Emisja metanu i tlenku węgla po wysokoenergetycznym wstrząsie górotworu

• Autorzy: Trenczek Stanisław

Warianty tytułu

Methane and carbon monoxide emissions after a high-energy rock mass bump

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przypomniano o możliwości powołania przez organ nadzoru górniczego specjalnych komisji do zbadania przyczyn i okoliczności zdarzeń o charakterze katastrof oraz podano najczęściej przeprowadzane badania przez komisje powypadkowe. Dosyć szczegółowo opisano uwarunkowania, w jakich doszło w JSW S.A. KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Zofiówka” do wysokoenergetycznego wstrząsu, skutkującego tąpnięciem oraz 9 wypadkami, w tym 5 śmiertelnymi. Następnie omówiono zmiany stężenia metanu i stężenia tlenku węgla spowodowane robotami strzałowymi i wstrząsami górotworu, podając kilka charakterystycznych przykładów. W dalszej części podano przykłady przeanalizowanych charakterystyk zmian stężeń metanu i tlenku węgla, które miały miejsce po wstrząsie górotworu powodującym tąpnięcie. Następnie dokonano próby odpowiedzi na pytanie o źródło tlenku węgla i metanu, odnosząc to do uwarunkowań górniczo-geologicznych. W podsumowaniu przedstawiono wnioski wynikające z analiz i badań.

EN

At the beginning, several catastrophe events were recalled, occurring in underground mines, whose causes and circumstances were determined by a special commission appointed by the President of the State Mining Authority. Then, the range of registration of rockmass and air parameters in the case of natural hazards was discussed. On the example of the disaster at the Borynia-Zofiówka-Jastrzębie mine in activity Ruch Zofiówka, the scope of research and analysis of the seismo-acoustic and micro-seismic systems, as well as mine air monitoring for the content of methane and carbon monoxide, were discussed. There was emphasized the importance of research results and analyzes in determining the causes and circumstances of events and final conclusions were cited.

Słowa kluczowe

PL

górnictwo; zagrożenia naturalne; wstrząs górotworu; emisja metanu; emisja tlenku węgla

EN

mining; natural hazards; rock mass bump; methane emission; carbon monoxide emission

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2019
• Tom: T. 75, nr 7
• Strony: 1--10
• Opis fizyczny: Bibliogr. 5 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Trenczek Stanisław

• Instytut Technik Innowacyjnych EMAG, Katowice

Bibliografia

• [1] Analiza wskazań czujników telemetrycznych zabudowanych dla obserwacji aerologicznych i sejsmicznych w rejonie wstrząsu o energii 1,9 x 108J zaistniałego w dniu 5.05.2018 r. o godzinie 10:58, który spowodował tąpnięcie ze skutkami w wyrobiskach wykonanych w pokładach 409/3 i 409/4 w JSW S.A. KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Zofiówka”, w aspekcie określenia przyczyn zmian ich sekwencji przed i po zaistniałym tąpnięciu, przy uwzględnieniu aktywności sejsmicznej, w tym powodowanej robotami strzałowymi. Opracowanie wykonane pod kierunkiem Stanisława Trenczka dla komisji WUG. Dokumentacja ITI EMAG, Katowice, lipiec 2018 r., niepublikowane.
• [2] Analiza zagrożenia metanowego, w kontekście tąpnięcia ze skutkami w wyrobiskach wykonanych w pokładach 409/3 i 409/4, zaistniałego w dniu 5.05.2018 r. o godzinie 10:58 w JSW S.A. KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Zofiówka”, uwzględniająca stosowane metody prognozowania oraz działalność profilaktyczną. Opracowanie wykonane pod kierunkiem Nikodema Szlązaka dla komisji WUG. Dokumentacja AGH, Kraków, lipiec 2018 r., niepublikowane.
• [3] Sprawozdanie Komisji powołanej do zbadania przyczyn i okoliczności tąpnięcia oraz wypadku zbiorowego, zaistniałych w dniu 5 maja 2018 r. w JSW S.A. KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie”, Ruch „Zofiówka” w Jastrzębiu-Zdroju. Dokumentacja WUG, Katowice, październik 2018 r., niepublikowana.
• [4] Statut Wyższego Urzędu Górniczego. Załącznik do zarządzenia Ministra Energii z dnia 3 lipca 2017 r. w sprawie nadania statutu Wyższemu Urzędowi Górniczemu (Dz. Urz. Ministra Energii poz. 10).
• [5] Zarządzenie Nr 41 Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego z dnia 7 maja 2018 r. w sprawie powołania Komisji do zbadania przyczyn i okoliczności tąpnięcia oraz wypadku zbiorowego, zaistniałych w dniu 5 maja 2018 r. w Jastrzębskiej Spółce Węglowej S.A. KWK „Borynia–Zofiówka–Jastrzębie”, Ruch „Zofiówka” w Jastrzębiu-Zdroju (Dz. Urz. WUG poz. 100).

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).