Bezpieczeństwo cyberprzestrzeni Rzeczypospolitej Polskiej

• Autorzy: Mąkosa Grzegorz

Identyfikatory

DOI

10.37055/sbn/147016

Warianty tytułu

EN

Cyberspace security of Republic of Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł przedstawia cyberprzestrzeń i jej bezpieczeństwo, jako jedno z najistotniejszych zadań i wyzwań państw i organizacji je zrzeszających. Przedstawione zostały definicje i pojęcia związane z problematyką cyberbezpieczeństwa. Cyberbezpieczeństwo jest jednym z najistotniejszych i coraz istotniejszym komponentem bezpieczeństwa narodowego. Cyberbezpieczeństwo państwa obejmuje bezpieczeństwo systemów teleinformatycznych oraz danych w nich przetwarzanych, stosowanych w przestrzeni cyfrowej, tak przez administrację, podmioty publiczne i gospodarcze, jak i przez obywateli. Cyberprzestrzeń jest obszarem działań konfrontacyjnych nie tylko z innymi państwami, ale także z wrogimi organizacjami, jak choćby z grupami ekstremistycznymi, terrorystycznymi czy zorganizowanymi grupami przestępczymi. Artykuł porusza kwestie odpowiedzialności za zapewnienie cyberbezpieczeństwa systemów teleinformatycznych kluczowych krajowych podmiotów, organizacji i instytucji oraz jego wpływu na rozwój działalności państw. Wskazana została odpowiedzialność poszczególnych państw za zapewnienie bezpieczeństwa swojej cyberprzestrzeni. Zapewnienie bezpieczeństwa kraju w cyberprzestrzeni, w tym bezpieczeństwa jego cyberprzestrzeni, to jedno z podstawowych zadań w dziedzinie bezpieczeństwa państwa. Cyberbezpieczeństwo powinno być realizowane zarówno poprzez rozwój zdolności do działań defensywnych (obejmujących ochronę podmiotów działających w cyberprzestrzeni oraz samej cyberprzestrzeni), jak i ofensywnych. Artykuł prezentuje międzynarodowy (europejski) i krajowy kontekst prawny cyberbezpieczeństwa poprzez wskazanie właściwych w tym zakresie regulacji prawnych, takich jak dyrektywy unijne oraz ustawy i rozporządzenia krajowe, i dokumentów strategicznych - takich jak strategie bezpieczeństwa i cyberbezpieczeństwa, tak Unii Europejskiej, jak i Polski. Zaprezentowano także stan bezpieczeństwa cyberprzestrzeni RP w ujęciu ilości i rodzajów incydentów i zdarzeń bezpieczeństwa, stanu podatności systemów teleinformatycznych instytucji państwowych i podmiotów gospodarczych. Przegląd oparty jest na analizie i syntezie informacji przedstawionych w corocznych raportach CSIRT GOV i CSIRT NASK, odpowiedzialnych za bezpieczeństwo najważniejszych, z perspektywy bezpieczeństwa państwa, systemów teleinformatycznych w Polsce.

EN

The article presents cyberspace and its security as one of the most important tasks and challenges of states and organizations associating them. Definitions and concepts related to cybersecurity are presented. Cybersecurity is one of the most important and increasingly important components of national security. State cybersecurity covers the security of ICT systems and the data processed in them, used in the digital space, both by the administration, public and economic entities, and by citizens. Cyberspace is an area of confrontation not only with other countries, but also with hostile organizations, such as extremist and terrorist groups or organized crime groups. The article addresses the issues of responsibility for ensuring the cybersecurity of ICT systems of key national entities, organizations and institutions and its impact on the development of states’ activities. The responsibility of individual countries for ensuring the security of their cyberspace was indicated. Ensuring the security of the country in cyberspace, including the security of its cyberspace, is one of the basic tasks in the field of state security. Cybersecurity should be implemented both through the development of defensive capabilities (including the protection of entities operating in cyberspace and the cyberspace itself) and offensive. The article presents the international (European) and national legal context of cybersecurity by indicating the relevant legal regulations, such as EU directives and national laws and regulations, and strategic documents - such as security and cybersecurity strategies, both for the European Union and Poland. The state of cyberspace security of the Republic of Poland was also presented in terms of the number and types of security incidents and events, and the state of vulnerability of ICT systems of state institutions and business entities. The review is based on the analysis and synthesis of information presented in the annual CSIRT GOV and CSIRT NASK reports, responsible for the security of the most important, from the national security perspective, ICT systems in Poland.

