Zarys przyrodniczych i antropogenicznych uwarunkowań rozwoju systemów dolinnych i korytowych w Polsce

• Autorzy: Andrzejewski Leon , Krzemień Kazimierz , Zwoliński Zbigniew

Identyfikatory

DOI

10.12657/landfana-037-002

Warianty tytułu

EN

Outline of natural and anthropogenic determinants for the evolution of valley and river channel systems in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł stanowi próbę przeglądu stanu aktualnej wiedzy i dyskusji dotyczącej ewolucji i typologii systemów dolinnych i korytowych na obszarze Polski. Współczesne krajobrazy systemów dolinnych oraz systemy korytowe odzwierciedlają nakładanie się wielorakich czynników zarówno naturalnych jak i antropogenicznych. Wśród nich decydujące znaczenie mają zmiany klimatyczne oraz regionalne uwarunkowania morfotektoniczne i morfogenetyczne. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat krajobrazy te uległy dużym przeobrażeniom m.in. na skutek zmian klimatu i w konsekwencji zmieniających się uwarunkowań hydrologicznych, użytkowania ziemi, jak również na skutek narastającej ingerencji człowieka w systemy korytowe i dolinne. W efekcie podejmowanie są próby klasyfikacji zróżnicowanych typów i podtypów ewolucyjnych dolin rzecznych oraz odmiennych typów współczesnych układów koryt rzecznych i teras zalewowych, które odzwierciedlają złożone i często nakładające się uwarunkowania przyrodnicze i antropogeniczne.

EN

The paper is an attempt to review the state of current knowledge and discussion on the evolution and typology of valley and river channel systems in Poland. Contemporary landscapes of valley systems and river channel systems reflect the overlap of multiple natural and anthropogenic factors. Among them, climate changes and regional morphotectonic and morphogenetic determinants are of crucial importance. Over the last decades, these landscapes have undergone substantial transformations, among others as a result of climate change and as a consequence of changing hydrological conditions, land use, as well as a result of increasing human interference in river channel and valley systems. It thus follows from the circumstances that attempts are made to classify different evolutionary types and subtypes of river valleys and different types of contemporary river channel patterns and floodplains that reflect complex and often overlapping natural and anthropogenic conditions.

Słowa kluczowe

PL

system fluwialny; procesy fluwialne; typy dolin; układ koryt; zmiany klimatu; antropopresja

EN

fluvial system; fluvial processes; types of valleys; channel pattern; climate changes; anthropopressure

• Wydawca: Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
• Czasopismo: Landform Analysis
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 37
• Strony: 17--51
• Opis fizyczny: Bibliogr. 286 poz., rys.

Twórcy

autor

Andrzejewski Leon

• Katedra Geomorfologii i Paleogeografii Czwartorzędu, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

