Jak trudno jest dobierać i weryfikować źródła informacji na przykładzie historii tramwaju elektrycznego

• Autorzy: Leszczewicz Agnieszka

Identyfikatory

DOI

10.32016/1.77.25

Warianty tytułu

EN

How difficult it is to select and verify sources of information using the example of the history of the electric tramway

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł skupia się na przeglądzie literatury dotyczącej wynalazku tramwaju elektrycznego, z naciskiem na różne perspektywy dotyczące tożsamości wynalazcy. Wskazuje na znaczenie geopolityki w historii nauki i konsekwencje różnic w interpretacjach dla badaczy i entuzjastów tematu. Pierwsza część artykułu omawia technologiczny postęp, który doprowadził do wynalezienia tramwaju elektrycznego, z uwzględnieniem kluczowych odkryć, takich jak wydajne generatory prądu stałego i zasada odwracalności dynama, przesyłu prądu. Następnie przedstawia opis pierwszej kolejki elektrycznej. Autorka przechodzi do analizy różnych publikacji, które przed 1949 roku wskazywały na Siemensa jako wynalazcę tramwaju elektrycznego. Od lat 50-tych pojawiają się jednak dwie równoległe historie powstania tramwaju elektrycznego, z rosnącym naciskiem na rolę Fiodora Pirockiego, co prawdopodobnie jest wynikiem radzieckiej propagandy. Artykuł kończy się refleksją na temat wyzwań związanych z selekcją informacji w Internecie, zwłaszcza dla młodych ludzi, uczniów i studentów. Podkreśla znaczenie korzystania z wiarygodnych źródeł i narzędzi, takich jak Google Scholar, BazTech a także baz danych subskrybowanych przez biblioteki. Artykuł zaleca również konsultacje z nauczycielami, ekspertami i bibliotekarzami w celu uzyskania rzetelnych informacji.

EN

The article focuses on a review of the literature on the invention of the electric tram, with an emphasis on different perspectives on the identity of the inventor. It points out the importance of geopolitics in the history of science and the implications of differences in interpretations for researchers and enthusiasts of the subject. The first part of the article discusses the technological advances that led to the invention of the electric tramway, including key discoveries such as efficient DC generators and the principle of reversibility of the dynamo, the transmission of electricity. She then provides a description of the first electric railway. The author goes on to analyse the various publications that, prior to 1949, identified Siemens as the inventor of the electric tramway. From the 1950s onwards, however, two parallel stories of the origins of the electric tram appear, with an increasing emphasis on the role of Fyodor Pirocki, probably as a result of Soviet propaganda. The article concludes with a reflection on the challenges of selecting information on the internet, especially for young people, schoolchildren and students. It emphasises the importance of using reliable sources and tools such as Google Scholar, BazTech and also databases subscribed to by libraries. The article also recommends consulting teachers, experts and librarians for reliable information.

Słowa kluczowe

PL

tramwaje elektryczne; Siemens; dobór źródła; selekcja informacji

EN

electric trams; Siemens; selection of sources; selection of information

• Wydawca: Wydział Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
• Rocznik: 2024
• Tom: nr 77
• Strony: 139--143
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., rys., fot.

Twórcy

autor

Leszczewicz Agnieszka

• Politechnika Gdańska, Biblioteka Politechniki Gdańskiej, tel.: [phone]

Bibliografia

• 1. Glinka T.: Historia i dzień dzisiejszy trakcji elektrycznej. Zeszyty Problemowe – Maszyny Elektryczne, 2010, nr 87, s. 23-27.
• 2. Patenschrift nr 15057, Kaiserliches Patentamt. https://www.dpma.de/docs/postergalerieneu/patentschriften/003elektrischestrassenbahn-wernervonsiemens.pdf, data dostępu 9.07.2024.
• 3. Przytulski A.: Elektryczne środki komunikacji na przełomie XIX i XX wieku. Napędy i Sterowanie, 2017, nr 7/8, s. 122-126.
• 4. Podoski R.: Tramwaje i koleje elektryczne. T. 1, Warszawa 1922.
• 5. Das Deutsche Museum in Munchen und das elektrische Bahnwesen. Elektische Bahnen, 1925, H. 4, s. 113-121.
• 6. Arns H. v. W.: 60 Jahre elektrische Strassenbahn, Verkenstechnik, 1941, H.10, s. 153-154.
• 7. Kutylovskii M. P., Fedotov A. I.: Podvizhnoi sostav tramvaia. Moskva-Leningrad 1950.
• 8. Kuznetsov B. T.: Tiagovye seti tramvaia i trolleibusa. Moskva-Leningrad 1948.
• 9. Podoski R.: Koleje elektryczne, Wrocław 1950.
• 10. Medel V. B.: Podvizhnoi sostav elektricheskikh zheleznykh dorog. Moskva 1950.
• 11. Podoski R.: Trakcja elektryczna. Tom 1. Warszawa 1951.
• 12. Elektryfikacja kolei i tabor kolei elektrycznych. Warszawa 1953.
• 13. Rej B.: Zarys trakcji elektrycznej. Warszawa 1953.
• 14. Plewako S.: Podstawy trakcji elektrycznej. Warszawa 1963.
• 15. Mazurek T., Kubalski J.: Komunikacja miejska. Warszawa 1968.
• 16. Historia elektryki polskiej. Tom V. Trakcja elektryczna. Warszawa 1971.
• 17. Pyrgidis Ch. N.: Railway Transportation System. Boca Raton-London-New York 2016.
• 18. Korolkov S., Klimov K.: Trolleibusy mira ot A do Ia. Moskva 2017.
• 19. Guarnieri, M.: Electric tramways of the 19th century. IEEE Ind. Electron. Mag. 2020, 14, 71–77.
• 20. Wikipedia.pl, https://pl.wikipedia.org/wiki/Tramwaj, data dostępu 9.07.2024.
• 21. en.Wikipedia.org, https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_trams, data dostępu 9.07.2024.
• 22. Vikipediia https://ru.wikipedia.org, hasło: Pirotskii_Fedor_Apollonovich, data dostępu 9.07.2024.
• 23. IFLA, https://www.ifla.org/wp-content/uploads/2019/05/assets/hq/topics/info-society/images/polish_-_how_to_spot_fake_news.pdf, data dostępu 9.07.2024.
• 24. Rosińska K, Jedynak P.: Jak nauczyć studentów krytycznego myślenia i poprawnego dobierania źródeł, bezpłatny ebook, https://ebook.pwn.pl/LP/infodzungla/?utm_source=google&utm_medium=cpc&utm_campaign=0063_infodzungla&gad_source=1&gclid=EAIaIQobChMImNPwn_qXhwMVaWiRBR3e8oBEAAYASAAEgJU3PD_BwE, data dostępu 9.07.2024.
• 25. Bruckam A. S.: Czy można ufać Wikipedii? Społeczności internetowe i konstrukcja wiedzy, Warszawa 2022.