Nowe ujęcie wartościowania zasobów środowiska (powiązania problemów ekonomicznych i ochrony środowiska w kontekście OOŚ)

• Autorzy: Kostecka Joanna , Podolak Agnieszka , Pączka Grzegorz , Mazur-Pączka Anna , Garczyńska Mariola

Identyfikatory

DOI

10.15584/pjsd.2019.23.1.11

Warianty tytułu

EN

A new approach to environmental resources (links of economic problems and environment protection in the EIA context)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem opracowania jest zaprezentowanie ewolucji w wartościowaniu zasobów środowiska, w tym terminu „świadczenia ekosystemowe”. Upowszechnienie tego ostatniego pojęcia ma znaczenie dla pilnych i efektywnych kroków ku zmianie sposobu myślenia i działania w rozwiązywaniu problemów ekonomicznych i środowiskowych. Daje więc kolejną szansę edukacji dla zrównoważonego rozwoju i lepszego rozumienia, akceptacji i respektowania wyników oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ). Publikacja uwypukla nadal dominujące w sposobie myślenia ludzi eksponowanie wartości ekonomicznych ponad przyrodniczymi i fakt, że w związku z tym OOŚ są wciąż traktowane jako czynnik ograniczający rozwój gospodarczy i postęp cywilizacyjny.

EN

The aim of the study is to present evolution in the valuation of environmental resources, including the term "ecosystem services". Dissemination of the latter concept is important for urgent and effective steps to change the way of thinking and acting in solving economic and environmental problems. Therefore, it provides another educational opportunity for sustainable development and better understanding, acceptance and respect of the results of the environmental impact assessment (EIA). The publication emphasizes still dominating in people's way of thinking the displaying of economic values above natural ones and the fact that in this context EIAs are still treated as a factor limiting economic development and civilization progress.

Słowa kluczowe

PL

OOŚ; zasoby środowiska; ochrona środowiska; edukacja; rozwój zrównoważony

EN

EIA; environmental resources; environmental protection; education; sustainable development

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej w Rzeszowie, Oddział Południowo-Wschodni ; Polskie Towarzystwo Gleboznawcze Oddział w Rzeszowie
• Czasopismo: Polish Journal for Sustainable Development
• Rocznik: 2019
• Tom: T. 23, cz. 1
• Strony: 89--98
• Opis fizyczny: Bibliogr. 51 poz.

Twórcy

autor

Kostecka Joanna

• Katedra Biologicznych Podstaw Rolnictwa i Edukacji Środowiskowej, Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Biologiczno-Rolniczy

autor

Podolak Agnieszka

• Katedra Biologicznych Podstaw Rolnictwa i Edukacji Środowiskowej, Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Biologiczno-Rolniczy

autor

Pączka Grzegorz

• Katedra Biologicznych Podstaw Rolnictwa i Edukacji Środowiskowej, Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Biologiczno-Rolniczy

autor

Mazur-Pączka Anna

• Katedra Biologicznych Podstaw Rolnictwa i Edukacji Środowiskowej, Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Biologiczno-Rolniczy

autor

Garczyńska Mariola

• Katedra Biologicznych Podstaw Rolnictwa i Edukacji Środowiskowej, Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Biologiczno-Rolniczy