autor

Krzemień Kazimierz

• Instytut Geografii I Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

autor

Zwoliński Zbigniew

• Instytut Geoekologii i Geoinformacji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Alexandrowicz S.W., Klimek K., Kowalkowski A., Mamakowa K., Niedziałkowska E., Pazdur M., Starkel L., 1981. The evolution of the Wisłoka valley near Dębica Poland during the Late Glacial and Holocene. Folia Quaternaria 53: 1–91.
• Andrzejewski L., 1991. The course of fluvial processes in the Lower Bzura River Valley turing the last 15 000 years. Geographical Studies, Special Issue 6: 147–154.
• Andrzejewski L., 1994a. Ewolucja system fluwialnego doliny dolnej Wisły w późnym vistulianie i holocenie na podstawie wybranych dolin jej dopływów. Rozprawy UMK, Toruń.
• Andrzejewski L., 1994b. Paleohydrologiczna interpretacja zmian geometrii paleokoryt wybranych dopływów dolnej Wisły. Acta Universitatis Nicolai Copernici, Geografia XXVII(98): 121–129.
• Andrzejewski L., Florek W., Krzemień K., Smolska E., Zwoliński Zb., 2018. Wieloterminowe tendencje degradacyjne i agradacyjne polskich koryt i dolin rzecznych. W: Antropogeniczne uwarunkowania współczesnych procesów fluwialnych. Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Kraków–Rabka-Zdrój: 130–131.
• Andrzejewski L., Krzemień K., 2017. Doliny i koryta rzek. W: Hydrologia Polski, P.Jokiel, J.Pociask-Karteczka, W.Marszalewski (red.), PWN, Warszawa: 121–127.
• Andrzejewski L., Starkel L., 2017. Ewolucja systemów dolinnych i zmiany w obiegu wody od ustąpienia ostatniego zlodowacenia.W: Hydrologia Polski, P.Jokiel, J.Pociask-Karteczka, W.Marszalewski (red.), PWN, Warszawa: 111–116.
• Antczak B., 1986. Transformacja układu koryta i zanik bifurkacji Warty w Pradolinie Warszawsko-Berlińskiej i południowej części przełomu poznańskiego podczas vistulianu. Wydawnictwo Naukowe UAM, Geografia 35.
• Augustowski B., 1977. Pomorze. PWN, Warszawa.
• Babiński Z., 1982. Procesy korytowe Wisły poniżej zapory wodnej we Włocławku. Dokumentacja Geograficzna 1–2.
• Babiński Z., 1992. Współczesne procesy korytowe dolnej Wisły. Prace Geograficzne IGPZ PAN 157.
• Babiński Z., 1997. Procesy erozyjno-akumulacyjne poniżej stopnia wodnego Włocławek, ich konsekwencje i wpływ na morfodynamikę planowanego zbiornika Nieszawa. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, Polska Akademia Nauk, Toruń.
• Babiński Z., 2002. Wpływ zapór na procesy korytowe rzek aluwialnych ze szczególnym uwzględnieniem stopnia wodnego „Włocławek”. Wydawnictwo AB, Bydgoszcz.
• Babiński Z., Habel M., 2009. Dynamika strefy akumulacyjnej poniżej czoła odcinak o wymuszonej erozji wgłębnej Zbiornika Włocławskiego. W: A.T.Jankowski, D.Absalon, R.Machowski, M.Ruman (red.), Przeobrażenia stosunków wodnych w warunkach zmieniającego się środowiska. Wydział nauk o Ziemi UŚ,Sosnowiec: 35–43.
• Bajkiewicz-Grabowska E., 2002. Obieg materii w systemach rzeczno-jeziornych. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa: 1–274.
• Bala E., 2018. Dynamika holoceńskich procesów fluwialnych w świetle badań sedymentologicznych na przykładzie Liwca. MS. Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa.
• Banach M., 1994. Morfodynamika strefy brzegowej zbiornika Włocławek. Prace Geograficzne IGiPZ PAN 161.
• Banach M., Kaczmarek H., Tyszkowski S., 2013. Rozwój osuwisk w strefie brzegowej sztucznych zbiorników wodnych na przykładzie osuwiska centralnego w Dobrzyniu nad Wisłą, zbiornik włocławski. Przegląd Geograficzny 85(3): 397–415.
• Banaszuk H., Micun K., Banaszuk P., 2016. Budowa geologiczna i rzeźba terenu. W: P.Banaszuk, D.Wołkowycki (red.), Narwiański Park Narodowy – Krajobraz, przyroda, człowiek, Narwiański Park Narodowy, Białystok–Kurowo.
• Błaszkiewicz M., 1998. Dolina Wierzycy, jej geneza oraz rozwój w późnym plejstocenie i wczesnym holocenie. Dokumentacja Geograficzna 10.
• Błaszkiewicz M., 2005. Późnoglacjalna i wczesnoholoceńska ewolucja obniżeń jeziornych na Pojezierzu Kociewskim (wschodnia część Pomorza). Prace Geograficzne IGPZ PAN, 201.
• Blum M.D., Womack J.H., 2009. Climate change, sea-level change, and fluvial sediment supply to deepwater systems. In: B.Kneller, O.J.Martinsen, B.McCaffrey (eds), External Controls on Deep Water Depositional Systems: Climate, Sea-Level, and Sediment Flux, SEPM Special Publication 92: 15–39.
• Borowska-Stefańska M., 2017. Zagospodarowanie terenów zagrożonych powodziami w gminach województwa łódzkiego. Przegląd Geograficzny 87(3): 535–553.
• Brykała D., Prarat M., Lamparski P. (red.), 2017. Młyny wodne w dorzeczu dolnej Wisły od początku XVIII do początku XXI wieku. Interdyscyplinarne Seminarium Naukowe, IGiPZ PAN, UMK, Toruń: 1–58.
• Brzezińska-Wójcik T., Kociuba W., 2001. Transformacja roztoczańskiego odcinka doliny Wieprza w plejstocenie, Przegląd Geologiczny 49 (3): 257–266.
• Bucała A. 2012. Współczesne zmiany środowiska przyrodniczego pod wpływem działalności człowieka w dolinach potoków Jaszcze i Jamne (Gorce). Landform Analysis 19: 5–15.
• Bujakowski F., Falkowski T., 2017. Wykorzystanie lotniczego skaningu laserowego do oceny warunków przepływu wód w osadach równi zalewowej. Przegląd Geologiczny 65(7): 443–449.
• Castelltort S., Van Den Driessche J., 2003. How plausible are highfrequency sediment supply-driven cycles in the stratigraphic record? Sedimentary Geology 157(1–2): 3–13.
• Chmal H., 2002. Stanowisko mady w Kamieńcu Ząbkowickim. W: A.Traczyk, A.Latocha (red.), Środowiska górskie – ewolucja rzeźby, VI Zjazd Geomorfologów Polskich, Jelenia Góra, Streszczenia referatów i posterów: 25–26
• Ciszewski D., Dubicki A, 2008. Reżim hydrologiczny i współczesne przemiany koryta i równiny zalewowej Odry. W: L.Starkel, A.Kostrzewski, A.Kotarba, K.Krzemień (red.), Współczesne przemiany rzeźby Polski, Wydawnictwo IGiGP UJ, Kraków: 371–383.
• Ciupa T., 1991. Współczesny transport fluwialny w zlewni Białej Nidy. WSP, Kielce: 1–150.
• Ciupa T., 2001. Funkcjonowanie koryt rzecznych Silnicy i Sufragańca w strefie miejskiej Kielc. W: A.Karczewski, Zb.Zwoliński (red.), Funkcjonowanie geoekosystemów w zróżnicowanych warunkach morfoklimatycznych. Monitoring, ochrona, edukacja. Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 103–113.
• Czaja S., Degórska V., Leśniok M., 1993: Naturalne i antropogeniczne zmiany koryta Wisły od zbiornika w Goczałkowicach do ujścia Przemszy. Geographia. Studia et dissertationes UŚ 17: 7–15.
• Czajka A., 2000. Sedymentacja pozakorytowa aluwiów w strefie międzywala Wisły w Kotlinie Oświęcimskiej. Przegląd Geologiczny 48(3): 263–267.
• Czajka A., 2007. Środowisko sedymentacji osadów przykorytowych rzek uregulowanych na przykładzie górnej Odry i górnej Wisły. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 2534.
• Drwal J., 1985. Jeziora w egzoreicznych systemach pojezierzy młodoglacjalnych. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego, Geografia 14: 7–15.
• Dobrowolski R., Pidek I.A., Gołub S., Dzieńkowski T., 2010. Environmental changes and human impact on Holocene evolution of the Horodyska River valley (Lublin Upland, East Poland). Geochronometria 35: 35–47.
• Eberhardt P., 1989. Regiony wyludniające się w Polsce. Prace Geograficzne IGiPZ PAN 148.
• Fajer M., 2004. Morfologiczne i geologiczne uwarunkowania rozwoju doliny Liswarty w holocenie. Prace Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego 32: 1–108.
• Fajer M., 2018a. Antropogenicznie uwarunkowane przełomy Suminy i Wierzbnika jako przykład naturalizacji sztucznych koryt rzecznych (zlewnia Rudy). Prace Geograficzne 153: 7–24.
