Ewolucja Doliny Dolnej Warty od XVII do XX w. na podstawie analiz kartograficznych

• Autorzy: Goraj M.

Warianty tytułu

EN

Evolution of the lower Valley Warta of XVII to XX century on the analysis based on cartographic

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Niniejsza analiza stanowiąca część pracy doktorskiej dotyczy reinterpretacji danych kartograficznych ukazujących się od XVII do końca XX w. W analizie elementów hydrograficznych przyjęto skalę dokumentów 1: 100 000 w pięciu niezależnie kartowanych map. Ewolucję układów hydrograficznych Dolina Dolnej Warty rozpatrywano na odcinku od Gorzowa Wielkopolskiego do Kostrzyna nad Odrą. Celem niniejsze analizy jest próba odtworzenia zmian hydrograficznych od XVII do XX w. wskazanego obszaru badawczego. W analizie wykorzystano również mapy przeglądowe z XVI w. porównując elementy sieci rzecznej oraz dokonując oceny ich wiarygodności i zasięgu przemian stosunków wodnych związanych z antropopresją. Różny poziom kartometryczności map przeglądowych, oraz sposób prezentacji treści hydrograficznej ograniczają ich przydatność w analizach przestrzennych, ale należy podkreślić, że są potrzebnym źródłem informacji wzbogacając zakres danych na rozpatrywanym obszarze.

EN

This analysis forms part of the doctoral thesis concerns the reinterpretation of cartographic data appearing from the seventeenth to the end of the twentieth century. In this analysis, hydrographic elements of the documents adopted scale of 1: 100 000 in five independently mapping maps. The evolution of hydrographic systems considered in the section from Gorzow Wielkopolski to Kostrzyn on Oder – lower course of the Warta River at the mouth of the Oder near Kostrzyn - Lower Warta Valley. The analysis also used maps inspection of the sixteenth century. Comparing the river network elements and by assessing the reliability and range of changes of waterrelated anthropopressure. Different levels of cartometric maps for review and presentation of content hydrographic limit their usefulness in spatial analyzes, but it should be emphasized that they are an invaluable source of information enriching the range of data in the relevant area.

Słowa kluczowe

PL

zmiany stosunków wodnych; dolina dolnej Warty; zmiany sieci hydrograficznej

EN

water relations; lower Warta valley; change the hydrographic network

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 28
• Strony: 99--120
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., ryc., wykr., map.

Twórcy

autor

Goraj M.

• Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego, Zielona Góra, Polska

Bibliografia

• Buczek K., 1935: Prace kartografów pruskich w Polsce za czasów Stanisława Augusta na tle współczesnej kartografii polskiej. Pr. Kom. Atlasu Historycznego Polski, z. 3, Kraków: 115-305.
• Choiński A., Ciuoa T., Czaja S., Chełmicki W., Drwal J., Graf R., Jokiel P., Kaniecki A., Pociask-Karteczka J., Wrzesiński D., 2010: Woda-Środowisko-Żmiany – Zmiany stosunków wodnych w czasach historycznych (red.): A. Kaniecki, A. Baczyńska, Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Poznań.
• Dobosz J., Łukasiewicz D., Kamieński A., Trepczyk J., Wydra A., Żerko S., 1991: Kostrzyn nad odrą – dzieje dawne i nowe [w:] Instytut Zachodni, Instytut Naukowo – Badawczy Poznań[red.]J. Marczewski, Poznań.
• Graf R., Kaniecki A., Medyńska – Gulij B., 2008: Badania fizjograficzne nad polską zachodnią, Dawne mapy jako źródło informacji o wodach śródlądowych i stosunku ich antropogenicznych przeobrażeń.
• Jankowska M., 1993: Okoliczności i sposób opracowania pruskiej mapy topograficznej z I połowy XIX w. w skali 1: 25 000. Roczn. Akad. Roln. w Poznaniu: 38-45.
• Kaniecki A., 2004: Poznań. Dzieje miasta wodą pisane. PTPN, Poznań.
• Kaniecki A., 2007: Atrakcyjność starych przekazów kartograficznych dla współczesnych badań środowiskowych [w:] Informacja geograficzna w kształtowaniu i ochronie ogrodowiska przyrodniczego (red.): B. Medyńska-Gulij, L. Kaczmarek Bogucki Wyd. Nauk., Poznań: 11-22.
• Kępińska-Kasprzak M., Wilczak M., Terlecki P., 2014: Ekofizjografia Województwa Lubuskiego – wody powierzchniowe na obszarze województwa lubuskiego [w:] opracowanie studialne Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego (red.): M. Kępińska – Kasprzak, Zielona Góra.
• Madej J., 1987: „Polonia... 1770” Karola de Pertheesa na tle osiemnastowiecznej kartografii polskiej i krajów ościennych. Bibl. Narod. Zakł. Zb. Kart., Zab. Pol. Kart., z. 6. Warszawa.
• Mapa hydrograficzna Polski – postać rastrowa (skany map) o rozdzielczości odpowiadającej skali 1:50 000;
• Mikulski Z., 1978: Zarys historii hydrologii na ziemiach polskich [w:] Historia hydrologii (red.): A. Biswas, PWN, Warszawa.
• Nowicki Z. (red.), 2007: Jednolite części wód podziemnych (JCWPd) – charakterystyka geologiczna i hydrogeologiczna – Państwowa służba hydrologiczna Warszawa.
• Piasecka J. 1974: Zmiany hydrograficzne doliny Warty w okresie ostatnich 200 lat. Czas. Geogr., t. XLV, z. 4: 229-238.
• Plit J., 2010: Słowo wstępne. Krajobrazy kulturowe dolin rzecznych. Potencjał i wykorzystanie. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG nr 13, Sosnowiec,: 11.
• Rastrowa Mapa Podziału Hydrologicznego Polski wykonana w 2007 r. na podstawie danych IMGW.
• Rudziński Z., Chara P., 2010: Chronione obszary powiatu gorzowskiego [w:] Starostwo powiatowe w Gorzowie Wlkp. (red:) H. Rudzińska, Gorzów Wielkopolski.
• Rymar E., 1999: Studia i materiały z dziejów Nowej Marchii i Gorzowa: szkice historyczne. Gorzów Wlkp.: Towarzystwo Przyjaciół Archiwum i Pamiątek Przeszłości: 8-15.
• Sadurski A., Paczyśki B., 2007 Hydrogeologia regionalna Polski [w:] Państwowy Instytut Geograficzny (red.): A. Sadurski, B. Paczyśki, Warszawa.
• Saliszczew K.A., 2003: Kartografia ogólna, wyd. III, B. Horodyskiego (red.): Wyd. Nauk. PWN, Warszawa: 267-268.
• Scharfe W., Scheerschmidt H., 2000: Berlin-Brandenburg im Kartenbild. Staadtsbibliothek zu Berlin, Berlin.
• Sirko M., 1999: Zarys historii kartografii. Wyd. Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Skrycki R., 2008: Dzieje kartografii nowej do końca XVIII w. [w:] Di (red.): S. Alexandrowicz, R. Gaziński, Warszawa.
• Wojnowski J. (red), 2005: Wielka Encyklopedia PWN – tom 29: 10-11, tom 27: 507, Warszawa.
• Wypychowska D., Szymoński P., 2002: Park Narodowy Ujście Warty MULTICO oficyna wydawnicza, Kraków.