Bibliografia

• 1. Albińska E. 2005. Człowiek w środowisku przyrodniczym i społecznym. Zarys problematyki ekologii społecznej. Wydawnictwo KUL. Lublin. 319 ss.
• 2. Brundtland G. 1987. Our common future: The World Commission on Environment and Development. Oxford University Press.
• 3. Butt K.R. 2009. Sustainable development: a view from one UK University. Zeszyty Naukowe Poł-Wsch. Oddziału PTIE i PTG w Rzeszowie. 11. 15-20.
• 4. Commoner B. 1974. Zamykający się krąg. PWE. Warszawa. 390 ss.
• 5. Costanza R. 2012. Ecosystem functions and services. Ekonomia i Środowisko. 42. 9-17.
• 6. Costanza R., D’Arge R., De Groots R., Farber S., Grasso M., Hannon B., Limburg K., Naeem S., O’Neill R.V., Paruelo J., Raskin R.G., Sutton P., Van den Belt M. 1997. The value of the world’s ecosystem services and natural capital. Nature. 387. 253-260.
• 7. Dobrzańska B., Dobrzański G., Kiełczewski D. 2012. Ochrona środowiska przyrodniczego. [red.] Dobrzański G. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa. 459 ss.
• 8. Dołęga J. 2010. Problem retardacji w sozologii systemowej i zasadach zrównoważonego rozwoju. [w:] Retardacja materialnego przekształcania zasobów przyrodniczych. Osiągnięcia, problemy, perspektywy. [red.] Kostecka J. Biuletyn Polskiej Akademii Nauk i Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju. Warszawa. 242. 12-26.
• 9. Giordano K. 2008. Preferencje konsumentów a wartość środowiska naturalnego – wybrane metody wyceny ekonomicznej. [w:] Zrównoważony rozwój w ujęciu interdyscyplinarnym. [red.] Kostecka J. Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Biologiczno-Rolniczy. Rzeszów. 55-66.
• 10. Goleman D. 2009. Inteligencja ekologiczna. Dom Wydawniczy REBIS. Poznań. 248 ss.
• 11. Janikowski R. 2013. Retardacja jako element konceptualizacji rozwoju zrównoważonego. Inżynieria Ekologiczna. 34. 5-16.
• 12. Jęczmyk A., Kasprzak K. 2018. Zastosowanie środowiskowej oceny cyklu życia (LCA) w turystyce. Pol. J. Sust. Dev. 22(2). 35-42. DOI: 10.15584/pjsd.2018.22.2.4
• 13. Kasprzak K. 2015a. Inwestycje sportowe i turystyczno-rekreacyjne mogące potencjalnie pogorszyć stan środowiska. Polish Journal for Sustainable Development. 19. 31-38. DOI: 10.15584/pjsd.2015.19.4.
• 14. Kasprzak K. 2015b. Upraszczanie procesu budowlanego a ochrona zasobów przyrodniczych. Polish Journal for Sustainable Development. 19. 39-48. DOI: 10.15584/pjsd.2015.19.5.
• 15. Kasprzak K., Raszka B. 2010. Świadczenia środowiska przyrodniczego w planowaniu przestrzennym na obszarach chronionych. Ekonomia i Środowisko. Białystok. 1. 37. 124-133.
• 16. Kiełczewski D. 2010. Zrównoważony rozwój – istota, interpretacje, związek ze społeczeństwem wiedzy. [w:] Ekonomia zrównoważonego rozwoju – materiały do studiowania. [red.] Poskrobko B. Wyższa Szkoła Ekonomiczna. Białystok. 10-29.
• 17. Konwencja o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska, sporządzona w Aarhus dnia 25 czerwca 1998. Dz. U. 2003 nr 78 poz. 706.
• 18. Kostecka J. 2006. Dekada edukacji (2005-2014) na rzecz zrównoważonego rozwoju. Zeszyty Naukowe Poł-Wsch. Oddziału PTIE i PTG w Rzeszowie. 7. 45-51.
• 19. Kostecka J. 2008a. Ocena akceptacji pojęcia retardacja w świadomości wybranych grup studentów. Zeszyty Naukowe Poł-Wsch. Oddziału PTIE i PTG w Rzeszowie. 10. 61-69.
• 20. Kostecka J. 2008b. Zrównoważony i trwały rozwój – wybrane propozycje prośrodowiskowego zachowania na co dzień? [w:] Zrównoważony Rozwój w Ujęciu Interdyscyplinarnym. [red.] Kostecka J. Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Biologiczno-Rolniczy. Rzeszów. 35-54.
• 21. Kostecka J. 2009. Dekada edukacji dla zrównoważonego rozwoju – wizja, cel, strategia. Problemy Ekorozwoju. 4(2). 101-106.
• 22. Kostecka J. 2010a. Edukacyjne znaczenie pojęcia świadczenie ekosystemów dla ochrony awifauny miast. Inżynieria Ekologiczna. 22. 34-42.
• 23. Kostecka J. 2010b. Retardacja przekształcania zasobów przyrodniczych jako element zrównoważonego rozwoju. [w:] Retardacja materialnego przekształcania zasobów przyrodniczych. Osiągnięcia, problemy, perspektywy. [red.] Kostecka J. Biuletyn Polskiej Akademii Nauk i Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju. Warszawa. 242. 27-49.
• 24. Kostecka J. 2013. Retardacja tempa życia i przekształcania zasobów przyrody – wybrane implikacje obywatelskie. Inżynieria Ekologiczna. 34. 38-52.
• 25. Kostecka J., Cyrankowska M., Podolak A., Kowalska B. 2019. Elements of reflection on education for sustainable development in 30 years from the Bruntland report. "Studia Ecologiae et Bioethicae". tom 17. 1/2019. doi: 10.21697/seb.2019.17.1.01.
• 26. Kostecka J., Butt K.R. 2019. Violence on the natural environment. Problemy Ekorozwoju - Problems of Sustainable Development. vol. 14. no 2. 183-189.
