Krajobraz rezydencjonalny – stan zachowania i zagrożenia

• Autorzy: Sikora D.

Warianty tytułu

EN

Residential landscape – existing state and threats

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przez wiele stuleci istotnym wyznacznikiem polskiego krajobrazu była rezydencja i związany z nią sposób zagospodarowania terenów otaczających, co wynikało z właściwych dla minionych epok realiów społeczno-gospodarczych. Obecnie obiekty rezydencjonalne to grupa najbardziej zagrożonych zabytków. W poniższym artykule wskazano jakie są elementy charakterystyczne dla polskiego krajobrazu rezydencjonalnego, określono jaki jest obecny stan zachowania tej części polskiego dziedzictwa kulturowego, a także scharakteryzowano podstawowe zagrożenia dla opisywanego typu krajobrazu. We wnioskach wskazano na konieczność takiego ukierunkowania współczesnych działań w krajobrazie rezydencjonalnym, aby zachować dla przyszłych pokoleń jego charakterystyczne cechy.

EN

Through centuries the important determinant of Polish landscape was residence. It influenced the way of historic development of surrounding landscape. Its dominating role in the landscape was caused by the social and economic circumstances. Presently the historic residences belong to the most endangered group of monuments. In the following article the author pointed the typical features of Polish residential landscape, defined the state of preservation of this part of Polish heritage and discussed the main dangers to such type of landscape. It was stated in the conclusion of the article that the present investments in residential landscape should be conducted in the way guaranteeing saving its basic values for future generations.

Słowa kluczowe

PL

krajobraz rezydencjonalny; stan zachowania substancji zabytkowej; Polska; tożsamość krajobrazu; dziedzictwo kulturowe

EN

residential landscape; existing state of historic structures; Poland; landscape identity; cultural heritage

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 32
• Strony: 83--92
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., ryc., fot.

Twórcy

autor

Sikora D.

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wydział Ogrodnictwa, Biotechnologii i Architektury Krajobrazu, Warszawa, Polska

Bibliografia

• Böhm A., Dobosz P., Jaskanis P., Purchla J., Szmygin B., 2009: Raport o systemie ochrony dziedzictwa kulturowego w Polsce po roku 1989 (red.): J. Purchla, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa: 95.
• Faryna-Paszkiewicz H., 2001: Ogrody w dwudziestoleciu międzywojennym. Zmierzch wielkiej tradycji [w:] Biuletyn Historii Sztuki, nr 1-4: 377-290.
• Karta Krakowska, 2000 [w:] Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Dzieł Sztuki 4 (43)
• Karta Wenecka, 1964 [w:] Vademecum Konserwatora Zabytków (red.): M. Konopka i K. Pawłowski, Biuletyn ICOMOS, Warszawa, 2000: 19-28.
• Loba M., 2008: Andrzej Grzybowski. Polski historyzm współczesny, Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu, Rzeszów: 3-212.
• Michałowski A., 1992: Parki i ogrody zabytkowe w Polsce, stan 1991 rok, Zarząd Ochrony i Konserwacji Zespołów Pałacowo-Ogrodowych, Warszawa: 7-16.
• Michałowski A., 1994: Parki i ogrody zabytkowe w Polsce. Suplement,. Studia i Materiały, Suplement I, Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu, Warszawa: 7.
• Pawlik S., 1926: Historja ogrodnictwa. Przegląd ogrodniczy, R. 9, nr 9: 19-25.
• Rozbicka M., 1999: Siedziby średniej i drobnej szlachty na północno-zachodnim Mazowszu, Wydawnictwo Neriton, Warszawa: 21.
• Sikora D., 2010: Parki historyczne w rejestrze zabytków – ustalenie przedmiotu i zakresu ochrony, problemy weryfikacji rejestru, granice ochrony konserwatorskiej [w:] Kurier Konserwatorski nr 7: 11-16.
• Sikora D., 2014: Park zabytkowy we współczesnym mieście [w:] Współczesne uwarunkowania gospodarowania przestrzenią: szanse i zagrożenia dla zrównoważonego rozwoju (red.): A. Maciejewska, Wydział Geografii i Kartografii Politechniki Warszawskiej, t. 3, Warszawa: 273-287.
• Sikora D., 2015: Zagrożenia dla parków zabytkowych, wynikające z konfliktu wartości przyrodniczych i kulturowych [w:] Czasopismo Techniczne Architektura, R. 112, z. 5-A: 275-290.
• Słownik języka polskiego, (red.) W. Doroszewski, PWN, http://doroszewski.pwn.pl/haslo/rezydencja/ [dostęp 31 sierpnia 2016].
• Springer F., 2013: Wanna z kolumnadą, Wydawnictwo Czarne: 235
• Zarębska T.,1998: Strefa podmiejska w koncepcjach urbanistycznych początków epoki nowożytnej [w:] Miasto z widokiem na wieś, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Warszawa: 111-124.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).