Shaping the traditional landscape of rural areas – programs and methods

• Autorzy: Kuriata Z. , Niedźwiecka-Filipiak I. , Piotrowski M.

Warianty tytułu

PL

Kształtowanie tradycyjnego krajobrazu obszarów wiejskich – programy i metody

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

From historical viewpoint, the character of development of polish village was quite natural, harmoniously fitted into the surroundings, with due respect towards traditional values and the region. This long existing process of tending rural space currently undergoes rapid turmoil causing the loss of primal nature of the countryside. Typically urban elements tend to appear here increasingly more often, when at the same time the traditional architecture, climate and genius loci seem to fade into the past. Hence the need to seek solutions that would counteract the aggravation of traditional rural landscape and support order restoring trends. In year 2002 the Institute of Landscape Architecture of the University of Life Sciences in Wrocław in cooperation with marshal and municipal offices initiated such action by implementing projects within Countryside Renewal Program and the Rural Network of the Most Interesting Villages. All the work is being conducted in three provinces: Lower Silesia, Opole and Silesia and covers the period from 2002 to 2013.

PL

Historycznie wieś rozwijała się bardzo naturalnie, harmonijnie wpisując się w otoczenie, szanując zastane wartości i miejsce, w którym powstawała. Dotychczasowy sposób zagospodarowania zostaje w ostatnich latach gwałtownie zmieniany, do tego stopnia, że wieś traci swój pierwotny charakter. Coraz częściej pojawiają się w jej obszarze elementy typowo miejskie, a do tego gwałtownie odchodzi w przeszłość tradycyjna architektura, klimat i magia miejsca. Stąd konieczność szukania takich rozwiązań, które by temu przeciwdziałały i pokazywały nowe rozwiązania prawidłowego kształtowania przestrzeni wiejskiej i zatrzymywały degradację jej tradycyjnego krajobrazu kulturowego. Instytut Architektury Krajobrazu Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu podjął w roku 2002 takie działania rozpoczynając współpracę z urzędami marszałkowskimi i urzędami gmin realizując projekty w ramach Programu Odnowy Wsi oraz Sieci Najciekawszych Wsi. Prace takie prowadzone są na terenie trzech województw: woj. dolnośląskiego, opolskiego i śląskiego od roku 2002 do 2013.

Słowa kluczowe

EN

rural areas; cultural landscape; spatial programme

PL

obszary wiejskie; krajobraz kulturowy; projekty przestrzenne

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2014
• Tom: nr 23
• Strony: 177--202
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz., rys., fot.

Twórcy

autor

Kuriata Z.

• University of Environmental and Life Sciences in Wroclaw, Institute of Landscape Architecture, Wroclaw, Poland

autor

Niedźwiecka-Filipiak I.

• University of Environmental and Life Sciences in Wroclaw, Institute of Landscape Architecture, Wroclaw, Poland

autor

Piotrowski M.

• University of Environmental and Life Sciences in Wroclaw, Institute of Landscape Architecture, Wroclaw, Poland

