Methodology of assessing the relative environmental validity of developing drainage and irrigation on a regional scale

• Autorzy: Kaca E.

Identyfikatory

DOI

10.1515/jwld-2017-0073

Warianty tytułu

PL

Metodyka szacowania względnej przyrodniczej zasadności rozwoju odwodnień i nawodnień w skali regionów

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The topic of the research is a specific feature of the region within a group of regions – the relative environmental validity of developing drainage and irrigation within it; relative, as it refers to the environmental validity of developing drainage and irrigation in regions belonging to a selected group of regions. The research revolves around the issue of the methodology for assessing (quantifying) the relative environmental validity of developing drainage and irrigation in a region (province). Developing such a methodology and presenting an example of its application is, thus, the aim of this work. The methodology comprises two parts. The first of them pertains to generic, e.g.: climate, soil-water, hydrological, etc. quantification of the relative environmental validity of developing drainage and irrigation in regions (provinces), while the second – the synthesis of these partial generic validities into one indicator – the relative environmental validity of developing drainage and irrigation in a region (province). When realizing the first part, indicators characterizing the partial validities for developing drainage and irrigation in subregions (districts) are used, whereas in the second – a fragment of the ELECTRE III multi-criteria dialogue method of ordering of variants. Based on the proposed methodology, the individual provinces of Poland were classified. The classification was carried out based on such generic validities for the development of irrigation as climatic, soil-water, hydrological and environmental-ecological validity. According to this classification, Opolskie Province is characterized by the strongest environmental validity of developing irrigation, whereas Małopolskie Province – the lowest. Preliminarily analyses confirmed the accuracy and reliability of the proposed methodology for assessing the relative environmental validity of developing drainage and irrigation in the provinces.

PL

Przedmiotem pracy jest specyficzna cecha regionu w grupie regionów, którą jest względna przyrodnicza zasadność rozwoju w nim odwodnień i nawodnień. Względna, gdyż odnoszona do przyrodniczej zasadności rozwoju melioracji w regionach należących do wyróżnionej grupy regionów. Problemem pracy jest pytanie o metodykę szacowania (kwantyfikacji) względnej przyrodniczej zasadności rozwoju melioracji w regionie (województwie). Opracowanie takiej metodyki i zaprezentowanie przykładu jej zastosowania stanowi cel pracy. Metodyka składa się z dwóch części. Pierwsza dotyczy rodzajowej, np. klimatycznej, glebowo-wodnej, hydrologicznej itp., kwantyfikacji względnej przyrodniczej zasadności rozwoju melioracji w regionach (województwach), druga zaś – syntezy tych cząstkowych rodzajowych zasadności w jeden wskaźnik – względną przyrodniczą zasadność rozwoju melioracji w regionie (województwie). W realizacji pierwszej części wykorzystuje się wskaźniki charakteryzujące cząstkowe zasadności rozwoju melioracji w subregionach (powiatach), w drugiej zaś – fragment wielokryterialnej dialogowej metody porządkowania wariantów ELECTRE III. Na podstawie zaproponowanej metodyki sklasyfikowano województwa w Polsce. Klasyfikacji dokonano na podstawie takich rodzajowych zasadności rozwoju melioracji, jak: zasadność klimatyczna, glebowo-wodna, hydrologiczna i przyrodniczo-ekologiczna. Według tej klasyfikacji największą przyrodniczą zasadnością rozwoju nawodnień charakteryzuje się województwo opolskie, najmniejszą zaś – małopolskie. Wstępne analizy potwierdziły trafność i rzetelność proponowanej metodyki szacowania względnej przyrodniczej zasadności rozwoju nawodnień w województwach.

Słowa kluczowe

EN

AHP method; ELECTRE III method; land reclamation development; ranking of regions

PL

metoda AHP; metoda ELECTRE III; nawodnienia; odwodnienia; ranking regionów; rozwój melioracji rolnych

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Journal of Water and Land Development
• Rocznik: 2017
• Tom: no. 35
• Strony: 101--112
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kaca E.

• Warsaw University of Life Sciences – SGGW, Faculty of Civil and Environmental Engineering, Department of Environmental Management, ul. Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa, Poland