• Fajer M., 2018b. Changes in river channel pattern as a result of the construction, operation and decommissioning of watermills – the case of the middle reach of the River Liswarta near Krzepice, Poland. Environmental & Socio-economic Studies 6(1): 25–37.
• Fajer M., Malik I., Waga J.M., Wistuba M., Woskowicz-Ślęzak B., 2017. Współczesne wykorzystanie przez bobra europejskiego Castor fiber antropogenicznie przekształconych dolin rzecznych (przykłady z Równiny Opolskiej i Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej). Przegląd Geograficzny 89(3): 467–489.
• Falkowski E., 1975. Variability of channel processes of lowland rivers In Poland and changes of the valley floors during the Holocene. Biuletyn Geologiczny UW 19: 45–78.
• Falkowski E., 1990. Morphogenetic classification of river valleys developing in formerly glaciated areas for needs of mathematical and physical modeling in hydro technical projects. Geographia Polonica 58: 55–67.
• Falkowski T., 2006. Naturalne czynniki stabilizujące wybrane odcinki strefy korytowej Wisły środkowej. Rozprawy Naukowe i Monografie SGGW, Warszawa: 1–128.
• Falkowski T., 2015. Analiza geologicznych uwarunkowań kształtowania się różnorodności siedliskowej dolin rzecznych na Niżu Polskim. Przegląd Naukowy – Inżynieria i Kształtowanie Środowiska 70: 342–349.
• Falkowski T., Ostrowski P., 2010. Morfogeneza powierzchni tarasu zalewowego Wisły w okolicach Magnuszewa w obrazie zdjęć satelitarnych i lotniczych. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich 9: 89–100.
• Florek E., Florek W., Mycielska-Dowgiałło E., 1987. Morphogenesis of the Vistula Valley between Kępa Polska and Plock In the Late Glacial and Holocene. W: L.Starkel (red.), Evolution of the Vistula river valley during the last 15 000 years. Part 2. Geographical Studies, Special Issue 4: 189–205.
• Florek W., 1982. Development of the lower Bóbr valley floor, with emphasis on the Late Holocene. Quaestiones Geographicae 8: 91–119.
• Florek W., 1991. Postglacjalny rozwój dolin rzek środkowej części północnego skłonu Pomorza. Prace Wyższej Szkoły Pedagogicznej 174.
• Florek W., 1997. Climatic and anthropogenic impulses in the Late Vistulian and Holocene development of the river channels and valleys of the Baltic Coastal Region and Pomerania. Landfonn Analysis 1: 41–50.
• Florek W., Rudowski S., Szefler K., 2010. Palaeo-valleys in the region of the Słupia River mouth. Quaestiones Geographicae 29(3): 27–36.
• Florek W., Zwoliński Zb., Andrzejewski L., Kostrzewski A., Smolska E., Szmańda J., 2008. Współczesne procesy kształtujące rzeźbę dolin rzecznych. W: L.Starkel, A.Kostrzewski, A.Kotarba, K.Krzemień (red.), Współczesne przemiany rzeźby Polski, Wydawnictwo IGiGP UJ, Kraków: 292–305.
• Forysiak J., 2005. Rozwój doliny Warty między Burzeninem i Dobrowem po zlodowaceniu Warty. Acta Geographica Lodziensia
• Forysiak J., 2010. Zastosowanie analizy zdjęć lotniczych do rekonstrukcji układu wielokorytowego środkowej Warty. Landform Analysis 13: 13–18.
• Froehlich W., 1975. Dynamika transportu fluwialnego Kamienicy Nawojowskiej. Prace Geografczne IGiPZ PAN 114.
• Froehlich W., 1982. Mechanizm transportu fluwialnego i dostawy zwietrzelin do koryta w górskiej zlewni fliszowej. Prace Geografczne IGiPZ PAN 143.
• Froehlich W., 1990. Racjonalna zabudowa koryt potoków pod kątem zabezpieczenia przeciw powodziowego i przeciwerozyjnego. Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich 30: 49–69.
• Froehlich W., Klimek K., 1979. Debris sedimentation in overfllwoing mountain streamlets upstream drop dams. Excursion Guide-book, Field Meeting of the IGU Commission on Field Experiments in Geomorphology, Poland: 135–141.
• Galon R., 1953. Morfologia doliny i sandru Brdy. Studia Societatis Scientiarum Torunensis, ser. C 1(6): 1–55.
• Galon R., 1968. Ewolucja sieci rzecznej na przedpolu zanikającego lądolodu. Prace Geograficzne IG PAN 74: 101–120.
• Gębica P., 1995. Ewolucja doliny Wisły pomiędzy Nowym Brzeskiem a Opatowcem w vistulianie i holocenie. Dokumentacja Geograficzna 2: 1–89.
• Gębica P., 2004. Przebieg akumulacji rzecznej w górnym vistulianie w Kotlinie Sandomierskiej. Prace Geograficzne IGiPZ PAN 193: 1–229.
• Gębica P., 2011. Stratigraphy of alluvial fills and phases of the Holocene floods in the lower Wisłok River valley, SE Poland. Geographia Polonica 84(1): 39–60.
• Gębica P., 2013. Geomorphological records of human activity reflected in fluvial sediments in the Carpathians and their foreland. Landform Analysis 22: 21–31.
• Gębica P., Patkowski B., Lasek A., Sokołowski T., 1998. Geomorfologiczne i sedymentologiczne skutki przerwania wałów przeciwpowodziowych w dolinie Wisły w lipcu 1997 roku. W: L.Starkel, J.Grela (red.), Powódź w dorzeczu górnej Wisły w lipcu 1997 roku, Wydawnictwo Oddziału PAN, Kraków: 185–194.
• Gębica P., Sokołowski T., 1999. Catastrophic geomorphic processes and sedimentation in the Vistula Valley between the Dunajec and Wisłoka mouths during the 1997 flood, southern Poland. Quaternary Studies in Poland, Spec. Issue: 253–261.
• Gębica P., Sokołowski T., 2001. Sedimentological interpretation of crevasse splays formed during extreme 1997 flood in the upper Vistula river valley (South Poland). Annales Societatis Geologorum Poloniae 71: 53–62.
• Gierszewski P., 2018. Hydromorfologiczne uwarunkowania funkcjonowania geoekosystemu Zbiornika Włocławskiego. Prace Geograficzne IGiPZ PAN 268: 7–223.
• Gierszewski P.J., Szmańda J.B., Luc M., 2015. Zmiany układu koryt Wisły spowodowane funkcjonowaniem stopnia wodnego „Włocławek” na podstawie analizy zdjęć lotniczych. Przegląd Geograficzny 87(3): 517–533.
• Gilewska S., 1991. Rzeźba. W: L.Starkel (red.), Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa: 243−288.
• Giriat D., Gorczyca E., Sobucki M., 2016. Beaver ponds’ impact on fluvial processes (Beskid Niski Mts., SE Poland). Science of the Total Environment 544: 339–353.
• Gonera P., 1986. Zmiany geometrii koryt meandrowych Warty na tle wahań klimatycznych w późnym vistulianie i holocenie. Wydawnictwo Naukowe UAM, Geografia 33.
• Gonera P., Kijowski A., Zwoliński Zb., 1985. Powezbraniowe formy akumulacyjne na terasie zalewowej Warty i Parsęty w świetle analizy zdjęć lotniczych. Fotointerpretacja w geografii 8(18): 24–42.
• Gorajska J., 2014. Wpływ regulacji technicznej na równowagę pionową koryta Wisły na przedpolu Karpat. Landform Analysis 26: 3–9.
• Gorczyca E., 2016. Rozwój górskich żwirodennych koryt rzecznych w warunkach antropopresji. IGiGP UJ, Kraków.
• Gorczyca E., Krzemień K., Liro M., Sobucki M., 2017. Changes of mountain river channels and their environmental effects. W: A.Radecki-Pawlik, J.Hradecky, S.Pagliara, E.Hendrickson (eds), Open channel hydraulics, River hydraulics structures and fluvial geomorphology: for engineers, geomorphologists and physical geographers, Science Publishers, CRC Press, Taylor&Francis Group: 303–321.
• Gorczyca E., Krzemień K., Sobucki M., Jarzyna K. 2018. Can beaver impact promote river renaturalization? The example of the Raba River, southern Poland. Science of the Total Environment 615: 1048–1060.
• Grabowski T., Harasiumiuk A., Gerlée A., 2018. Doliny rzeczne –kłopot regionalizacji fizycznogeograficznej. Prace i Studia Geograficzne 63(1): 37–44.
• Gradziński R., Baryła J., Doktor M., Gmur D., Gradziński M., Kędzior A., Paszkowski M., Soja R., Zieliński T., Żurek S., 2003. In--channel accretionary macroforms in the modern anastomosing system of the upper Narew River, NE Poland. Annales Societatis Geologorum Poloniae 73: 35–53.
