Nieinwazyjne badania spektroskopowe rysunków Szymona Czechowicza i jego uczniów

• Autorzy: Doleżyńska-Sewerniak Ewa , Jendrzejewski Rafał , Klisińska-Kopacz Anna

Identyfikatory

DOI

10.17425/WK59CZECHOWICZ

Warianty tytułu

EN

Non-invasive spectroscope analysis of sketches by Szymon Czechowicz and his students

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Badania przedstawione w niniejszej pracy miały na celu scharakteryzowanie narzędzi rysunkowych stosowanych w warsztacie Szymona Czechowicza (1689–1775). Badaniom poddano 41 prac pochodzących ze zbiorów Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Muzeum Narodowego w Krakowie oraz Muzeum Narodowego w Warszawie. Rysunki były badane za pomocą technik nieinwazyjnych, takich jak spektroskopia Ramana (RS), spektroskopia fluorescencji rentgenowskiej (XRF), technika „fałszywych kolorów” (IRFC) oraz bliska podczerwień (NIR). Trzy próbki poddano również energodyspersyjnej mikroanalizie rentgenowskiej (SEM-EDS). Badania pozwoliły na analizę składu chemicznego linii rysunków oraz rozpoznanie wśród narzędzi rysunkowych: sangwiny oraz czerwonej kredki składającej się z czerwonej ochry, minii oraz białych wypełniaczy w postaci kredy i gipsu, sepii, bistru, czarnego tuszu węglowego, ołówka grafitowego, węgla a także czarnej kredki (z czerni kostnej). Zidentyfikowane materiały są charakterystyczne dla XVIII wieku oraz obszarów geograficznych, na jakich artysta działał. Wyniki przeprowadzonych badań mogą być wykorzystywane do porównań z innymi szkicami przypisywanymi malarzowi w celu weryfikacji ich atrybucji.

EN

The research presented in this study was to characterise the drawing tools used by Szymon Czechowicz (1689–1775). 41 works from the collections of the Jagiellonian University Museum, the National Museum in Krakow and the National Museum in Warsaw were analysed. The sketches were examined using the non-invasive technologies such as: Raman spectroscopy (RS), x-ray fluorescence spectroscopy (XRF), infrared false colour (IRFC) and near-infrared (NIR). Three samples also underwent Energy Dispersive Xray microanalysis (SEM-EDS). The research allowed for analysing the chemical content of drawing lines and identifying the following among drawing tools: sanguine and a red crayon consisting of red ochre, red lead and white fillers such as chalk and gypsum, sepia, bistre, carbon-based black ink, lead pencil, charcoal and ivory black (bone char). The identified materials are typical for the 18ᵗʰ century and the geographical areas in which the artist worked. The results of the carried out research can be used for comparison with other sketches attributed to the painter in order to verify the claims.

Słowa kluczowe

PL

Szymon Czechowicz; warsztat artysty w XVIII wieku; identyfikacja narzędzi rysunkowych; badania nieinwazyjne; RS; XRF; NIR; IRFC

EN

Szymon Czechowicz; artist’s kit in the 18th century; identification of drawing tools; non-invasive research RS; XRF; NIR; IRFC

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2019
• Tom: Nr 59
• Strony: 133--144
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., il..

Twórcy

autor

Doleżyńska-Sewerniak Ewa

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

autor

Jendrzejewski Rafał

• Instytut Maszyn Przepływowych Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku

autor

Klisińska-Kopacz Anna

• Muzeum Narodowe w Krakowie

Bibliografia

• 1. F. Froment, A. Tournie, P. Colomban, Raman identification of natural red to yellow pigments: ochre and iron-containing ores, „Journal of Raman Spectroscopy”, 2008, nr 39, s. 560–568.
• 2. L. Burgio, R. J. H. Clark, Library of FT-Raman spectra of pigments, minerals, pigment media and varnishes, and supplement to existing library of Raman spectra of pigments with visible excitation, „Spectrochim Acta A” 2001, nr 57, s. 1491–1521.
• 3. M.L. Roldán, S.A. Centeno, A. Rizzo, An improved methodology for the characterization and identifi cation of sepia in works of art. by normal Raman and SERS, complemented by FTIR, Py-GC/ MS, and XRF, „Journal of Raman Spectroscopy”, 2014, nr 45, s. 1160–1171.
• 4. A.S. Lee, V. Otieno-Alego, D.C. Creagh, Identification of iron-gall inks with near-infrared Raman microspectroscopy, „Journal of Raman Spectroscopy”, 2008, nr 39, s. 1079–1084.
• 5. Wł. Sobucki, Atramenty żelazowo-galusowe, „Ochrona Zabytków”, XLIX, 1996, nr 3, s. 281–291.
• 6. L.P. Sarma, P.S.R. Prasad, N. Ravikumar, Raman spectroscopic study of phase transitions in natural gypsum, „Journal of Raman Spectrosopy”, 1998, nr 29, s. 851–856.
• 7. E.P. Tomasini, E.B. Halac, M. Reinoso, E.J. Di Liscia, M.S. Maier, Micro-Raman spectroscopy of carbon-based black pigments, „Journal of Raman Spectrosopy”, 201, nr 43, s. 1671–1675.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).