Rola krajobrazu w budowie ładu przestrzennego

• Autorzy: Bohm A.

Warianty tytułu

EN

The role of landscape in creation of spatial order

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Angielska szkoła krajobrazu wprowadziła w XVIII wieku nowe wzorce ładu w kształtowaniu przestrzeni. Natura przez wieki ujarzmiana w imię ładu, stała sie odtąd przedmiotem afirmacji i naśladownictwa. Równocześnie w tej że Anglii zrodzona rewolucja przemysłowa doprowadziła do takiego rozrostu miast, że stare zasady sztuki urbanistycznej okazały się niewystarczające. Obecnie na tle chaosu przestrzeni kształtowanej przez rozpływające się współczesne aglomeracje cennym kontrapunktem staja sie zachowane enklawy dawnego ładu. Spotykamy je na obszarach, w których zabudowa jest albo dziełem sztuki - albo jej w ogóle nie ma. Z takimi przypadkami mamy najczęściej do czynienia w założeniach zabytkowych lub w obszarach chronionych z racji walorów przyrodniczych. Rola krajobrazu naturalnego i kulturowego w budowie ładu przestrzennego rośnie wówczas, gdy kształtowanie przestrzeni zdominowane jest czynnikiem doraźnej maksymalizacji zysku. Wtedy bowiem obyczaj poszanowania piękna w otoczeniu człowieka słabnie. Zjawisku temu w Polsce towarzyszy ponadto proces deregulacji wielu elementów systemu planowania przestrzennego. Mimo powszechnej chęci życia w „ładnej przestrzeni” w społeczeństwie demokratycznym ład przestrzeni nie jest dobrem samorodnym. Jego budowa musi być wzmocniony instrumentami prawa. Prawa chroniącego walory krajobrazu, bo w jego rozległości mieści się zarówno rezerwat przyrody jak i zabytek kultury. Są to kategorie, których wartości są niezależne od zmienności mody, stylów życia i promowanej konsumpcji – są klasyczne - i dlatego zasługują na miano przetrwalników odziedziczonego ładu na czas bezradności w komponowaniu przestrzeni ponowoczesnej.

At the beginning of 18th century, the English school of landscape introduced the new esthetic ideas in physical planning. Instead of former subjugation, since that time the nature became the subject of affirmation and imitation. From the other hand, in the same place the industrial revolution initiated so many changes in the existing cities that the old guidelines of urban planning did not work longer. Now, at the background of contemporary chaotic space, dominated mainly by sprawl, the enclaves of old-fashioned harmony became very valuable for us. We can find them in such places where the city was created according to the artistic principles, or in the open landscape, formed by nature. Almost every time, those are historic towns or landscape protected areas. It means that the increasing role of natural or/and cultural landscape in the creation of harmonic countryside – especially when its creation is subordinated to the hasty profit and when the respect to the beautiful space is neglected. Such situation in Poland is related to the process of deregulation of many elements of our physical planning system. In spite of the general need for “living in the nice places”, such space does not come into existence spontaneously and must be supported by law. It involves the need for the landscape-oriented legislation covering both, the natural and cultural values. Both categories are independent from fashion and trends in consumption – they are “classic”. Moreover, they are like a spore of patrimonial harmony in the time of helplessness in the postmodern physical planning.

Słowa kluczowe

PL

krajobraz; ład przestrzenny; planowanie przestrzenne

EN

landscape; spatial order; physical planning

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Geodetów Polskich
• Czasopismo: Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji
• Rocznik: 2007
• Tom: Vol. 17a
• Strony: 63--71
• Opis fizyczny: Bibliogr. 4 poz.

Twórcy

autor

Bohm A.

• Instytut Architektury Krajobrazu, Wydział Architektury Politechnika Krakowska

Bibliografia

• 1.Böhm A. 2006: Planowanie przestrzenne dla architektów krajobrazu, Politechnika Krakowska, Kraków.
• 2.Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Dz.U. 2003, nr.80, poz. 717.
• 3.Bauman Z. 2000: Ponowoczesnosc jako zródło cierpien, Wydawnictwo Sic. Warszawa.
• 4.Encyclopedia of Urban Planning, McGraw-Hill Book Company, New York.