Ocena stanu troficznego wód zbiornika zaporowego Wapienica

• Autorzy: Jachniak E. , Holubčík M. , Ćmiel M. , Gazda K.

Identyfikatory

DOI

10.12912/23920629/1848

Warianty tytułu

EN

Evaluation of the water trophic state of Wapienica dam reservoir

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule określono poziom trofii wód zbiornika zaporowego Wapienica na podstawie składu gatunkowego oraz biomasy glonów planktonowych, a także stężeń chlorofilu a. Badania prowadzono w sezonie wegetacyjnym 2013 r.; próby pobierano z dwóch stanowisk badawczych (W1 – rejon ujścia rzeki Wapienicy do zbiornika oraz W2 – rejon zapory) za pomocą batometru. Całkowita biomasa glonów oraz koncentracja chlorofilu a z obu badanych rejonów była raczej niska, co pozwoliło zaklasyfikować wody zbiornika do oligo- /mezotroficznych. Jedynie w części zaporowej w okresie letnim obserwowano podwyższony poziom trofii (Heinonen 1980). Na podobny charakter troficzny wód zbiornika (oligo- /mezotroficzny) wskazały także gatunki glonów obserwowane w próbach: Ach-nanthes lanceolata (Bréb.) Grun. in Cl. i Grun., Chrysoccoccus minutus (Fritsch) Nygaard). Na okresowy wzrost poziomu trofii mogła wskazywać okrzemka Nitzschia acicularis (Kütz.) W. Sm., charakterystyczna dla wód słabo eutroficznych oraz obserwowane licznie w okresie letnim zielenice z rodzajów: Pediastrum i Coelastrum.

EN

In this publication the trophy level of Wapienica dam reservoir, based on the composition species of planktonic algae and their biomass, and concentrations of chlorophyll a, was defined. The research was conducted during the vegetative season in 2013 year; the samples were taken from two research points (W1 – the part of river Wapienica inflow to reservoir and W2 – the part of the reservoir dam) by using bathometer. The whole biomass of planktonic algae and concentration of chlorophyll a from two research areas were low and it allowed to classify water of this reservoir to oligo-/ mesotrophic. Only in the part of the reservoir dam, in summer season, an increased trophy level was observed (Heinonen 1980). A similar trophic character (oligo-/ mesotrophic) of the water reservoir was also indicated by algae species: Achnanthes lanceolata (Bréb.) Grun. in Cl. and Grun., Chrysoccoccus minutus (Fritsch) Nygaard. For a temporary increase of the trophy level, the diatom Nitzschia acicularis (Kütz.) W. Sm. could indicate, because it is a typical species in poorly eutrophic water. The green algae (Pediastrum and Coela-strum, which were observed in summer season) could also indicate for a rise of the trophic state, because they are typical for eutrophic water.

Słowa kluczowe

PL

biomasa fitoplanktonu; bioindykator; chlorofil a status troficzny

EN

biomass of phytoplankton; bioindicators; chlorophyll a trophic status

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 41
• Strony: 181--187
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Jachniak E.

• Instytut Ochrony i Inżynierii Środowiska, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, ul. Willowa 2, 43-300 Bielsko-Biała

autor

Holubčík M.

• Department of Power Engeneering, University of Zilina, Univerzitna 1, 010 26 Žilina, Slovakia

autor

Ćmiel M.

• Instytut Ochrony i Inżynierii Środowiska, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, ul. Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała

autor

Gazda K.

• Instytut Ochrony i Inżynierii Środowiska, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, ul. Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała

Bibliografia

• 1. Bubak I., Bogaczewicz-Adamczak B. 2005. Fossil diatoms and chrysophyceae cysts as indicators of palaeocological changes in Lake Ostrowite (Tuchola Pinewoods). Oceanological and Hydrobiological Studies, 34 (3), 269–286.
• 2. Bucka H., Wilk-Woźniak E. 2007. Glony pro- i eukariotyczne zbiorowisk fitoplanktonu w zbiornikach wodnych Polski Południowej. Instytut Ochrony Przyrody – PAN, Kraków, s. 352.
• 3. Cattaneo A., Couillard Y., Wunsam S., Courcelles M. 2004. Diatom taksonomic and morphological changes as indicators of metal pollution and recovery in Lac Dufault (Québec, Canada). Journal of Paleolimnology, 32, 163–175.
• 4. Chorąży B., Holeksa J., Korbel J., Lelek M., Nowak S., Przybylski M., Pyrlik J. 1993. Park Ekologiczny Doliny Wapienicy. Materiały Urzędu Miasta, Bielsko-Biała, s. 29.
• 5. Cox E.J. 1999. Identification of Freshwater Diatoms from Live Material. Chapman and Hall, s. 107.
• 6. Danielsen R. 2010. Dissimilarities in the recent histories of two lakes in Portugal explained by local-scale environmental processes. J. Paleolimnol., 43, 513–534.
• 7. Dojlido J.R. 1995. Chemia wód powierzchniowych. Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, s. 342.
• 8. Dudek P., Kenig P., Gońka K., Jankowski T., Szpila L., Dzida D., Iskra A., Ryś M., Purzycki R. 2005. Wodociągi i kanalizacja w Bielsku-Białej w 110 rocznicę uruchomienia wodociągu w Bielsku (1895–2005). Aqua S.A., Bielsko-Biała, s. 191.
• 9. Forsström L., Sorvari S., Korhola A., Rautio M. 2005. Seasonality of phytoplankton in subarctic Lake Saanajärvi in NW Finnish Lapland. Polar Biol., 28, 846–861.
• 10. Grabowska M. 2005. Cyanoprokaryota blooms in the polyhumic Siemianówka dam reservoir in 1992 – 2003. Oceanological and Hydrobiological Studies, 34 (1), 73–85.
• 11. Heinonen P. 1980. Quantity and composition of phytoplankton in Finnish inland waters. Publ. Water Res. Inst., National Board of Waters, Finland, 37, s. 91.
• 12. Herrmann M. 2010. Palaeoecological reconstruction of the late Oligocene Maar Lake of Enspel, Germany using lacustrine organic walled algae. Palaeobio. Palaeoenv., 90, 29–37.
• 13. Hindák F. 1996. Key to the unbranched filamentous green algae (Ulotrichineae, Ulotrichales, Chlorophyceae). Bulletin Slovenskej Botanickej Spoločnosti Pri Sav, Supplement 1, Slovenska Botanicka Spoločnost Pri Sav, s. 77.
• 14. Jachniak E. 2010. Wpływ czynników fizykochemicznych oraz hydrologicznych na przebieg procesów eutrofizacyjnych w wybranych zbiornikach zaporowych południowej Polski. Maszynopis, Rozprawa doktorska. Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Kraków, s. 239.
• 15. Jachniak E., Kozak J.L., 2011. Glony planktonowe – bioindykatory poziomu zeutrofizowania dwóch zbiorników zaporowych: Wapienicy i Kozłowej Góry. Monitoring Środowiska Przyrodniczego, 12, 43–50.
• 16. Järnefelt H. 1952. Plankton als Indikator der Trophiegruppen der Seen. Ann. Acad. Sci. Fenn., A IV, 18, s. 29.
• 17. Ja¨rvinen M., Drakare S., Free G., Lyche-Solheim A., Phillips G., Skjelbred B., Mischke U., Ott I., Poikane S., Søndergaard M., Pasztaleniec A., Wichelen J.,V., Portielje R. 2013. Phytoplankton indicator taxa for reference conditions in Northern and Central European lowland lakes. Hydrobiologia, 704, 97–113.
• 18. Kajak Z. 2001. Hydrobiologia – Limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych. Wydawnictwo PWN, s. 360.
• 19. Kasza H. 1992. Changes in the aquatic environment over many years in the three dam reservoirs in Silesia (southern Poland) from the beginning of their existence – causes and effects. Acta Hydrobiologica, 34, 65–114.
• 20. Keatley B. E., Douglas M. S. V., Blais J. M., Mallory M. L., Smol J. P. 2009. Impacts of seabird-derived nutrients on water quality and diatom assemblages from Cape Vera, Devon Island, Canadian High Arctic. Hydrobiologia, 621, 191–205.
• 21. Ligęza S., Wilk-Woźniak E. 2011. The occurrence of a Euglena pascheri and Lepocinclis ovum bloom in an oxbow lake in southern Poland under extreme environmental conditions. Ecological Indicators, 11, 929–929.
• 22. Lund J. W. G., Kipling C., Le Gren E. D. 1958. The inverted microscope method of estimating algal numbers and the statistical basis of estimation by counting. Hydrobiologia, 1, 14–170.
• 23. OECD 1982. Eutrophication of waters. Monitoring, assessment and control, Paris, s. 154.
• 24. Poulíčková A., Kitner M., Hašler P. 2006. Vertical distribution of attached algae in shallow fishponds of different trophic status. Biologia, 61 (1), 1–9. Section Botany,
• 25. Ptacnik R., Solimini A., Brettum P. 2009. Performance of a new phytoplankton composition metric along a eutrophication gradient in Nordic lakes. Hydrobiologia, 633, 75–82.
• 26. Reynolds C. S. 2000. Phytoplankton designer – or how to predict compositional responses to trophic – state change. Hydrobiologia, 424, 123–132.
• 27. Rott E. 1981. Some results from phytoplankton counting intercalibrations. Schweiz. Z. Hydrol., 43 (1), 34–62.
• 28. Song X., Liu Z., Yang G., Chen Y. 2010. Effects of resuspension and eutrophication level on summer phytoplankton dynamics in two hypertrophic areas of Lake Taihu, China. Aquat. Ecol., 44, 41–54.
• 29. Starmach K. 1989. Plankton roślinny wód słodkich. Metody badania i klucze do oznaczania gatunków występujących w wodach Europy Środkowej. PWN, s. 496.
• 30. Wang L. Ch., Behling H., Lee T. Q., Li H. Ch., Huh Ch. A., Shiau L. J., Chen S. H., Wu J. T. 2013. Increased precipitation during the Little Ice Age in northern Taiwan inferred from diatoms and geochemistry in a sediment core from a subalpine lake. J. Paleolimnol., 49, 619–631.
• 31. Wetzel R.G. 2001. Limnology. Lake and river ecosystems. Academic Press. San Diego, San Francisco, New York, Boston, London, Sydney, Tokyo, s. 1006.
• 32. Więzik B., Bojarski A., Stonawski J., Franik H. 2000. Instrukcja utrzymania i eksploatacji zbiornika retencyjnego Wapienica. Materiały Aqua S.A., Bielsko-Biała, s. 70.
• 33. Wilk-Woźniak E., Ligęza S., Shubert E. 2013. Effect of Water Quality on Phytoplankton Structure in Oxbow Lakes under Anthropogenic and Non-Anthropogenic Impacts. CLEAN – Soil, Air, Water, 42 (4), 421–427.