• Gradziński R., Baryła J., Dynowski W., Doktor M., Gmur D., Gradziński M., Kędzior A., Paszkowski M., Soja R., Zieliński T., Żurek S., 2000. Anastomosing system of the Upper Narew River, NE Poland. Annales Societatis Geologorum Polonaiae 70: 217–229.
• Grobelska H., 2008. Above-water accumulative forms within the shore zone of the reservoir showing significant seasonal water level fluctuations based on the Pakoski reservoir. Landform Analysis 6: 28–40.
• Grygoruk M., Nowak M., 2014. Spatial and Temporal Variability of Channel Retention in a Lowland Temperate Forest Stream Settled by European Beaver (Castor fiber). Forests 5: 2276–2288.
• Harasimiuk M., 1991. Vistulian glacial cycle of the fluvial processes development in the valley of the middle Wieprz river (SE Poland). Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio B 46(5): 81–109.
• Jania J., Zwoliński Zb., 2011. Ekstremalne zdarzenia meteorologiczne, hydrologiczne i geomorfologiczne w Polsce. Landform Analysis 15: 51–64.
• Jaskulski M., Szmidt A., 2014. Transformations in morphometry of valley bottom as a result of the creation of a reservoir illustrated with the example of Sulejów Lake. Landform Analysis 24: 27–33.
• Jaworski T., 2005. Morfogeneza rynny Welskiej (Pojezierze Chełmińsko-Dobrzyńskie) w okresie glacjalnym. Acta Universitatis Nicolai Copernici, Geografia XXXIII(111): 61–81.
• Jokiel P., Marszelewski W., Pociask-Karteczka J. (red.), 2017. Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Kaczmarek H., 2010. Analiza zdjęć lotniczych oraz wyników pomiarów geodezyjnych w badaniach dynamiki strefy brzegowej sztucznych zbiorników wodnych – zbiornik Jeziorsko, rzeka Warta. Landform Analysis 13: 19–26.
• Kaczmarek H., 2018. Ewolucja strefy brzegowej nizinnych zbiorników zaporowych w warunkach dużych wahań poziomu wody na przykładzie Zbiornika Jeziorsko na Warcie. Prace Geograficzne IGiPZ PAN 265.
• Kaczmarzyk J., Florek W., Olszak I.J., 2008. Górnoholoceńskie i współczesne formy i osady pozakorytowe w dolinie środkowej Wieprzy. Landform Analysis 7: 80–94.
• Kalicki T., 1991. The evolution of the Vistula river valley between Cracow and Niepołomice in Late Vistulian and Holocene times. W: L.Starkel (red.), Evolution of the Vistula river valley during the last 15 000 years, part IV, Geographical Studies, Special Issue 6: 11–37.
• Kalicki T., 2006. Zapis zmian klimatu oraz działalności człowieka i ich rola w holoceńskiej ewolucji dolin środkowoeuropejskich. Prace Geograficzne 204.
• Kalicki T., Krąpiec M., 1994. Problemy datowań form aluwialnych za pomocą metody dendrochronologicznej na przykładzie doliny Wisły koła Krakowa. Geochronometria 10: 173–189.
• Kalicki T., Krąpiec M., 1995. Problems of dating alluvium using buried subfossil tree trunks: lessons from the „black oaks” of the Vistula Valley, Central Europe. The Holocene 5(2): 243–250.
• Kalicki T., Starkel L., Sala J., Soja R., Zernickaya V.P., 1996. Subboreal paleochannel system in the Vistula valley near Zabierzów Bocheński (Sandomierz Basin). W: L. Starkel (red.), Evolution of the Vistula river valley during the last 15 000 years, Pt. VI. Geographical Studies, Special Issue 9: 129–158.
• Kamykowska M., Kaszowski L., Krzemień K., 2012. Kartowanie koryt rzecznych. W: K.Krzemień (red), Struktura koryt rzek i potoków (studium metodyczne). IGiGP UJ, Kraków: 1–144.
• Kaniecki A., 1976. Dynamika rzeki w świetle osadów trzech wybranych odcinków Prosny. Prace Komisji Geograficzno-Geologicznej PTPN 17.z
• Kaniecki A., 1999. Młyny wodne w dawnym Poznaniu i ich wpływ na przeobrażenie stosunków wodnych. Acta Universitatis Nicolai Copernici, Geografia 29: 337–346.
• Kaniecki A., 2013. Wpływ antropopresji na przemiany środowiskowe w dolinie Warty w Poznaniu. Landform Analysis 24: 23–34.
• Kaniecki A., Brychcy D., 2010. Średniowieczne młyny wodne i ich wpływ na przemiany stosunków wodnych na przykładzie zlewni Obry Skwierzyńskiej. Badania Fizjograficzne Seria A – Geografia Fizyczna 61: 145–156.
• Kasprzak M., 2008. Strefy erozji i akumulacji podczas fluwialnych zdarzeń ekstremalnych w Sudetach, przykład Wilczej Poręby w Karpaczu. Landform Analysis 8: 36–40.
• Kaszowski L., Krzemień K., 1977. Structure of mountain channel systems as exemplified by chosen Carpathians streams. Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica 11: 111–125.
• Kaszowski L., Krzemień K., 1986. Metody typologii koryt rzecznych. Zeszyty Naukowe UJ, Prace Geograficzne 67: 7–23.
• Kaszowski L., Krzemień K.,1999. Classification systems of mountain river channels. W: K.Krzemień (red.), River channels pattern, structure and dynamics, Prace Geograficzne Instytutu Geografii UJ 104: 27–40.
• Kaszowski L., Niemirowski M., Trafas K., 1976. Problems of the dynamics of river channels in the Carpathian part of the Vistula basin. Zeszyty Naukowe UJ, Prace Geograficzne 43: 7–37.
• Klimek K., 1983. Erozja wgłębna dopływów Wisły na przedpolu Karpat. W: Z.Kajak (red.), Ekologiczne podstawy zagospodarowania Wisły i jej dorzecza. PWN, Warszawa–Łódź: 97–108.
• Klimek K., 1987. Mans’s impact on fluvial processes in the Polish Western Carpathians. Geografiska Annaler 69A: 221–226.
• Klimek K., 1991. Typy koryt rzecznych i ich funkcjonowanie. W: I.Dynowska, M.Maciejewski (red.), Dorzecze górnej Wisły, cz. I, PWN, Warszawa–Kraków: 231–259.
• Klimek K., 2008. Współczesne procesy rzeczne w strefie staroglacjalnej. W: L.Starkel, A.Kostrzewski, A.Kotarba, K.Krzemień (red.), Współczesne przemiany rzeźby Polski, Wydawnictwo IGiGP UJ, Kraków: 236–239.
• Klimek K., Latocha A., 2007. Response of small mid-mountain rivers to human impact with particular reference to the last 200 years; Eastern Sudetes, Central Europe. Geomorphology 92(3–4): 147–165.
• Klimek K., Starkel L., 1974. History and actual tendency of flood-plain development at the border of the Polish Carpathians. Abhandlungen der Akademie der Wissenschaften in Göttingen 29: 185–196.
• Kobojek E., 2009a. Naturalne uwarunkowania różnych reakcji rzek nizinnych na antropopresję na przykładzie środkowej Bzury i jej dopływów. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 1–203.
• Kobojek E., 2009b. Lokalne uwarunkowania holoceńskich procesów fluwialnych w dolinach rzecznych Równiny Łowicko--Błońskiej, W: A.Kostrzewski, Re.Paluszkiewicz (red.), Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych, t.V, Seria Geografia 88: 203–218.
• Kobojek E., 2013. Wpływ działalności bobrów na lokalne procesy fluwialne w wybranych rzekach Równiny Łowicko-Błońskiej. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Physica, 12: 17–32.
• Kociuba D. 2003. Zmiany funkcji dolin rzecznych na obszarze Lublina. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio B, Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia 58 (5): 121–137.
• Kociuba D. 2006a. Antropogeniczne zmiany sieci hydrograficznej i funkcji dolin rzecznych na obszarze Lublina w XX w.[w:] A. Latocha, A. Traczyk (red.) Zapis działalności człowieka w środowisku przyrodniczym. Metody badań i studia przypadków. IGiRR UW, SGP. Wyd. Gajt, Wrocław: 41–50.
• Kociuba W., 2002. Współczesny rozwój dna doliny górnego Wieprza. MS. Archiwum UMCS, Lublin.
• Kociuba W., 2006b. Changes in the Wieprz River channel pattern in Guciów as an indicator of anthropogenization and renaturalisation of valley environment. W: E.Skowronek, W.Wołoszyn, T.Speck, K.M.Born (eds), Cultural Landscapes of the Lublin Upland and Roztocze. Kartpol s.c., Lublin: 179–183.
• Kociuba W., 2007. Zmiany krajobrazów dolin rzecznych w warunkach zróżnicowanej antropopresji na przykładzie roztoczańskiej doliny Wieprza. [W:] red. U. Myga-Piątek, Doliny rzeczne. Przyroda-Krajobraz-Człowiek. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG nr 7, Sosnowiec: 342–350.
