Funkcja i użyteczność zieleni w strukturach układów komunikacyjnych

• Autorzy: Leśniak G.

Warianty tytułu

EN

Function and utility of vegetation in structures of transport routes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zieleń na przestrzeni wielu stuleci związana była z układami komunikacyjnymi: wyznaczała widoczny z dużych odległości kierunek przebiegu drogi, dawała podróżnym cień w upalne dni oraz chroniła przed zimnymi wiatrami w okresie chłodów. Stanowiła też ważny element dekoracyjny i kompozycyjny reprezentacyjnych miejskich ulic. Wraz z intensyfikacją ruchu komunikacyjnego i związanych z tym uciążliwości zaczynała także pełnić funkcję izolacyjną. Mimo postępujących zmian społeczno-gospodarczych i cywilizacyjnych, użyteczność zieleni w obrębie dróg i ulic była niepodważalna. Dwudziesty wiek przyniósł motoryzacyjną eksplozję, która zmieniła warunki życia mieszkańców w sąsiedztwie głównych tras komunikacyjnych. W odpowiedzi na te zmiany plany zagospodarowania przestrzennego, opracowywane dla miast i osiedli, sformalizowały izolacyjną funkcję zieleni na obszarach zurbanizowanych, traktując ją jako sposób na utrzymanie akceptowalnego komfortu zamieszkiwania w dużych miastach z rozbudowanymi układami komunikacyjnymi. W ostatnich latach pojawiły się jednak zagrożenia dla zieleni towarzyszącej drogom i ulicom naszych miast. Wymagania formalne, wynikające z nowelizowanych przepisów dotyczących budowy i eksploatacji dróg i ulic, zmieniły sytuację zieleni: walory estetyczne i bioklimatyczna użyteczność roślinności ustępują przed argumentami techniczno-ekonomicznymi. Na terenach otwartych następuje wycinka przydrożnych zadrzewień pod hasłem zwiększenia bezpieczeństwa ruchu, natomiast na terenach zabudowanych krajobraz wzdłuż dróg zaczyna być stopniowo zdominowany przez ekrany ochronne. Określane jako „trwałe i funkcjonalne”, wysokie ściany betonowych lub wykonanych z tworzyw sztucznych ekranów zastępują zielone aleje, które przez wiele lat towarzyszyły drogom i ulicom.

EN

For centuries vegetation has been closely related to transport routes: it defined the direction of a road in a way that was visible from afar, provided shade for the travelers in hot days, and protected from winds during cold ones. Vegetation has also been an important element of decoration and composition of streets and avenues. With the increase and intensification of transport, vegetation gained significance also as insulation. Despite socio-economic changes, the utility of vegetation along transportation routes was undisputed. The twentieth century brought the automotive explosion that changed living conditions along main transport routes. In response to these changes, urban plans developed for cities and housing estates, formalised the insulating function of vegetation, treating it as a way of maintaining acceptable standard of living in cities that grew in extensive transport structures. Recent years mark the emergence of concerns for vegetation in the vicinity of streets and roads. Requirements resulting from changes in regulations regarding the construction and maintenance of roads affect the situation of vegetation along transport routes: bio-active and aesthetic value of vegetation has to step down in front of technically and economically based argumentation. In the open, rows of trees along roads are cut down in attempt to improve road-safety, while more densely populated areas become increasingly defined by noise barriers. Described as ‚durable and effective’, usually made of concrete or plastic, noise barriers begin to replace vegetation, which in various forms has been part of street-scape and landscape for many years.

Słowa kluczowe

PL

układ komunikacyjny; zieleń przydrożna; zieleń izolacyjna; ekran ochronny

EN

transport route; roadside vegetation; isolating function of vegetation; noise barrier

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2012
• Tom: R. 109, z. 8-A
• Strony: 253--261
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., il.

Twórcy

autor

Leśniak G.

• Architektury i Urbanistyki, Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska, Politechnika Łódzka

Bibliografia

• Architektura i budownictwo, Warszawa 1975, 1982, 1991.
• BÖHM A., Planowanie przestrzenne dla architektów krajobrazu, Kraków 2006.
• CZARNECKI W., Planowanie miast i osiedli, t. IV, Warszawa 1970.
• KLEMM K., Fizyka miasta, Łódź 1995.
• KORZENIEWSKI W., Budownictwo mieszkaniowe. Poradnik projektanta, Warszawa 1989.
• OSTROWSKI W., Urbanistyka współczesna, Warszawa 1975.
• Ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27.04.2001 r., Dz.U. nr 62, poz. 627, wraz z późniejszymi rozporządzeniami w sprawie wskaźników hałasu, w tym rozporządzenie z 2006 r., nr 170, poz. 1217.
• Ustawa O zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 07.07.1994 r., Dz.U. nr 89, poz. 415.
• Ustawa O planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27.03.2003 r., Dz.U. nr 80, poz. 717.