• 27. Kośmicki E. 2009. Główne zagadnienia ekologizacji społeczeństwa i gospodarki. Wydawnictwo Ekopress. Białystok. 260 ss.
• 28. Kozłowski S. 2002. Ekorozwój – Wyzwanie XXI wieku. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 372 ss.
• 29. Kozłowski S. 2007a. Przyszłość ekorozwoju. Wydawnictwo KUL. Lublin. 622 ss.
• 30. Kozłowski S. 2007b. Nowe wyzwania zrównoważonego rozwoju w świetle dokumentów na lata 2007-2013. [w:] Możliwości międzynarodowej współpracy w dziedzinie ochrony środowiska i wdrażania zrównoważonego rozwoju w nowym okresie programowania Unii Europejskiej (2007-2013). [red.] Giordano K., Legutko-Kobus P. Lublin 2007. Wydawnictwo w ramach projektu Współpraca Uniwersytetów wspierająca rozwój regionów – lubelskiego i lwowskiego. KUL im. Jana Pawła II. 32-40.
• 31. Kozłowski S. 2008. Europejska perspektywa zrównoważonego rozwoju. [w:] Zrównoważony Rozwój w Ujęciu Interdyscyplinarnym. [red.] Kostecka J. Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Biologiczno-Rolniczy. Rzeszów. 9-22.
• 32. Kronenberg J. 2010. Związki gospodarki, społeczeństwa i środowiska. [w:] Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce. Fundacja Sendzimira. [red.] Kronenberg J., Bergier T. Kraków. 5-43.
• 33. Kronenberg 2012. Usługi ekosystemów w miastach. [w:] Zrównoważony rozwój – zastosowania. Fundacja Sendzimira. [red.] Bergier T., Kronenberg J. Kraków. 3.13-30.
• 34. Mackenzie A., Ball A.S., Virdee S.R. 2009. Ekologia – Krótkie wykłady. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa. 427 ss.
• 35. Mayor F. 1999. Un monde nouveau. UNESCO I Wydawnictwa Odile Jacob, Paris, France. (przekład pod red. Rabczuk W. 2001: Przyszłość świata. Fundacja studiów i badań edukacyjnych. Warszawa). 545 ss.
• 36. Mazur E. 2007. Środowisko przyrodnicze jako podstawa bytu i działalności człowieka. [w:] Gospodarka a środowisko i ekologia. [red.] Małachowski K. Wydawnictwo CeDeWu Sp. z o.o. Warszawa. 9-28.
• 37. Michałowski A. 2011. Materialne usługi środowiska w świetle założeń ekonomii zrównoważonego rozwoju. Ekonomia i Środowisko. 1(39). 45-63.
• 38. Millennium Ecosystem Assessment. 2005. Ecosystems and human well-being: biodiversity synthesis. World Resources Institute, Washington, DC. 1-86. (dok. elektr.: http://www.unep.org/maweb/documents/document.354.aspx.pdf – data wejścia: 06.07.2015r.).
• 39. Popkiewicz M. 2012. Świat na rozdrożu. Wydawnictwo Sonia Draga. 552 ss.
• 40. Poskrobko B. 2007. Teoretyczne podstawy budowy systemu zarządzania środowiskiem. [w:] Zarządzanie środowiskiem. [red.] Poskrobko B. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne. Warszawa. 9-76.
• 41. Poskrobko B. 2010. Nowe podejście do bogactwa przyrodniczego, jako podstawa retardacji wykorzystania zasobów. [w:] Retardacja materialnego przekształcania zasobów przyrodniczych. Osiągnięcia, problemy, perspektywy. [red.] Kostecka J. Biuletyn Polskiej Akademii Nauk i Komitetu przestrzennego zagospodarowania kraju. Warszawa. 242. 50-64.
• 42. Pullin A. S. 2005. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. (Przekład pod red. nauk. J. Weinera). 392 ss.
• 43. Rakoczy B., Karpus K., Klimek G., Mirkiewicz M., Szalewska M., Szuma K., Szuma J., Wesołowski K. 2017. Oceny oddziaływania na środowisko w praktyce. Wolters Kluwer. Warszawa. 252 ss.
• 44. Rosin Z.M., Takacs V., Baldi A., Banaszak-Cibicka W., Dajdok Z., Dolata P.T., Kwieciński Z., Łangowska A., Moroń D., Skórka P., Tobółka M., Tryjanowski P., Wuczyński A. 2011. Koncepcja świadczeń ekosystemowych i jej znaczenie w ochronie przyrody polskiego krajobrazu rolniczego. Chrońmy Przyrodę Ojczystą. 67 (1). 3-20.
• 45. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Dz. U. 2016. poz. 71. tj. z późn. zm.
• 46. Rudnicki M. 2009. Prawne i ekonomiczne dylematy zrównoważonego rozwoju w dobie ogólnoświatowego kryzysu. Studia Ecologiae et Bioethicae. 7. 61-72.
• 47. Skowroński A. 2006. Zrównoważony rozwój perspektywą dalszego postępu cywilizacyjnego. Problemy ekorozwoju. 1(2). 47-57.
• 48. Skubała P. 2008. Dlaczego potrzebujemy zrównoważonego rozwoju? [w:] Zrównoważony rozwój w ujęciu interdyscyplinarnym. [red.] Kostecka J. Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Biologiczno-Rolniczy. Rzeszów. 23-34.
• 49. Solon J. 2008. Koncepcja „Ekosystem Services” i jej zastosowania w badaniach ekologiczno-krajobrazowych. Problemy Ekologii Krajobrazu. 21. 25-44.
• 50. Śleszyński J. 1990. Gospodarowanie zasobami środowiska przyrodniczego. Problem wielokryterialności podejmowanych decyzji. Biuletyn KPZK PAN. z. 151. Warszawa.
• 51. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Dz. U. z 2018. poz. 1614, tj. z późn. zm.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).