• Kociuba W., 2014. Geomorphological record of transformations of upland river valley bottoms at variable rate of gully erosion (case study: Wieprz River valley in Roztocze). Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio B, Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia 69(1): 93–106.
• Kociuba W., Brzezińska-Wójcik T., 1999. Zarys paleogeografii roztoczańskiego odcinka doliny Wieprza (SE Polska) w czwartorzędzie. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio B, Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia 54(5): 49–82.
• Kociuba W., Brzezińska-Wójcik T., 2002: Zarys paleogeografii roztoczańskiego odcinka doliny Wieprza (SE Polska) w czwartorzędzie. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio B, Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia LIV, 5 (1999): 49–82.
• Kociuba W., Superson J., 2004. Ewolucja roztoczańskiego odcinka doliny Wieprza. W: R.Dobrowolski, S.Terpiłowski (red.), Stan i zmiany środowiska geograficznego wybranych regionów wschodniej Polski. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie--Skłodowskiej, Lublin: 97–104.
• Kordowski J., Gamrat W., Gierszewski P., Kubiak-Wójcicka K., Szmańda J.B., Tyszkowski S., Solarczyk A., 2014. Zapis procesów sedymentacji fluwialnej i biogenicznej w osadach dna Doliny Dolnej Wisły. Landform Analysis 25: 77–93.
• Korpak J. 2010. Geomorphologic effects of river engineering structures in Carpathian fluvial systems. Landform Analysis 14: 34–44.
• Korpak J., Krzemień K., Radecki-Pawlik A., 2008. Wpływ czynników antropogenicznych na zmiany koryt cieków karpackich. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich 4.
• Kostrzewski A., 1970. Uziarnienie i obróbka współczesnych aluwiów bobru jako wyraz dynamiki rzecznego środowiska sedymentacyjnego. Prace Komisji Geograficzno-Geologicznej PTPN VIII(4).
• Kostrzewski A., Mazurek M., Zwoliński Zb., 1994. Dynamika transportu fluwialnego górnej Parsęty jako odbicie funkcjonowania systemu zlewni. Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich, Poznań.
• Kostrzewski A., Zwoliński Zb., Andrzejewski L., Florek W., Mazurek M., Niewiarowski W., Podgórski Z., Rachlewicz G., Smolska E., Stach A., Szmańda J., Szpikowski J., 2008. Współczesna ewolucja rzeźby młodoglacjalnej Niżu Polskiego. W: Współczesne przemiany rzeźby Polski. Starkel L., Kostrzewski A., Kotarba A., Krzemień K. (red), Wydawnictwo IGiGP UJ, Kraków: 271–325.
• Koutaniemi L., Rachocki A., 1981. Palaeohydrology and landscape development in the middle course of Radunia basin, North Poland. Fennia 159(2): 335–342.
• Kowalski B.J., 1988. Warunki powstania i rozwój przełomowego odcinak doliny rzeki Lubrzanki przez główne pasmo Gór Świętokrzyskich w trzeciorzędzie. Przegląd Geograficzny 60(3): 29–351.
• Kozarski S., 1965. Zagadnienie drogi odpływu wód pradolinnych z zachodniej części pradoliny Noteci-Warty. Prace Komisji Geograficzno-Geologicznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 5(1).
• Kozarski S., 1981. River channel changes in the Warta valley. Guide-book of excursion symposium Paleohydrology of the temperate zone, Poznań – Poland: 6–23.
• Kozarski, S., 1983. River channel changes in the middle reach of the Warta valley, Great Poland Lowland. Quaternary Studies in Poland 4: 159–169.
• Kozarski S., 1991. Warta – a case study of a lowland river. W: Temperate Palaeohydrology, L. Starkel, K.J. Gregory, J.B. Thornes (red.), John Wiley, Chichester: 189–215.
• Kozarski S., Gonera P., Antczak B., 1988. Valley floor development and paleohydrological changes: The Late Vistulian and Holocene history of the Warta River (Poland). In: G.Lang, Ch.Schluchter(eds), Lake, Mire and River Environment. Balkema: 185–203.
• Kozarski S., Rotnicki K.. 1977. Valley floors and changes of river channel pattern in the North Polish Plain during the Late-Wurm and Holocene, Quaestiones Geographicae 4: 51–93.
• Krupa J., 2013. Naturalne i antropogeniczne procesy kształtujące dno doliny Czarnej Nidy w późnym vistulianie i holocenie. Folia Quaternaria 81: 5–174.
• Krygowski B., 1962. Uwagi o niektórych typach zaburzeń glacitektonicznych niżowej części Polski Zachodniej. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią 9: 61–85.
• Krygowski B., 1974. O przetrwałości stref glacitektonicznych. Zeszyty Naukowe UAM. Geografia 4, Poznań.
• Krzemień K., 2003. The Czarny Dunajec River, Poland, as an example of human-induced development tendencies in a mountain river channel. Landform Analysis 4: 57–64.
• Krzemień K. (red.), 2012. Struktura koryt rzek i potoków (studium metodyczne). IGiGP UJ, Kraków: 1–144.
• Krzyszkowski D., Bridgland D.R., Allen P., Westaway R. Wachecka-Kotkowska L., Czerwonka J.A., 2018. Drainage evolution in the Polish Sudeten Foreland in the context of European fluvial archives. Quaternary Research 91(2): 493–519.
• Kukulak J., 2003. Impact of mediaeval agriculture on the alluvium in the San river headwaters (Polish Eastern Carpathians). W: G.Brierley, M.Stankoviansky (eds), Geomorphic Responses to Land Use Changes, Catena 51(3–4): 255–266.
• Kukulak J., 2004. Zapis skutków osadnictwa i gospodarki rolnej w osadach rzeki górskiej na przykładzie aluwiów dorzecza górnego Sanu w Bieszczadach Wysokich. Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Prace Monograficzne 381.
• Kukulak J., 2015. Terasy Wetliny w Bieszczadach (Karpaty Wschodnie) – próba porównania ich hipsometrii, budowy i wieku z doliną górnego Sanu. Landform Analysis 28: 29–44.
• Kundzewicz Z.W., 2012. Zmiany ryzyka powodziowego w Europie. Sympozjum Europejskie – Współczesne problemy ochrony przeciwpowodziowej, Paris – Orléans: 1–9.
• Kupiec M., 2014. Przemiany krajobrazowe wybranych dolin rzecznych w Polsce północno-zachodniej od XIX do początków XXI wieku. Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Szczecin: 1–198.
• Latocha A., 2007. Przemiany środowiska przyrodniczego w Sudetach Wschodnich w warunkach antropopresji. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Studia Geograficzne 8 1–216.
• Latocha A., 2009. Land use changes and longer-term human-environment interactions in a mountain region (Sudetes Mountains, Poland). Geomorphology 108: 48–57.
• Latocha A., 2013. Wyludnione wsie w Sudetach. I co dalej?. Przegląd Geograficzny 85(3): 373–396.
• Liro M., 2017. Dam-induced base-level rise effects on the gravel--bed channel planform. Catena 153: 143–156.
• Lechowska E., 2017. Ryzyko powodziowe w miastach nadodrzańskich w kontekście sposobu zagospodarowania obszarów zalewowych. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio-Oeconomica 29: 65–92.
• Ludwikowska-Kędzia M., 2000. Ewolucja środkowego odcinka doliny rzeki Belnianki w późnym glacjale i holocenie. Wydawanictwo Akademickie Dialog, Warszawa.
• Łach J., 2007. Wpływ zabudowy koryt rzecznych na przekształcanie den dolinnych rzek sudeckich w czasie ekstremalnych powodzi. W: A.Kostrzewski, J.Szpikowski (red.), Procesy ekstremalne w środowisku geograficznym, Poznań: 57–67.
• Łajczak A., 1995. Potential Rates of the Present-Day Overbank Sedimentation in the Vistula Valley at the Carpathian Foreland, Southern Poland. Quaestiones Geographicae 17/18: 41–53.
• Łajczak A., 1999. Współczesny transport i sedymentacja materiału unoszonego w Wiśle i głównych dopływach. Monografie Komitetu Gospodarki Wodnej PAN 15: 215.
