Wybrane aspekty teoretyczne badań termoluminescencji w porcelanie elektrotechnicznej - omówienie

• Autorzy: Sobota R.

Warianty tytułu

EN

Selected theoretical aspects of thermoluminescence studies of electrotechnical porcelain: a review

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono aspekty teoretyczne niekonwencjonalnej, a zarazem pionierskiej metody badań porcelany elektrotechnicznej w oparciu o zjawisko termoluminescencji (TL). Metoda TL pozwala określić charakter struktury defektowej materiału ceramicznego używanego do produkcji porcelanowych izolatorów elektroenergetycznych (w elektroenergetyce najczęściej stosowanymi masami ceramicznymi są C120 i C130). Duża liczba defektów w materiale porcelanowym może świadczyć o złej jakości izolatora w wyniku niejednorodności materiału, dodatkowych domieszek, zaburzeń w sieci krystalicznej itp. Występujące defekty w strukturze powodują powstanie zlokalizowanych stanów energetycznych wewnątrz przerwy wzbronionej, toteż możliwym jest opracowanie metody identyfikującej te defekty na podstawie rejestracji światła emitowanego podczas rekombinacji promienistej na defektach pełniących role centrów rekombinacji.

EN

Theoretical aspects of an unconventional and pioneer method of study of electrotechnical porcelain based on the thermo luminescence phenomenon (TL) are depicted in the paper. The TL method gives opportunity to determine a defect structure character of ceramic material applied for production of porcelain electroenergetic insulators; C120 and C130 masses are most frequently used in electroenergetics. A large number of defects in the porcelain material can testify to the bad quality of an insulator as a result of material non-uniformity, additives presence, crystalline lattice disturbance etc. The structural defects cause the appearance of localised energetic states inside the forbidden gap, therefore it is possible to develop a method of identification of those defects basing on recording a light emitted during radiant recombination on the defects that perform a role of recombination centres.

Słowa kluczowe

PL

termoluminescencja; porcelana elektrotechniczna; izolator ceramiczny

EN

thermoluminescence; electrotechnical porcelain; ceramic insulator

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Ceramiczne
• Czasopismo: Materiały Ceramiczne
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 69, nr 2
• Strony: 115--119
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Sobota R.

• Politechnika Częstochowska, Wydział Elektryczny, Instytut Optoelektroniki i Systemów Pomiarowych, al. Armii Krajowej 17, 42-200 Częstochowa

Bibliografia

• [1] Celiński, Z.: Materiałoznawstwo elektrotechniczne, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa, (2011).
• [2] Pohl, Z.: Izolatory Elektroenergetyczne, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, (1995).
• [3] ZAPEL S.A.: Materiały konferencyjne i protokoły badawcze Zakładu Porcelany Elektrotechnicznej, Boguchwała, (2012).
• [4] Antoniewicz, J.: Własności dielektryków: Tablice i wykresy, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa, (1971).
• [5] Ramzaev, V., Goksu, Y.: Cumulative dose assessment using thermoluminescence properties of porcelain isolators as evidence of a severe radiation accident in the Republic of Sakha (Yakutia), Russia, 1978, Health Phys., 91, 3, (2006), 263-269.
• [6] Ramzaev, V., Mishin, A., Golikov, V., Argunova, T., Ushnitski, V., Zhuravskaya, A., Sobakin, P., Brown, J., Strand, P.: Radioecological studies at the Kraton-3 underground nuclear explosion site in 1978 - 2007, J. Environ. Radioactiv., 100, 12, (2009), 1092-1099.
• [7] Liritzis, I.: Surface dating by luminescence: An overview, Geochronometria, 38, 3, (2011), 292-302.
• [8] Sobota, R.: Thermoluminescence Phenomena of Electrical Porcelain, Thomson-Reuters CPCI-S i SCOPUS, The 8th International Scientific Symposium on Electrical Power Engineering - Stará Lesná, Slovakia, (2015).
• [9] Wang, W. D.: Study and progress of the thermoluminescence dating of the ancient pottery and porcelain, Sci. China Ser. E Techn. Sci., 52, 6, (2009), 1613-1640.
• [10] Mandowski, A., Orzechowski, J., Mandowska, E.: Kinetics of excitation in TL and OSL detectors, Optical Mater., 32, 12, (2010), 1568-1572.
• [11] Mandowski, A.: How to detect trap cluster systems?, Rad. Meas., 43, 2-6, (2008), 167-170.
• [12] Sobota, R., Mandowski, A., Mandowska, E.: Luminescencja izolatorów ceramicznych sieci energetycznych średnich napięć, Elektronika: konstrukcje, technologie, zastosowania, 53, 11, (2012), 109-111.
• [13] Mandowski, A.: On the verification of the simple trap model by simultaneous TL/TSC measurements, Physica B: Condens. Matter, 358, 1-4, (2005), 166-173.
• [14] Niewiadomski, T.: Dozymetria termoluminescencyjna w praktyce, Instytut Fizyki Jądrowej, Raport nr 1550/D, Wyd. 1, Kraków, (1991).

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).