Obfitość opadów w Polsce w przebiegu rocznym

• Autorzy: Kożuchowski K. M.

Warianty tytułu

EN

Annual Course of the Abundance of Precipitation in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł zawiera charakterystykę sezonowych zmian obfitości opadów w Polsce. Zbadano miesięczne i roczne wartości ilorazów sum opadu (Pa) i liczby dni z opadem (L) w okresie 1958-2008 w 21 stacjach meteorologicznych. Ponadto obliczono miesięczne sumy tzw. opadów skorygowanych, tj. sumy odpowiadające średniej rocznej częstości dni z opadem. Opady skorygowane są proporcjonalne rzeczywistej sumy opadu (Pa) i do ilorazu fa/fm, gdzie fa – średnia roczna częstość opadu, fm – częstość miesięczna. Obfitość opadów w Polsce zmienia się sezonowo, przyjmując najwyższe wartości (>5 mm/dzień z opadem) w czerwcu, lipcu lub w sierpniu i najniższe (2-3 mm/dzień z opadem) w okresie od stycznia do marca (rys. 1). W okresach trwających od kwietnia do maja oraz od sierpnia do października obniżona częstość dni z opadem wpływa na zmniejszenie miesięcznych sum opadów, a od listopada do lutego – relacje te odwracają się. Oddziaływania te wyrażają się niedoborami lub nadmiarami opadów, sięgającymi do ok. 15% sumy miesięcznej (rys. 2). Stwierdzono, że średnia miesięczna obfitość opadów (mm/dzień) stanowi ok. 22% zawartości wody opadowej (mm) w atmosferze nad Polską i że udział ten jest stały w ciągu roku.

EN

The article is focused on seasonal variation in the abundance of precipitation in Poland. Monthly and annual values of the quotient of precipitation totals and number of days with precipitation in the period of 1958-2008 in 21 meteorological stations has been analyzed. The monthly values of corrected sums of precipitation (Pc), i.e. precipitation totals respecting the annual average of frequency of days with precipitation have been estimated. The corrected precipitation is proportional to the actual sum of precipitation and to ratio fa /f where fa is the annual average of precipitation frequency and f – the monthly frequency. In the annual course the abundance of precipitation varies from 2-3 mm/day with precipitation in January, February and March to >5 mm in June, July or in August (Fig. 1). In the spring time (A-M) and in the season from August to October the frequency of precipitation is relatively low and the corrected totals of precipitation are respectively relatively higher. In November – March season the opposite relations occur. Due to variation in number of days of precipitation the monthly precipitation totals are redundant or reduced in the scope of ca 15 percent (fig. 2). There have been prooved that relationship of abundance of precipitation (mm/day) and the amount of precipitation water in the atmosphere over Poland (mm) is characterized by the constancy of the ratios of monthly averages of both indices; the ratio is equal to 0.22.

Słowa kluczowe

PL

R. Merecki; obfitość opadów; sezonowe zmiany opadów; zawartość wody opadowej w atmosferze

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2015
• Tom: Z. 1-2
• Strony: 27--38
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Kożuchowski K. M.