• Łajczak A., 2004. Negative consequences of regulation of meandering sandy river and proposals tending to diminish flood hazard. Case study of the Nida river, Poland. Proceedings of the 9th International Symposium on River Sedimentatiom (IRTCES 2004), Yichang, China, III: 1773–1783.
• Łajczak A., 2006a. Regulacja rzeki a zagrożenie powodziowe, na rzykładzie Wisły między Skoczowem i Puławami. W: W.Bartnik (red.), Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich. Komitet
• Techniczny Infrastruktury Wsi, PAN, Kraków, 4(1): 38–45.
• Łajczak A., 2006b. Regulacja rzeki a zagrożenie powodziowe, na przykładzie Nidy. W: W.Bartnik (red.), Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich. Komitet Techniczny Infrastruktury Wsi, PAN, Kraków, 4(1): 46–53.
• Łajczak A., 2006c. Deltas in dam-retained lakes in the Carpathian part of the Vistula drainage basin. W: Chalov R., Kamykowska M., Krzemień K. (red.) Channel processes in the rivers of mountains, foothills and plains. Prace Geograficzne 116: 99–109.
• Łajczak A., Margielewski W., Rączkowska Z., Świechowicz J., 2014. Contemporary geomorphic processes in the Polish Carpathians under changing human impact. Episodes 37(1): 21–32.
• Łajczak A., Plit J., Soja R., Starkel L., Warowna L., 2006. Changes of the Vistula River Channel and Floodplain in the Last 200 Years. Geographia Polonica 79(2): 65–87.
• Łajczak A., Plit J., Soja R., Starkel L., Warowna L., 2008. Współczesne przemiany koryta i równiny zalewowej Wisły. W: L.Starkel, A.Kotarba, A.Kostrzewski, K.Krzemień (red.), Współczesne przemiany rzeźby Polski. Wydawnictwo IGiGP UJ, Kraków: 349–369.
• Magnuszewski A., 2002. Systemy geoinformacyjne w badaniach ekohydrologicznych. WGSR UW, Warszawa.
• Malik I., Owczarek P., 2006. Dendrochronologiczny zapis erozji i depozycji w potokach górskich przegrodzonych zaporami przeciwrumowiskowymi na przykładzie Černego Potoku (Jeseniki –Sudety Wschodnie). Przegląd Geograficzny 79: 313–334.
• Mazurek M., 1998. Dostawa materiału klastycznego do transportu fluwialnego na obszarach młodoglacjalnych (zlewnia Kłudy, Pomorze Zachodnie). Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią 49: 127–146.
• Mazurek M., 2006. Morphometric differences in channel heads in a postglacial zone (Parsęta catchment, West Pomerania). Quaestiones Geographicae 25(A): 39–47.
• Mazurek M., 2010. Hydrogeomorfologia obszarów źródliskowych (dorzecze Parsęty, Polska NW). Wydawnictwo Naukowe UAM, Seria Geografia 92: 1–304.
• Mazurek M., Paluszkiewicz R., 2013. Formation and development of a 1st-order valley network in postglacial areas (the Dębnica catchment). Landform Analysis 22: 75–87.
• Michno A., 2013. Rozwój dolin w ujściowych odcinkach rzek na wyżynach lessowych w Polsce. Uniwersytet Jagielloński, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Kraków.
• Migoń P., 2008. Współczesna ewolucja rzeźby Sudetów i ich Przedgórza. W: L.Starkel, A.Kostrzewski, A.Kotarba, K.Krzemień (red.), Współczesne przemiany rzeźby Polski, Wydawnictwo IGiGP UJ, Kraków: 135–163.
• Młynarczyk Z, Rotnicki K., 1989. Foold and vortex cour of the channel bed of the Prosna River and their depth range. Earth Surface Processes and Landforms 14: 365–373.
• Mojski J.E., Starkel L., 1990. The physical setting, geological structure and morphology. W: L.Starkel (red.), Evolution of the Vistula river valley during the last 15 000 years, part III, Geographical Studies, Special Issue 5: 34–41.
• Niedźwiedź T., Starkel L., 2008. Klimatyczne tło współczesnych procesów morfogenetycznych na obszarze Polski. W: L.Starkel, A.Kostrzewski, A.Kotarba, K.Krzemień (red.), Współczesne przemiany rzeźby Polski, Wydawnictwo IGiGP UJ, Kraków: 21–33.
• Niewiarowski W., 1968. Morfologia i rozwój pradoliny i doliny dolnej Drwęcy. Studia Societatis Scientiarum Torunensis, ser. C 6(6): 1–132.
• Niewiarowski W., 1986. The phases of transformation of subglacial channel into River Valley: a case study of the Lower Vistula Region. Acta Universitatis Nicolai Copernici, Geografia 21: 61–72.
• Niewiarowski W., 1987. Evolution of the lower Vistula valley in the Unislaw Basin and at the river gap to the north of Bydgoszcz-Fordon. W: L.Starkel (red), Evolution of the Lower Vistula River valley during the last 15000 years, Part II. Geographical studies, Special Issue 4: 233–252.
• Nowaczyk B., 1994. Wiek jezior i problemy zaniku brył pogrzebanego lodu na przykładzie sandru Brdy w okolicy Charzykowy Acta Universitatis Nicolai Copernici, Geografia 27: 97–110.
• Nowicka B., 2009. Ocena zróżnicowania ekstremalnie wysokich przepływów wybranych rzek polskich. Prace i Studia Geograficzne 43: 11–24.
• Ostrowski P., Falkowski T., 2016. Zastosowanie wysokorozdzielczych, wielospektralnych zdjęć satelitarnych (VHR) do identyfikacji wybranych form rzeźby równi zalewowej. Przegląd Geologiczny 64(12): 1040–1047.
• Ostrowski P., Kaszyński K., 2014. Ocena tendencji współczesnej ewolucji wybranego fragmentu koryta dolnego Bugu na podstawie materiałów kartograficznych i teledetekcyjnych. Landform Analysis 26: 11–20.
• Pałys S., 1971. Erozja górnego i środkowego odcinka rzeki Wieprz na tle ogólnej charakterystyki zlewni. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 16(119): 67–89.
• Pawlaczyk P., 2017. Ekologiczne problemy ochrony rzek w polskich obszarach Natura 2000. Przegląd Przyrodniczy XXVIII(4): 16–50.
• Pawlik Ł., 2010. Mapa zagrożeń geomorfologicznych wywołanych wezbraniem rzeki górskiej (na przykładzie dolnej części doliny Ścinawki, Sudety Środkowe). Przegląd Geograficzny 82(3): 367–387.
• Petera J., 2002. Vistuliańskie osady dolinne w basenie uniejowskim i ich wymowa paleogeograficzna. Acta Geographica Lodziensia 83: 1–164.
• Petera J., Forysiak J., 2003. The problem of the Last Glaciation extent in Central Poland. Geological Quarterly 47(4): 357–366.
• Petera-Zganiacz J., 2008. Wiek i sposób wykształcenia struktur peryglacjalnych w dolinie dużej rzeki na przykładzie stanowiska Koźmin w dolinie Warty. Landform Analysis 9: 167–170.
• Piasecki D., 1982. Ewolucja dolin rzek Przymorza. Przegląd Geograficzny 54(1–2): 49–68.
• Plit J., Warowna J., 2008. Zmiany układu i kształtu koryt w ciągu ostatnich 250 lat – procesy w uregulowanym korycie Wisły. W: L.Starkel, A.Kostrzewski, A.Kotarba, K.Krzemień (red.), Współczesne przemiany rzeźby Polski, Wydawnictwo IGiGP UJ, Kraków: 356–361.
• Podgórski Z., 2004. Wpływ budowy i funkcjonowania młynów wodnych na rzeźbę terenu i wody powierzchniowe Pojezierza Chełmińskiego i przyległych części dolin Wisły i Drwęcy. Wydawnictwo UMK, Toruń.
• Podgórski Z., 2009. Młyny wodne w krajobrazie Pojezierza Chełmińskiego. Prace i Studia Geograficzne 41: 151–161.
• Rachocki A., 1974. Przebieg i natężenie współczesnych procesów rzecznych w korycie Raduni. Dokumentacja Geograficzna 4.
• Radecki-Pawlik A., 2014. Hydromorfologia rzek i potoków górskich. Działy wybrane. Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie.
• Rodzik J., Ciupa T., Janicki G., Kociuba W., Tyc A., Zgłobicki W., 2008. Współczesne przemiany rzeźby Wyżyn Polskich. W: L.Starkel, A.Kostrzewski, A.Kotarba, K.Krzemień (red.), Współczesne przemiany rzeźby Polski, Wydawnictwo IGiGP UJ, Kraków: 165– 228.
• Rotnicki K., 1983. Modeling past discharges of meandering rivers. W: K.J. Gregory (ed.), Background to Palaeohydrology, John Wiley, Chichester: 321–354.
• Rotnicki K., 1987. Main phases of erosion and accumulation in the Prosna valley in the last glacial-interglacial cycle. Geographia Polonica 53: 54–65.
