Symbolika średniowiecznych ogrodów przyklasztornych i ich roślinność

• Autorzy: Pudelska Krystyna , Mirosław Anna

Warianty tytułu

EN

Symbolism of medeival monastic gardens and its greenery

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Średniowieczne klasztory były miejscem, w którym mnisi dzięki modlitwom i kontemplacji mogli zbliżyć się do Boga. Symbolika związana z wiarą wypełniała nie tylko kościół, ale i towarzyszące im ogrody. O raju utraconym przypominały zakonnikom sady, zielniki, ogrody uprawowe oraz wirydarz, który swoją wymową najpełniej oddawał ducha epoki. W pracy wykorzystano piśmiennictwo dotyczące bogatej symboliki roślin. Ich barwa i kształt odnosiły się do wielu znaczeń. Białe lilie nierozerwalnie kojarzone były z czystością i dziewictwem Maryi, cierpienie symbolizowały czerwone maki i męczennica błękitna, a róża stała się symbolem wielkiej miłości Boga do ludzi. Rośliny w średniowiecznych założeniach klasztornych służyły zatem nie tylko do zaspokajania doczesnych potrzeb mnichów ale stanowiły pomost łączący sacrum z profanum.

EN

Medieval monastery was a place where monks by prayer and contemplation were able to get closer to the God. Symbols related to faith filled not only the church but also the surrounding gardens. The monks were reminded about lost paradise by orchards, herbal gardens, vegetable garden sand in particular by cloister, which gave the most accurate image of the age. Each of them was filled with various plants. Their color and shape relate to a number of meanings. White lilies were inseparably associated with purity and virginity of Mary, the suffering was symbolized by red poppies and the blue passion flower, and a rose became a symbol of the God’s love for people. Therefore plants in medieval monasteries can be calleda bridge between the sacrum and profanum.

Słowa kluczowe

PL

symbolika; rośliny; ogrody; średniowieczne założenia klasztorne

EN

symbolism; plants; gardens; medieval monastic foundations

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej ; Polska Akademia Nauk, Oddział w Lublinie
• Czasopismo: Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych
• Rocznik: 2013
• Tom: T. 9, nr 2
• Strony: 49--56
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., fig., ryc.

Twórcy

autor

Pudelska Krystyna

• Instytut Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

autor

Mirosław Anna

• Instytut Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

Bibliografia

• 1.Chauliat E., 1908. Plan de l'abbaye de Royaumont, Bull. Monumental, t. 72, s. 232– 233.
• 2. Delumeau J., 1996. Historia raju, PIW, Warszawa.
• 3.Gurevič A., 1976. Kategorie kultury średniowiecznej, PIW, Warszawa.
• 4.Hani J., 1994. Symbolika świątyni chrześcijańskiej, Znak, Kraków. J
• 5.Jarosiński R. (red.), 1991. Leksykon symboli, Wyd. ROK, Warszawa.
• 6.Krenz M., 1997. Architektura znaczeń, Wyd. Polit. Gdańskiej, s. 35.
• 7.Krenz M., 2005. Średniowieczna symbolika wirydarzy klasztornych, ZW „Nomos”, Kraków.
• 8.Majdecka-Strzeżek A., 2003. Zieleń obiektów sakralnych w Polsce – tradycja i współczesność. Semin. nauk. „Ogrody przyświątynne i klasztorne – rekonstrukcja, rewaloryzacja, pielęgnacja”, Wrocław, s. 87–101.
• 9.Majdecki L., 2010. Historia ogrodów, t. 1, Od starożytności po barok, PWN, Warszawa, s. 61–80.
• 10.Pudelska K., 2006. Wirydarz – klasztorny ogród ozdobny, Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., z. 510, 523–30.
• 11.Rogowski R., 2003. Teologiczny wymiar przestrzeni – mistyka ogrodu. Semin. nauk. „Ogrody przyświątynne i klasztorne – rekonstrukcja, rewaloryzacja, pielęgnacja”, Wrocław, s. 9–15.
• 12.Rotter L., Marecki J., 2007. Symbolika roślin. Heraldyka i symbolika chrześcijańska, Wyd. Nauk. PAT, Kraków.
• Internet
• 13. http://www.polomuseale.firenze.it/catalogo/scheda.asp
• 14. http://www.wga.hu/frames-e.html?/html/p/paolo/venezian/index.html