Wykorzystanie technik modelowania w metodyce diagnozowania ergonomicznego układu operator-maszyna-otoczenie

• Autorzy: Grabarek I.

Warianty tytułu

EN

Application of modelling techniques in ergonomic diagnostics methods of the operator-machine-material environment system

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono problemy diagnozowania ergonomicznego układu operator–pojazd–otoczenie. Podstawą sformułowanych założeń metodycznych procedur diagnozowania ergonomicznego były badania własne i przegląd literatury, w wyniku czego opracowano dwie autorskie metody oceny: wagową, wagowo-rozmytą. Określają one globalnym współczynnikiem diagnozy poziom ergonomicznej jakości układu. Podstawą proponowanych metod są badania ankietowo-ekspertowe, w wyniku których uzyskuje się cechy priorytetowe i ich wagi, charakteryzujące czynniki: ludzki, konstrukcyjno-techniczny i materialnego środowiska pracy oraz cząstkowe wskaźniki poziomu ergonomicznej jakości. Warunkiem zastosowania metody wagowo-rozmytej było opracowanie lingwistycznego modelu heurystycznego oceny (z wykorzystaniem implikacji w dziedzinie zbiorów rozmytych). Metodę wagową i wagowo-rozmytą zweryfikowano na przykładzie stanowisk pracy w lokomotywach elektrycznych, tworząc zbiór cech priorytetowych i ich wag dla badanej grupy pojazdów.

EN

This papers concerns the problems of ergonomic diagnosis in operator-vehicle-environment systems. The author’s own research and solutions derived from the literature of the subject served as a basis for formulating the methodical assumptions informing on ergonomic diagnosis procedures. Concerning the procedures author develops two evaluation methods of her own, referred to respectively as the weighted, weighted-fuzzy. These are designed to asses a system’s ergonomic level using global diagnosis coefficients. In these two methods, questionnaire/expert based surveys are used to determine the priority features (and their weights) which characterize the human factor, the design/technological factor and the material work environment factor as well as individual ergonomic quality components. To use the weighted-fuzzy method, it was necessary to develop a linguistic heuristic evaluation model (using fuzzy set implications). The weighted and weighted-fuzzy methods were verified using the example of electric locomotives as a set of priority features was created and feature weights were assigned for the studied group of vehicles.

Słowa kluczowe

PL

diagnoza ergonomiczna; układ operator-pojazd-otoczenie; modelowanie; zbiory rozmyte

EN

ergonomic diagnosis; operator-vehicle-environment system; modelling; fuzzy sets

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Rolniczej
• Czasopismo: Inżynieria Rolnicza
• Rocznik: 2005
• Tom: R. 9, nr 8
• Strony: 71--79
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., tab.

Twórcy

autor

Grabarek I.

• Wydział Transportu, Politechnika Warszawska

Bibliografia

• Evans G.W., Karwowski W. 1998. A perspective on mathematical modelling in human factors. Applications of Fuzzy Set Theory In Human Factors, Elsevier.
• Grabarek I. 2000. Inquiry Research of Experts as the Basis for the Ergonomic Evaluation of Working Places. ERGON – AXIA’2000 , Proceedings of the Second International Conference on Ergonomics and Safety for Global Business Quality and Productivity. Central Institute for Labour Protection, 19 – 21.05, Warsaw , pp. 387-390.
• Grabarek I. 2002. Ergonomic Diagnosis of the Driver’s Workplace in an Electric Locomotive. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, Vol.8, No. 2: 225-242.
• Grabarek I. 2003. Diagnozowanie ergonomiczne układu operator-pojazd szynowyotoczenie. Zeszyty Naukowe Wydziału Transportu Politechniki Warszawskiej, 51, s. 189.
• Tytyk E. 1991. Metodologia projektowania ergonomicznego w budowie maszyn. Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, seria Rozprawy, nr 252, Poznań.
• Tytyk E. 2001. Projektowanie ergonomiczne. PWN, Warszawa.
• Yager R.R., Filev D.P. 1995. Podstawy modelowania i sterowania rozmytego. WNT, Warszawa.
• Zadeh L.1975. The Concept of a Linguistic Variable and its Application to approximate reasoning (part I and II). Information Sciences, 8.