• Rotnicki K., Młynarczyk Z., 1989. Późnovistulianskie i holoceńskie formy i osady korytowe w dolinie środkowej Prosny i ich paleohydrologiczna interpretacja. Seria Geografia 43, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Rurek M., Krupa A., Hojan M., Giętkowski T., 2013. Wpływ działalności bobrów na rzeźbę małych dolin na przykładzie doliny Gajdówki, południowe Bory Tucholskie, Polska. Journal of Health Sciences 3(15): 257–266.
• Rurek M., Śnieszko Z., Makohonienko M., 2016. Współczesne i kopalne stawy bobrowe w małych dolinach rzecznych na obszarze Borów Tucholskich. Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.
• Schumm S.A., 1977. The fluvial system. John Wiley and Sons, New York.
• Skolasińska K., Szczuciński W., Mitręga M., Jagodziński R., Lorenc S., 2015. Sedimentary records of 2010 and 2011 Warta River seasonal floods in the region of Poznań, Poland. Geological Quarterly 59(1): 47–60.
• Słowik M., 2017. The formation of an anabranching planform in a sandy floodplain by increased flows and sediment load. Earth Surface Processes and Landforms 43(3): 623–638.
• Smolska E., 1996. Funkcjonowanie systemu korytowego w obszarze młodoglacjalnym na przykładzie górnej Szeszupy (Pojezierze Suwalskie). WGiSR UW, Warszawa: 1–123.
• Sołtysik R., 2002. Geneza mokradeł Gór Świętokrzyskich i Niecki Nidziańskiej. Prace Instytutu Geografii Akademii Świętokrzyskiej 9: 1–122.
• Starkel L. (red.), 1982–1996. Evolution of the Vistula river valley during the last 15 000 years, part I–VI. Geographical Studies, Special Issue 1, 4, 5, 6, 8, 9.
• Starkel L., 1981. Stan badań nad historią doliny Wisły w późnym glacjale i holocenie. Przegląd Geograficzny 53(1): 3–16.
• Starkel L., 1983. The reflection of hydrologic changes in the fluvial environment of the temperate zone Turing the last 15 000 years.W: K.J. Gregory (ed.), Background to Palaeohydrology, John Wiley, Chichester: 213–235.
• Starkel L., 1988. Historia dolin rzecznych w holocenie. W: L.Strakel (red.), Przemiany środowiska geograficznego Polski, Ossolineum, Wrocław: 87–107.
• Starkel L., 1991a. Long-distance correlation of fluvial events in the temperate zone. W: L.Starkel, K.J.Gregory, J.B.Thornes (eds), Temperate paleohydrology, John Wiley and Sons, Chichester: 473–495.
• Starkel L., 1991b. The Vistula river valley: a case study for Central Europe. W: L.Starkel, K.J.Gregory, J.B.Thornes (eds), Temperate paleohydrology, John Wiley and Sons, Chichester: 171–188.
• Starkel L., 1995. Palaeohydrology of the temperate zone. W: K.J.Gregory, L.Starkel, V.R.Baker (eds), Global Continental Palaeohydrology, John Wiley and Sons, Chichester: 233–257.
• Starkel L., 1997. The evolution of fluvial systems in the Upper Vistulian and Holocene in the territory of Poland. Landform Analysis 1: 7–18.
• Starkel L., 2001. Historia doliny Wisły od ostatniego zlodowacenia do dziś. Monografie IGPZ PAN, 2.
• Starkel L., 2002. Change in the frequency of extreme events as the indicator of climatic change in the Holocene (in fluvial systems). Quaternary International 91: 25–32.
• Starkel L., 2003. Palaeohydrology of Central Europe. W: K.J.Gregory, G.Benito (eds), Palaeohydrology: Understending Global Change, John Wiley and Sons, Chichester: 77–104.
• Starkel L., 2005. Współczesna rzeźba Polski dziedziczy cechy peryglacjalne. Przegląd Geograficzny 77: 5–13.
• Starkel L., 2007. The diversity of fluvial system response to the Holocene hydrological changes using the Vistula River catchment as an example. Annales Societatis Geologorum Poloniae 77: 193–205.
• Starkel L., 2008. Paleogeograficzne korzenie współczesnej rzeźby Polski. W: L.Starkel, A.Kostrzewski, A.Kotarba, K.Krzemień (red.), Współczesne przemiany rzeźby Polski, Wydawnictwo IGiGP UJ, Kraków: 13–20.
• Starkel L., 2014. O niektórych prawidłowościach rozwoju rzeźby gór i ich przedpoli (na przykładzie wybranych gór Eurazji). Wydawnictwo Akademickie SEDNO, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
• Starkel L., 2017. Uwagi o poligenezie rzeźby gór (na przykładzie Karpat). Acta Geographica Lodziensia 106: 31–35.
• Starkel L., Gębica P., Superson J., 2007. Last Glacial – Interglacial cycle in the evolution of river valleys in southern and central Poland. Quaternary Science Reviews 26(22): 2924–2936.
• Starkel L., Kalicki T., Krąpiec M., Soja R., Gębica P., Czyżowska E., 1996. Hydrological changes of Valley floors in upper Vistula basin during the last 15 000 years. W: L.Starkel (red.), Evolution of the Vistula river valley during the last 15 000 years, part VI, Geographical Studies, Special Issue 9: 7–128.
• Starkel L., Kostrzewski A., Kotarba A., Krzemień K. (red.), 2008. Współczesne przemiany rzeźby Polski. Wydawnictwo IGiGP UJ, Kraków.
• Starkel L., Łajczak A., 2008. Kształtowanie rzeźby den dolin w Karpatach (koryt i równin zalewowych). W: L.Starkel, A.Kostrzewski, A.Kotarba, K.Krzemień (red.), Współczesne przemiany rzeźby Polski, Wydawnictwo IGiGP UJ, Kraków: 95–108.
• Stopka R., 2011. Geomorfologiczne skutki działalności bobra europejskiego Castor fiber w dolinie górnego Sanu. Roczniki Bieszczadzkie 19: 319–334.
• Sylwestrzak J., 1978. Rozwój sieci dolinnej na Pomorzu pod koniec plejstocenu. Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Szafarniec J., 2010. Próba oszacowania maksymalnych przepływów wód lodowcowych lądolodu Wisły na Pomorzu. Landform Analysis 13: 107–115.
• Szmańda J.B., 2011. Zapis warunków depozycji w uziarnieniu aluwiów pozakorytowych. Landform Analysis 18.
• Szpikowski J., Szpikowska G., 2018. Akumulacja osadów w rozlewiskach bobrowych w świetle oceny wielkości denudacji mechanicznej zlewni młodoglacjalnej (Kłuda, Pomorze Zachodnie). W: A.Kostrzewski, A.Stach, M.Majewski (red.), Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych, t. VII, Instytut Geoekologii i Geoinformacji UAM: 197–204.
• Szumański A., 1972. The valley of lower San river in the Sandomierz Basin. Excursion Guide-Book of Holocene Symposium 2: 55–68.
• Szumański A., 1986. Postglacjalna ewolucja i mechanizm transformacji dna doliny dolnego Sanu. Kwartalnik AGH, Geologia 12(1): 1–92.
• Teisseyre A.K., 1977. Współczesne procesy rzeczne w dorzeczu górnego Bobru I Strzegomki (Sudety Środkowe). Geologica Sudetica 1292): 93–109.
• Teisseyre A.K., 1979. Przebieg zjawisk fluwialnych w zimie na przykładzie małych rzek sudeckich. Geologica Sudetica 14(1): 125–158.
• Teisseyre A.K., 1985. Mady dolin sudeckich. Cz. I. Ogólna charakterystyka środowiska (na przykładzie zlewni górnego Bobru). Geologica Sudetica 20(1): 113–195.
• Tofelde S., Savi S., Wickert A.D., Bufe A., Schildgen T.F., 2019. Alluvial channel response to environmental perturbations: fillterrace formation and sediment-signal disruption. Earth Surface Dynamics 7: 609–631.
• Tomczak A., 1987. The evolution of the Vistrula Valley in the Toruń Basin in the Late Glacial and Holocene. W: L.Starkel (red.), Evolution of the Vistula river valley during the last 15 000 years, part II, Geographical Studies, Special Issue 4: 207–231.
• Trafas K., 1992. Zmiany biegu Wisły pomiędzy ujściem Przemszy a Sandomierzem W: Zmiany biegu górnej Wisły i ich skutki. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa: 31–42.
• Turkowska K., 1975. Rzeczne procesy peryglacjalne na tle morfogenezy doliny Mrogi. Acta Geographica Lodziensia 36: 1–122.
• Turkowska K., 1988. Rozwój dolin rzecznych na Wyżynie Łódzkiej w czwartorzędzie. Acta Geographica Lodziensia 57: 1–157.
• Turkowska K., 2006. Geomorfologia regionu łódzkiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Twardy J., 2000. Deluwia neoholoceńskie – przykłady z Wyżyny Łódzkiej. Acta Geographica Lodziensia 78: 135–173.
• Twardy J., 2008. Fazy transformacji rzeźby środkowej Polski w warunkach antropopresji w świetle badań geosystemów eolicznych, stokowych i rzecznych. Landform Analysis 9: 324–328.
