Post-mining landscape ecology - analysis of selected problems, the case of Adamów Brown Coal basin

• Autorzy: Fagiewicz K.

Warianty tytułu

PL

Ekologia krajobrazu pogórniczego – analiza wybranych problemów na przykładzie Kopalni Węgla Brunatnego „Adamów"

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper presents the main problems of the development of post-mining area landscapes, which are due to the ignoring or including, to a small extend, the environmental criteria in the process of reclamation. It refers to the newly shaped elements (forests, meadows, reservoirs, arable land), which create the ecological structure of post-mining landscape, and in particular their spatial distribution, structural and functional integrity with the areas not transformed by mining. On this basis, the principles of shaping the ecological structure of post-mining areas were formulated, which should become a code for good reclamation practice.

PL

W opracowaniu przedstawiono problemy kształtowania krajobrazu obszarów pogórniczych, wynikające z pomijania w procesie rekultywacji, lub uwzględniania w niewielkim zakresie, kryteriów ekologicznych. Dotyczy to kształtowanych w procesie rekultywacji nowych elementów (lasy, łąki, zbiorniki wodne, grunty orne) tworzących strukturę ekologiczną krajobrazu pogórniczego, a w szczególności ich rozkładu przestrzennego, spójności strukturalnej i funkcjonalnej z obszarami nie przekształconymi przez górnictwo. Analiza dokonana na przykładzie Adamowskiego Zagłębia Węgla Brunatnego wskazuje, że głównym problemem jest ograniczanie prac rekultywacyjnych do przestrzeni zdegradowanej przez proces eksploatacji, bez uwzględniania jej relacji z otoczeniem. Efektem jest brak spójności przestrzennej pomiędzy geoekosystemami i postępujący proces fragmentacji osnowy przyrodniczej w obrębie obszarów górniczych. Brak wykształconej struktury ekologicznej (obudowa biologiczna zbiorników, cieków, kanałów, zadrzewienia śródpolne) nie sprzyja funkcjonowaniu geokompleksów pogórniczych i opóźnia proces dochodzenia tych obszarów do nowej, wtórnej równowagi. Wpływa również na fizjonomię krajobrazu podkreślając jej antropogeniczny charakter. Na tej podstawie sformułowano zasady kształtowania struktury obszarów pogórniczych z uwzględnieniem przesłanek ekologicznych, które powinny stać się kodeksem dobrej praktyki rekultywacyjnej. W odniesieniu do nich opracowano koncepcję rekultywacji odkrywki Adamów, która przedstawia ideę kompleksowego kształtowania krajobrazu pogórniczego.

Słowa kluczowe

EN

post-mining landscapes; landscape ecology; reclamation

PL

krajobraz pogórniczy; ekologia krajobrazu; rekultywacja

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Czasopismo: Civil and Environmental Engineering Reports
• Rocznik: 2013
• Tom: No. 11
• Strony: 55--66
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys.

Twórcy

autor

Fagiewicz K.

• Faculty of Geographical and Geological Science, Departament of Integrated Geography, Adam Mickiewicz University in Poznań

Bibliografia

• 1. Chłapowski D.: O rolnictwie, Poznań, Druk Walentego Stefańskiego 1843.
• 2. Doerr V.A., Doerr E.D., Davies M.J.: Systematic Review 44: Does Structural Connectivity Facilitate Dispersal of Native Species in Australia’s Fragmented Terrestrial Landscapes? Collaboration for Environmental Evidence, Bangor 2010.
• 3. Forman R.T., Dordon M.: Landscape ecology, New York, Wiley 1986.
• 4. Kasztelewicz Z.: Rekultywacja terenów pogórniczych w polskich kopalniach odkrywkowych, Kraków, Fundacja Nauka i Tradycje Górnicze, Akademia Górniczo – Hutnicza, 2010.
• 5. Kędziora A., Ryszkowski L., Ocena wpływu struktury krajobrazu na bilans cieplny i wodny zlewni wraz z określeniem jej modyfikującej roli dla efektów zmian klimatycznych, Funkcjonowanie geoekosystemów w zróżnicowanych warunkach morfo klimatycznych – monitoring, ochrona, edukacja, red. A. Karczewski, Z. Zwoliński, Poznań, Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich 2001, 202-223.
• 6. Nowak M.: Zadrzewienia śródpolne jako stymulator georóżnorodności i różnorodności biologicznej, Czasopismo Geograficzne, 82, 3 (2011) 271-283.
• 7. Richling A., Solon J.: Ekologia krajobrazu, Warszawa, PWN, 2011.
• 8. Solon J.: Zastosowanie koncepcji potencjałów krajobrazowych dla oceny stopnia spójności krajobrazu, Problemy Ekologii Krajobrazu 14 (2004) 29-43.
• 9. Zajączkowski K.: Zadrzewienia w planowaniu przestrzennym, Znaczenie zadrzewień w krajobrazie rolniczym oraz aktualne problemy ich rozwoju w przyrodniczo – gospodarczych warunkach Polski, Płock 1997, 111 – 121.