Słowa kluczowe

PL

cyberprzestrzeń; cyberbezpieczeństwo; system teleinformatyczny; zagrożenia cyberbezpieczeństwa; incydenty cyberbezpieczeństwa

EN

cyberspace; cybersecurity; ICT system; cybersecurity threats; cyber security incidents

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Studia Bezpieczeństwa Narodowego
• Rocznik: 2021
• Tom: R. 11, Nr 22
• Strony: 79--97
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz., tab.

Twórcy

autor

Mąkosa Grzegorz

• Doktorant, Wydział Bezpieczeństwa, Logistyki i Zarządzania, Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie, Polska

• https://orcid.org/0000-0003-4232-1251

Bibliografia

• Pozycje zwarte
• [1] Kowalkowski S. (red.), 2011. Niemilitarne zagrożenia bezpieczeństwa publicznego. AON, Warszawa, za Więcaszek-Kuczyńska L., 2014. Zagrożenia bezpieczeństwa informacyjnego, Obronność. Zeszyty Naukowe 2(10)/2014 ISSN 2299-2316.
• [2] Liderman K., 2012. Bezpieczeństwo informacyjne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• [3] Mąkosa G., 2019. Krajowy system cyberbezpieczeństwa RP, [w:] Chabasińska A., Warchał A. (red.). Perspektywy bezpieczeństwa w teorii i praktyce, Wojskowa Akademia Techniczna, Warszawa.
• [4] Mąkosa G., 2020. Bezpieczeństwo cybernetyczne systemów w czwartej rewolucji przemysłowej, [w:] Wojciechowski Z. Zaskórski P. (red.). Czwarta rewolucja przemysłowa. Mity, paradygmaty i zastosowania. Tom 1 Kompetencje i baza narzędziowa Przemysłu 4.0, Wojskowa Akademia Techniczna, Warszawa (a).
• [5] Mąkosa G., 2020. Cyberbezpieczeństwo – wybrane aspekty prawne i organizacyjne, [w:] Śmiałek K. (red.). Dziedziny i sektory bezpieczeństwa narodowego – wybrane zagadnienia, Wojskowa Akademia Techniczna, Warszawa (b).
• [6] Mąkosa G., 2020. Zarządzanie kryzysowe a krajowy system cyberbezpieczeństwa, [w:] Śmiałek K. (red.). Zarządzanie kryzysowe wobec wyzwań i zagrożeń dla bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, Wojskowa Akademia Techniczna, Warszawa (c).
• [7] Nowak E., Nowak M., 2011. Zarys teorii bezpieczeństwa narodowego, Difin SA, Warszawa, za Więcaszek-Kuczyńska L., 2014. Zagrożenia bezpieczeństwa informacyjnego, Obronność. Zeszyty Naukowe 2(10)/2014 ISSN 2299-2316.
• [8] Więcaszek-Kuczyńska L., 2014. Zagrożenia bezpieczeństwa informacyjnego, Obronność. Zeszyty Naukowe 2(10)/2014 ISSN 2299-2316.
• [9] Żebrowski A., 2013. Bezpieczeństwo informacyjne Polski a walka informacyjna, Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych nr 29/2013.
• Dokumenty strategiczne, regulacje prawne i raporty
• [1] Biała Księga Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, 2013. BBN
• [2] Doktryna Cyberbezpieczeństwa RP, 2015. BBN
• [3] Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP, 2014. Kancelaria Prezydenta/Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, BBN.
• [4] Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP, 2020. Kancelaria Prezydenta/Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, BBN.
• [5] Strategia Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022, 2013. BBN.
