Szprotawie”, mps w Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Zielonej Górze, Wrocław 2017b.
• 15. Legendziewicz Andrzej, Błaszczyk Karol, Badania architektury kościoła parafialnego p.w. Wniebowzięcia NMP w Szprotawie, „Architectus” 2018, nr 1 (53).
• 16. Matuszkiewicz Felix, Historia Szprotawy, tłum. J. Kuczer, Szprotawa 2010.
• 17. Pilch Jerzy, Kowalski Stanisław, Leksykon Zabytków architektury Pomorza Zachodniego i ziemi lubuskiej, Warszawa 2011.
• 18. Weise Erwin, Beiträge zur Geschichte der evangelischen Gemeinde und Kirche in Sprottau, Sprottau 1897.