Bibliografia

• Burkhard L., 1994: Landschaft ist transitorisch, München: 38-43.
• Chowaniec M., 1986: Zarys teorii i zasad kształtowania osiedli i terenów wiejskich, published by Zakład Graficzny Politechniki Krakowskiej, Kraków: 106.
• Eco U., 2013. Historia krain i miejsc legendarnych, Dom Wydawniczy REBIS Sp. z o.o., Poznań: 305-312.
• Fuhraman Chr., 2013: Przyszłość krajobrazu kulturowego. Strategie projektowania i odnowy obszarów wiejskich Monograph Współczesny krajobraz wsi – szanse i zagrożenia, Wyd. Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego, Wrocław: 69-70.
• Idziak W., 2004: O odnowie wsi, Wyd. Fundacja Wspomagania Wsi, Warszawa: 33.
• Idziak W., 2008: Wymyślić wieś od nowa. Wioski tematyczne, Wyd. Alta Press, Koszalin.
• Kułakowska-Lis J. (ed.), 2013: Kresy w starej fotografii, Introduction by J. Majewski, Wydawnictwo BOSZ, Olszanica: 6-7.
• Kuriata Z., 1987: Modele powierzchniowe ośrodków gospodarczych (zagród) specjalistycznych gospodarstw chłopskich, typescript of doctoral dissertation, Wrocław.
• Kuriata Z., 1999: Droga, jako element wpływający na układ przestrzenny wsi, Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej w Krakowie, nr 350, Kraków: 81-86.
• Kuriata Z., 2005: Metoda opracowania planu rozwoju miejscowości, Architektura Krajobrazu 1-2/2005: 27-33.
• Kuriata Z., 2005. Rola opracowań z zakresu odnowy wsi w planach zagospodarowania przestrzennego, Przegląd komunalny, Nr 7, (30)/2005: 40-44.
• Kuriata Z., 2013: Nowa jakość wiejskich obiektów użyteczności publicznej, Artykuł na stronie internetowej Zespołu Koordynacji KSOW, Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA. (Webpage article)http://ksow.pl/news/entry/3764-przyjazna-wies-relacja-z-konferencji-pt.html
• Kuriata Z., Niedźwiecka-Filipiak I., 2012: Nowy krajobraz wsi dolnośląskiej, Wyd. Urzędu Marszałkowskiego Dolnego Śląska, Wrocław: 7.
• Kuriata Z., Niedźwiecka-Filipiak I., 2013: Przekształcenia krajobrazu wsi Dolnego Śląska, Monograph Współczesny krajobraz wsi – szanse i zagrożenia, Wyd. Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego, Wrocław: 12.
• Mizia S., 1997: Historia Śląska, popularny zarys dziejów, Wydawnictwo Rzeka, Wrocław: 43-45, 69.
• Myczkowski Z., 2003: Krajobraz wyrazem tożsamości w wybranych obszarach chronionych w Polsce, Wyd. Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• Myga-Piątek U., 2012: Krajobrazy kulturowe. Aspekty ewolucyjne i typologiczne, Uniwersytet Śląski, Katowice: 170-173.
• Myga-Piątek U., 2008: Krajobrazy kulturowe Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Rozważania o przyrodzie, historii, wartościach i zagrożeniach, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, Nr 10, Sosnowiec: 359-360.
• Niedźwiecka-Filipiak I., 2003: Program Odnowy Wsi w opracowaniach Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Architektura Krajobrazu, Nr 1-2/2003, Wrocław: 45-53.
• Niedźwiecka -Filipiak I., 2009: Wyróżniki krajobrazu i architektury wsi Polski południowo-zachodniej. Monograph, Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław.
• Niedźwiecka-Filipiak I., Kuriata Z., 2009: Zagospodarowanie przestrzenne wsi w pracach Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego Nr 12, Sosnowiec: 206-214.
• Niedźwiecka-Filipiak I., Kuriata Z., 2010: Architektura krajobrazu w Programie Odnowy Wsi opolskiej, Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław: 11, 13-14, 24-26, 28-35, 37-39.
• Pawłowska K., 2001: Idea swojskości miasta. Politechnika Krakowska, Kraków.
• Pawłowska K., 2008: Idea i metody partycypacji społecznej w architekturze krajobrazu, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, Nr 10, Sosnowiec: 617-624.
• Plit J., 2011: Piętno władzy i właścicieli odciśnięte w krajobrazie kulturowym, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 15, Sosnowiec: 125-138.
• Schawerda P., 2004: Rola Europejskiej Wspólnoty Roboczej (ARGE) ds. Rozwoju Terenów wiejskich i Odnowy wsi w procesie odtwarzania wsi w Europie, Pomorski program odnowy wsi, Doświadczenia gmin w latach 2001-2003, Gdańsk: 26-30.
• Sieci najpiękniejszych wsi. Opracowanie eksperckie projektu –możliwości utworzenia sieci. Opole 2012, (red.): R. Wilczyński, Zespół redakcyjny: Niedźwiecka-Filipiak I., Kuriata Z., Solisz I., Rybak K., Mazurkiewicz M., Nowowiejski R., typescript (webpagearticle) http://www.dziedzictwowsiopolskiej.pl/upload/users/krybak/files/opracowanie_koncepcji
• Sałyga-Rzońca A., Burian M., 2011: Waloryzacja zabytkowego zasobu wsi województwa opolskiego. Cele, metody, praktyka. Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Wojewoda Opolski, Katowice.
• Springer F., 2013: Wanna z kolumnadą. Reportaże o polskiej przestrzeni, Wyd. Czarne, Wołowiec: 9, 16.
• Szymski A. M., Dawidowski R., 2006: Architektura krajobrazu, Wyd. Walkowska, Szczecin: 12-13.
• Waloryzacja zabytkowego zasobu wsi województwa opolskiego. Cele, metody, praktyka. Development: Sałyga-Rzońca A., Burian M., Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Wojewoda Opolski, Katowice, 2011.
• Wilczyński R., 2000: Odnowa wsi perspektywą rozwoju obszarów wiejskich w Polsce – Doświadczenia województwa opolskiego, Fundacja Fundusz Współpracy, Program AGROLINIA 2000, Poznań: 11-17.
• Wilczyński R., 2007: Specyfika opolskiego programu odnowy wsi [w:] Odnowa wsi w integrującej się Europie, Problemy Rozwoju Wsi i Rolnictwa, Wydawnictwo IRWiR, PAN: 181-193.
• Wilczyński R., Niedźwiecka-Filipiak I., 2013: Sieć najciekawszych wsi szansą na zachowanie dziedzictwa kulturowego i ich rozwój. Monograph Współczesny krajobraz wsi – szanse i zagrożenia, Wyd. Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego, Wrocław: 40-55.