• Twardy J., 2013. Pradziejowa kolonizacja małych dolin rzecznych środkowej Polski i jej konsekwencje dla rozwoju rzeźby. Landform Analysis 24: 97–106.
• Twardy J., Klimek K., 2008. Współczesna ewolucja strefy staroglacjalnej Niżu Polskiego. W: L.Starkel, A.Kostrzewski, A.Kotarba, K.Krzemień (red.), Współczesne przemiany rzeźby Polski, Wydawnictwo IGiGP UJ, Kraków: 229–269.
• Vandenberghe J., 1995. Postglacial river activity and climate: state--of-the-art and future prospects. W: B.Frenzel, J.Vandenberghe, C.Kasse, S.Bohncke, B.Gläser (eds), European river activity and climatic change during the Lateglacial and early Holocene. Paläoklimaforschung 14: 1–9.
• Warachowska W., Zwoliński Zb., Matczak P., w druku. Gospodarka polderowa w Polsce.
• Weckwerth P., 2014. Transformacja form korytowych na przykładzie aluwiów piaskodennych rzek roztokowych środkowego vistulianu w Kotlinie Toruńskiej. Landform Analysis 25: 169–177.
• Wierzbicki G., Ostrowski P., Falkowski T, Mazgajski M., 2018. Geological setting control of flood dynamics in lowland rivers (Poland). Science of the Total Environment 636: 367–382.
• Wierzbicki, M., Hammerling, M., Przedwojski,B., 2008. Przebieg procesu erozji poniżej zbiornika Jeziorsko na rzece Warcie. Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska 17(2/40): 136–145.
• Wiśniewski E., 1976. Rozwój geomorfologiczny doliny Wisły pomiedzy Kotlina Płocką a Kotliną Toruńską. Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 119.
• Wiśniewski E., 1987. The evolution of the Vistula river .valley between Warsaw and Plock Basin during the last 15 000 years. W: L.Starkel (red.), Evolution of the Vistula river valley during the ast 15 000 years, part II, Geographical Studies, Special Issue 4: 171–187.
• Witek M., 2012. Wpływ zabudowy hydrotechnicznej na współczesne kształtowanie rzeźby koryt rzek ziemi kłodzkiej. Landform Analysis 19: 91–102.
• Witek M., Białobrzeska M., 2012. Oddziaływanie obiektów hydrotechnicznych na morfologię koryt rzek ziemi kłodzkiej w świetle nalizy GIS – zarys problemu i zamierzenia badawcze. Landform Analysis 20: 103–116.
• Witkowski K., Witkowski M., 2017. Wpływ młynów wodnych na przekształcenia sieci hydrograficznej Wadowic i okolic. Wadoviana, Przegląd historyczno-kulturalny 20: 100–113.
• Witkowski K., Wysmołek G., 2015. Wpływ regulacji Skawy na rozwój form korytowych. Landform Analysis 30: 21–27.
• Wolski J., 2007. Przekształcenia krajobrazu wiejskiego Bieszczadów Wysokich w ciągu ostatnich 150 lat. Prace Geograficzne IGiPZ PAN 214.
• Wrońska-Wałach D., 2012. Przeglądowe i szczegółowe podejścia do badań struktury koryt rzecznych w literaturze geomorfologicznej. W: K.Krzemień (red), Struktura koryt rzek i potoków (studium metodyczne). IGiGP UJ, Kraków: 121–130.
• Wyżga B., 1993. Funkcjonowanie systemu rzecznego środkowej i dolnej Raby w ostatnich 200 latach. Dokumentacja Geograficzna 6.
• Wyżga B., 2008. Wcinanie się rzek polskich Karpat w ciągu XX wieku. W: B.Wyżga (red.), Stan środowiska rzek południowej Polski i możliwości jego poprawy – wybrane aspekty, Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków: 7–39.
• Wyżga B., Hajdukiewicz H., Radecki-Pawlik A., Zawiejska J., 2010. Eksploatacja osadów z koryt rzek górskich – skutki środowiskowe i procedury oceny. Gospodarka Wodna 6: 243–249.
• Wyżga B., Radecki-Pawlik A., Zawiejska J., 2008. Dlaczego konieczna jest rewitalizacja rzek karpackich? Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego 10: 275–282.
• Zawiejska J., Wyżga B., 2010. Twentieth-century channel change on the Dunajec River, southern Poland: patterns, causes and controls. Geomorphology, 117: 234–246.
• Zawiejska J., Wyżga B., Radecki-Pawlik A., 2015. Variation in surface bed material along a mountain river modified by gravel extraction and channelization, the Czarny Dunajec, Polish Carpathians. Geomorphology, 23: 353–366.
• Żelazo J., 2006. Renaturyzacja rzek i dolin. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich 4(1): 11–31.
• Żelazo J., Popek Z., 2002. Podstawy renaturyzacji rzek. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
• Zieliński T., 1998. Litofacjalna identyfikacja osadów rzecznych. W: E.Mycielska-Dowgiałło (red.), Struktury sedymentacyjne i postsedymentacyjne w osadach czwartorzędowych i ich wartości interpretacyjna, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW, Warszawa: 195–257.
• Zieliński T., 2003. Catastrophic flood effects in alpine/foothill fluvial system (a case study from the Sudetes Mts, SW Poland). Geomorphology 54: 293–306.
• Zieliński T., 2014. Sedymentologia osady rzek i jezior. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Zwoliński Zb., 1985. Sedymentacja osadów przyrostu pionowego na terasie zalewowej Parsęty. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią 35: 205–238.
• Zwoliński Zb., 1986. Kooperacja przepływowa jako miernik zmian reżimu rzecznego. W: A.Kaniecki (red.), Ogólnopolska Konferencja Hydrograficzna „Hydrologia regionalna i procesy hydrologiczne w zlewniach”, Poznań: 221–225.
• Zwoliński Zb., 1989. Geomorficzne dostosowywanie się koryta Parsęty do aktualnego reżimu rzecznego. Dokumentacja Geograficzna 3/4: 1–144.
• Zwoliński Zb., 1992. Sedimentology and geomorphology of overbank flows on meandering river floodplains. W: R.Brakenridge, J.Hagedorn (eds.), Floodplain Evolution, Geomorphology, Special Issue 4(6): 367–379.
• Zwoliński Zb., 1998. Geoindykatory w badaniach współczesnej dynamiki geosystemów. W: K.Pękala (red.), Główne kierunki badań geomorfologicznych w Polsce. Stan aktualny i perspektywy. I. Referaty i komunikaty, Lublin: 223–227.
• Zwoliński Zb., 2007. Mobilność materii mineralnej na obszarach paraglacjalnych, Wyspa Króla Jerzego, Antarktyka Zachodnia.Wydawnictwo Naukowe UAM, Ser. Geografia 74: 1–266.
• Zwoliński Zb., 2008. Wybrane zjawiska ekstremalne pojezierzy polskich. Landform Analysis 8: 98–106.
• Zwoliński Zb., 2011a. Potencjalne wystąpienie zjawisk ekstremalnych w Uzdrowisku Kołobrzeg. W: A.Kostrzewski, J.Szpikowski, R.Woźniak (red.), Wpływ zmian klimatu i narastającej antropopresji na rozwój Uzdrowiska Kołobrzeg. Regionalne Stowarzyszenie Turystyczno-Uzdrowiskowe w Kołobrzegu: 65–75.
• Zwoliński Zb., 2011b. Globalne zmiany klimatu i ich implikacje la rzeźby Polski. Landform Analysis 15: 5–15.
• Zwoliński Zb., 2016. Solute and solid cascade system in the Antarctic oases. W: A.A.Beylich, J.C.Dixon, Zb.Zwoliński, Source--to-Sink Fluxes in Undisturbed Cold Environments. Cambridge University Press: 183–198.
• Zwoliński Zb., Hildebrandt-Radke I., Mazurek M., Makohonienko M., 2018. Anthropogeomorphological Metamorphosis of an Urban Area in the Postglacial Landscape: A Case Study of Poznań City. W: Urban Geomorphology: Landforms and Processes in Cities, M.J. Thornbush, C.D. Allen (eds.), Elsevier, Chapter 4: 55–77.
• Zwoliński Zb., Kostrzewski A., Stach A., 2008. Tło geograficzne współczesnej ewolucji rzeźby młodoglacjalnej. W: L.Starkel, A.Kostrzewski, A.Kotarba, K.Krzemień (red.), Współczesne przemiany rzeźby Polski, Wydawnictwo IGiGP UJ, Kraków: 271–276.
• Żurek S., 1975. Geneza zabagnienia Pradoliny Biebrzy. Prace Geograficzne IGiPZ PAN 110.
• Żurek S., Pazdur A., 1999. Zapis zmian paleohydrologicznych w rozwoju torfowisk Polski. W: A.Pazdur, A.Bluszcz, W.Stankowski, L.Starkel, (red.), Geochronologia górnego czwartorzędu Polski w świetle datowania radiowęglowego i luminescencyjnego, Instytut Fizyki Politechniki Śląskiej: 215–228.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).