Bibliografia

• BABBIE E. 2008. Podstawy badań społecznych [Basis for social studies]. Warszawa. PWN. ISBN 978-83-10-15155-3 pp. 577.
• BAC S., KOŹMIŃSKI Cz., ROJEK M. 1993. Agrometeorologia [Agrometeorology]. Warszawa. PWN. ISBN 83-01-11114-3 pp. 249.
• DEMBEK W., OŚWIECIMSKA-PIASKO Z. 2014. Przyrodniczoekologiczne uwarunkowania rozwoju melioracji. W: Uwarunkowania rozwoju melioracji wodnych w Polsce [Biological and ecological determinants of reclamation development. In: Determinants of reclamation development in Poland]. Ed. E. Kaca. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 37. Falenty. Wydaw. ITP p. 113–127.
• FIGUEIRA J., GRECO S., ROY B., SŁOWIŃSKI R. 2013. An overview of ELECTRE method and their recent extension. Journal of Multi-Criteria Decision Analysis. Vol. 20 p. 61–85.
• GRABARCZYK S. 1987. Efekty, potrzeby i możliwości nawodnień deszczownianych w różnych regionach kraju [Effects, needs and possibilities of sprinkler irrigation in different regions of the country]. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 314 p. 49–64.
• KACA E. 2015a. Podstawy metodyczne obliczeń w programowaniu rozwoju melioracji wodnych. Aspekty rzeczowo-kosztowe [The methodological basis for calculations in programming of the land reclamation development. Material and cost aspects]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 41. Falenty. Wydaw. ITP. ISBN 978-83-65426-00-0 pp. 105.
• KACA E. 2015b. Średnio- i długookresowe programy rozwoju melioracji wodnych w skali kraju i województw [Average- and long-term programmes of the development of drainage and irrigation on the national and provincial scale]. Falenty. Wydaw. ITP. ISBN 978-83-65426-03-1 pp. 159.
• KACA E. (ed.) 2014. Uwarunkowania rozwoju melioracji wodnych w Polsce [Determinants of the reclamation development in Poland]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 37. Falenty. Wydaw. ITP. ISBN 978-83-62416-84-4 pp. 195.
• KACA E., OSTROWSKI J. 2014. Uwarunkowania i zasadność rozwoju melioracji. W: Uwarunkowania rozwoju melioracji w Polsce [Determinants and advisability of reclamation development. In: Determinants of reclamation development in Poland]. Ed. E. Kaca. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 37. Falenty. Wydaw. ITP p. 167–191.
• KUKUŁA K. 2012. Propozycja budowy rankingu obiektów z wykorzystaniem cech ilościowych oraz jakościowych [Proposal of constructing rankings of objects using quantitative as well as qualitative features]. Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych. T. 13. Z. 1 p. 5–16.
• ŁABĘDZKI L. 2006. Susze rolnicze. Zarys problematyki oraz metody monitorowania i kwalifikacji [Agricultural droughts. Outline of the problem and methods of monitoring and qualification]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 17. Falenty. IMUZ pp. 107.
• ŁABĘDZKI L. 2014. Klimatyczne uwarunkowania rozwoju melioracji. W: Uwarunkowania rozwoju melioracji w Polsce [Climatic determinants of reclamation development. In: Determinants of reclamation development in Poland]. Ed. E. Kaca. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 37. Falenty. Wydaw. ITP p. 35–52.
• MIODUSZEWSKI W. 2015. Uwarunkowania społeczne i przyrodnicze rozwoju melioracji w skali kraju i województw. Załącznik B. W: Średnio- i długookresowe programy rozwoju melioracji wodnych w skali kraju i województw [Social and environmental determinants of the development of drainage and irrigation on a national and provincial scale. Attachment B. In: Mediumand long-term programmes for the development of drainage and irrigation on a national and provincial scale]. Ed. E. Kaca. Falenty. Wydaw. ITP p. 127–159.
• NOWAK S. 2007. Metodologia badań społecznych [Methodology of social studies]. Warszawa. PWN. ISBN 978-83-01-14999-4 pp. 495.
• OKRUSZKO H. 1976. Zasady rozpoznawania i podziału gleb hydrogenicznych z punktu widzenia potrzeb melioracji. W: Materiały pomocnicze do badań gleboznawczych przy projektowaniu melioracji [Guidelines for identifying and dividing hydrogenic soils regarding drainage and irrigation needs. In: Auxiliary materials for soil research in reclamation design]. Biblioteczka Wiadomości IMUZ. Nr 52. Warszawa. PWRiL p. 7–54.
• OSTROMĘCKI J. 1971. Odwodnienia w melioracjach użytków zielonych [Drainage of grassland]. Warszawa. SGGW pp. 161.
• OSTROMĘCKI J. 1973. Podstawy melioracji nawadniających [Basics of irrigation works]. Warszawa. PWN pp. 450.
• OSTROWSKI J., TUSIŃSKI E. 2014. Glebowo-wodne uwarunkowania rozwoju melioracji. W: Uwarunkowania rozwoju melioracji w Polsce [Soil-water determinants of reclamation development. In: Determinants of reclamation development in Poland]. Ed. E. Kaca. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 37. Falenty. Wydaw. ITP p. 86–112.
• ROY B. 1985. Wielokryterialne wspomaganie decyzji [Multi-criteria decision-making support]. Translation B. Słowiński. Warszawa. WNT. ISBN 83-204-1119-X pp. 282.
• SAATY T.L. 1980. The analytic hierarchy process: planning, priority setting, resource allocation. New York–London. Mcgraw-Hill International Book Co. ISBN 0070543712 pp. 287.
• SHLENS J. 2014. A tutorial on principal component analysis. Google Research Mountain View, CA 94043 (Dated: April 7, 2014; Version 3.02). From Wikipedia.
• SŁOWIŃSKI R., ZIELNIEWICZ P. 2014. Metody wielokryterialnego wspomagania decyzji – uzasadnienie wyboru i opis metody ELECTRE III/IV [Methods of multicriteria decision-making – Justifying the selection of and description of ELECTRE III/IV method]. Poznań. Instytut Informatyki Politechniki Poznańskiej. Typescript pp. 85.
• SZYMCZAK T. 2014. Hydrologiczne uwarunkowania rozwoju melioracji. W: Uwarunkowania rozwoju melioracji w Polsce [Hydrological determinants of reclamation development. In: Determinats of reclamation development in Poland]. Ed. E. Kaca. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 37. Falenty. Wydaw. ITP p. 53–85.
• WĘZIAK-BIAŁOWOLSKA D. 2011. Operacjonalizacja i skalowanie w ilościowych badaniach społecznych [Operationalization and scaling in quantitative social studies]. Zeszyty Naukowe – Instytut Statystyki i Demografii SGH. No. 16 pp. 49.
• ZAWADZKI S. (ed.) 1999. Gleboznawstwo [Soil science]. Warszawa. PWRiL. ISBN 8309017030 pp. 559.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).