• Uniwersytet Łódzki, Filia w Tomaszowie Mazowieckim

Bibliografia

• 1. Atlas klimatyczny Polski. Część tabelaryczna, 1977, WKiŁ, Warszawa, ss. 98.
• 2. Bemas M., Kolendowicz L., 2013, Wpływ cyrkulacji atmosferycznej na występowanie ekstremalnych opadów atmosferycznych w Poznaniu w latach 1920-2010. Badania Fizjograficzne, 4, seria A - Geografia Fizyczna, 7-27.
• 3. Conrad V., Pollak L.W., 1950, Methods in climatology. Harvard Univ. Press, Cambridge, Massachusetts, ss. 459.
• 4. Gregorczyk A., Michalska B., 2001, Zmienność opadów atmosferycznych w Szczecinie w cyklu rocznym w latach 1991-2000. Folia Pomer. Univ. Tech. Stetin., 290 (20), 25-32.
• 5. Kalnay E., Kanamitsu M., Kistler R., Collins W., Deaven D., Gandin L., Iredell M., Saha S., White G., Woollen J., Zhu Y., Leetmaa A., Reynolds R., Chelliah M., Ebisuzaki W., Higgins W., Janowiak J., Mo K.C., Ropalewski C., Wang J., Jenne R., Joseph D., 1996, The NCEP/NCAR 40-year Reana- lysis Project. Bull, of Am. Met. Soc., 77, 437-471.
• 6. Kosiba A., 1972, Klimat Wrocławia w 1962 roku. Acta UWr., Studia Geogr., Prace Obserw. Meteor., 19.
• 7. Kossowska-Cezak U., 1994, O „monsunie europejskim’’. Prz. Geof., 39, 1, 65-73.
• 8. Kożuchowski K., 2011, Klimat Polski. Nowe spojrzenie. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, ss. 293.
• 9. Kożuchowski K., Wibig J., 1988, Kontynentalizm pluwialny w Polsce: zróżnicowanie geograficzne i zmiany wieloletnie. Acta Geogr. Lodz., 55, ss. 102.
• 10. Malinowska M., Miętus M., 2010, Opady o dużym natężeniu w Gdyni i ich uwarunkowania atmosferyczne [w:] Ciupa T., Suligowski R. (red.) Woda w badaniach geograficznych. Instytut Geografii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Kielce, s. 49-58.
• 11. Merecki R., 1914, Klimatologia ziem polskich. Druk. i Litogr. Jana Cotty, Warszawa, ss. 313.
• 12. Niedźwiedź T. (red.), 2003. Słownik meteorologiczny. PTGeof./IMiGW, Warszawa, ss. 496.
• 13. Olechnowicz-Bobrowska B., 1970, Częstość dni z opadem w Polsce. Prace IG PAN, 86, 1-75.
• 14. Pietkiewicz A., 1889, Stosunki opadu atmosferycznego w Warszawie. Pamiętnik Fizjograficzny, 9, 159-199.
• 15. Sobišek B. (red.), 1993, Meteorologicky slovnik vykladovy a terminologicky. Akademia, Ministerstvo životniho prostřeni ČR, Praha, ss. 594.
• 16. Suligowski R., 2004, Struktura czasowa i przestrzenna opadów atmosferycznych w Polsce. Próba regionalizacji. Prace I. G. Akademii Šwiętokrzyskiej, Kielce, 12, s. 112.
• 17. Suligowski R., 2013, Opady maksymalne na potrzeby hydrologii. SGGW, pre_suligowski.pdf
• 18. Świątek M., 2013, Advection of air masses responsible for extreme rainfall totals in Poland, and exemplified by catastrophic floods in Racibórz (July 1997) and Dobczyce (May 2010). Acta Agrophysica, 20(3), 481-494.
• 19. Tamulewicz J., 1993, Struktura pola opadów atmosferycznych Polski w okresie 1951-1980. Wyd. Nauk. UAM, Seria Geografia 56, Poznań, ss.181.
• 20. Wibig J., Siedlecki M., 2007, Przestrzenny i czasowy rozkład zawartości wody opadowej w atmosferze nad Europą (1958-2005). [w:] Piotrowicz K., Twardosz R. (red.) Wahania klimatu w różnych skalach przestrzennych i czasowych. Wyd. UJ., Kraków, 195-204.
• 21. Woś A., 2010, Klimat Polski w drugiej połowie XX wieku. Wyd. Nauk. UAM, Poznań, ss. 489.
• 22. Żmudzka E., 2010, Współczesne zmiany wielkości i charakteru opadów w Tatrach [w:] Nauka a zarządzanie obszarem Tatr i ich otoczeniem, t. I, Zakopane, 157-164.