• [6] Strategia Cyberbezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej na lata 2019–2024, Uchwała nr 125 Rady Ministrów z dnia 22 października 2019 r.
• [7] Krajowe Ramy Polityki Cyberbezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej na lata 2017 – 2022, 2017. RM.
• [8] Plan działań na rzecz wdrażania Krajowych Ram Polityki Cyberbezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej na lata 2017 – 2022, 2017. RM.
• [9] Plan działań w zakresie zapewniania bezpieczeństwa cyberprzestrzeni RP, 2015. RM.
• [10] Polityka Ochrony Cyberprzestrzeni Rzeczypospolitej Polskiej, 2013. RM.
• [11] Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej, 2018. RCB.
• [12] Załącznik 1 do Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej - Standardy służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania infrastruktury krytycznej – dobre praktyki i rekomendacje, 2018. RCB.
• [13] Dyrektywa PE i Rady (UE) 2016/1148 z dnia 6 lipca 2016 r. w sprawie środków na rzecz wysokiego wspólnego poziomu bezpieczeństwa sieci i systemów informatycznych na terytorium Unii, Dz. U. UE L 194/1.
• [14] Ustawa z dnia 26 kwietnia 2017 o zarządzaniu kryzysowym, Dz. U. 2007 Nr 89 poz. 590 z późn. zmianami.
• [15] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2010 r. w sprawie planów ochrony infrastruktury krytycznej, Dz. U. Nr 83 poz. 542.
• [16] Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, Dz.U. 2005 nr 64 poz. 565.
• [17] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych, Dz.U. 2012 poz. 526.
• [18] Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa, Dz.U. 2018 poz. 1560.
• [19] Rozporządzenie Ministra Cyfryzacji z dnia 10 września 2018 r. w sprawie warunków organizacyjnych i technicznych dla podmiotów świadczących usługi z zakresu cyberbezpieczeństwa oraz wewnętrznych struktur organizacyjnych operatorów usług kluczowych odpowiedzialnych za cyberbezpieczeństwo, Dz.U. poz. 1780.
• [20] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 października 2018 r. w sprawie rodzajów dokumentacji dotyczącej cyberbezpieczeństwa systemu informacyjnego wykorzystywanego do świadczenia usługi kluczowej, Dz. U. poz. 2080.
• [21] Krajobraz bezpieczeństwa polskiego Internetu. Raport roczny z działalności CERT Polska 2020, 2021. NASK-PIB, Warszawa.
• [22] Krajobraz bezpieczeństwa polskiego Internetu. Raport roczny z działalności CERT Polska 2019, 2020. NASK-PIB, Warszawa.
• [23] Krajobraz bezpieczeństwa polskiego Internetu. Raport roczny z działalności CERT Polska 2018, 2019. NASK-PIB, Warszawa.
• [24] Raport o stanie bezpieczeństwa cyberprzestrzeni RP w 2020 r., 2021.CSIRT-GOV ABW.
• [25] Raport o stanie bezpieczeństwa cyberprzestrzeni RP w 2019 r., 2020. CSIRT-GOV ABW.
• [26] Raport o stanie bezpieczeństwa cyberprzestrzeni RP w 2018 r., 2019. CSIRT-GOV ABW.
• [27] Raport o stanie bezpieczeństwa cyberprzestrzeni RP w 2017 r., 2018. CSIRT-GOV ABW.
• [28] Raport o stanie bezpieczeństwa cyberprzestrzeni RP w 2016 r., 2017. CSIRT-GOV ABW.
• [29] Raport o stanie bezpieczeństwa cyberprzestrzeni RP w 2015 r., 2016. CSIRT-GOV ABW.

Uwagi

Podwójne liczbowanie bibliografii.