Extraction, Production and Consumption of Gravel and Sand Aggregates in Poland – an Attempt to Assess National and Regional Balances

• Autorzy: Kozioł Wiesław , Baic Ireneusz

Identyfikatory

DOI

10.29227/IM-2019-02-11

Warianty tytułu

Wydobycie, produkcja i zużycie kruszyw żwirowo-piaskowych w Polsce – próba oceny bilansów krajowych i regionalnych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Natural aggregates are the basic group of extracted minerals. In Poland, their share in the extraction of solid minerals over 30 years (1989–2018) increased from about 24% to 54%. Current aggregate production is about 300 million Mg and in 2019 it will probably exceed the record volume of 2011 – over 330 million Mg. In the extraction and production of aggregates in Poland, there is a decisive preponderance of gravel and sand aggregates – their share in the total production of natural aggregates amounts to 70–75%. The remaining part consists of crushed-stone aggregates produced from compact and moderately compact rocks of magma origin (basalts, granites, gabbro and diabases, melaphyres, porphyry, syenites, etc.), sedimentary rocks (dolomites, limestones, sandstones, etc.), and metamorphic rocks (amphibolites, migamatites, gneisses, serpentinites, etc.). A gradual deterioration in the quality of the raw material base of gravel and sands as well as a simultaneous increase in the demand of the construction industry for the best quality thick aggregate fractions (5/8mm, 8/11, etc.) has a significant impact on the rise in the amount of hard to sell and unsalable (waste) fractions of aggregates produced in Poland. This applies especially to gravel and sand aggregates in whose deposit the share of fine fractions (below 2 mm) is systematically increasing, while the demand for them in the construction sector is limited and they are often treated as useless (waste) material. Since it is practically unknown what is the production and consumption of these aggregates, an attempt was made to assess the amount of extracted and produced sand and gravel fractions of natural aggregates in Poland. The deficit of natural aggregates in many countries and regions as well as the limited aggregate resources in Poland and increasing difficulties in obtaining licenses for their extraction indicate the need for selective storage of sand aggregate assortments instead of “melting” them in post-mining excavation pits. The presented research results should contribute to the development of more accurate market forecasts regarding the demand for and production of natural aggregates in Poland and in individual regions, especially when it comes to gravel and sand aggregates, including also fine fractions.

PL

Kruszywa naturalne są podstawową grupą wydobywanych kopalin. W Polsce ich udział w wydobyciu kopalin stałych w ciągu 30 lat (1989–2018) zwiększył się z ok. 24 do 54%. Obecne wydobycie kruszyw wynosi około 300 mln Mg i w 2019 r prawdopodobnie przekroczy rekordową wielkość z roku 2011 – ponad 330 mln Mg. W wydobyciu i produkcji kruszyw w Polsce zdecydowana przewagę mają kruszywa żwirowo- piaskowe, ich udział w produkcji kruszyw naturalnych ogółem stanowi 70–75%. Pozostałą część stanowią kruszywa łamane produkowane ze skał zwięzłych i średnio zwięzłych pochodzenia magmowego (bazalty, granity, gabra-diabazy, melafiry, porfiry, sjenity i in.), osadowego (dolomity, wapienie, piaskowce i in.) i metamorficznego (amfibolity, migmatyty, gnejsy, serpentynity i in.). Stopniowe pogarszanie się jakości bazy surowcowej żwirów i piasków i równocześnie wzrost zapotrzebowania budownictwa na najlepsze jakościowo grube frakcje kruszyw (5/8mm, 8/11, itd.), ma duży wpływ na wzrost frakcji trudno zbywalnych i niezbywalnych (odpadowych) produkowanych kruszyw. Dotyczy to szczególnie kruszyw żwirowo – piaskowych w zasobach których systematycznie wzrasta udział frakcji drobnych (poniżej 2 mm), na które jest ograniczone zapotrzebowanie budownictwa i często traktowane są jako materiał nieużyteczny (odpadowy). Ponieważ praktycznie nie wiadomo jaka jest produkcja i zużycie tych kruszyw podjęto próbę oceny w skali kraju i poszczególnych regionów (województw, stref regionalnych) ilości wydobywanych i produkowanych frakcji piaskowych i żwirowych kruszyw naturalnych w Polsce. Deficyt kruszyw naturalnych w wielu krajach i regionach oraz ograniczone zasoby kruszyw w Polsce i coraz większe trudności z uzyskaniem koncesji na ich wydobycie wskazują na potrzebę selektywnego składowania piaskowych asortymentów kruszyw zamiast ich „topienia” w wyrobiskach poeksploatacyjnych. Wyniki badań powinny przyczynić się do opracowania w następnych latach dokładniejszych prognoz rynkowych zapotrzebowania i produkcji w Polsce i w poszczególnych regionach kruszyw naturalnych w tym szczególnie kruszyw żwirowo – piaskowych z uwzględnieniem również frakcji drobnych.

Słowa kluczowe

EN

sands; gravels; natural aggregates; national and regional balances

PL

piaski; żwiry; kruszywa naturalne; bilans krajowy i regionalny

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
• Czasopismo: Inżynieria Mineralna
• Rocznik: 2019
• Tom: R. 21, nr 1/2
• Strony: 65--74
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys., tab., wykr., zdj.

Twórcy

autor

Kozioł Wiesław

• Łukasiewicz Research Network – Institute of Mechanised Construction and Rock Mining, Racjonalizacji 6/8 Street, 02-673 Warsaw, Branch Office in Katowice, Poland

autor

Baic Ireneusz

• Łukasiewicz Research Network – Institute of Mechanised Construction and Rock Mining, Racjonalizacji 6/8 Street, 02-673 Warsaw, Branch Office in Katowice, Poland

Bibliografia

• 1. Baradziej M., Fewer Concessions, More Liquidations. Surowce i Maszyny Budowlane 2, BMP Racibórz, 2015
• 2. Balances of Mineral and Groundwater Resources in Poland for the years 2007-2017 PIG–PIB Warszawa 2008-2018
• 3. Kabzinski A., Will There Be No Sand on Earth? Surowce i Maszyny Budowlane 4, BMP Racibórz, 2018, pp 11–13
• 4. Kozioł W. and Baic I., Natural Aggregates in Poland. Current Condition and Future Prospects. Przegląd Górniczy SIiTG Katowice, 2018a, pp 1-8
• 5. Kozioł W. and Baic I., Rock Mining in Poland. Opportunities and Threats. Inżynieria Mineralna 2(42), 2018b, pp 65–72
• 6. Kozioł W., Baic I. and Ciepliński A., Gravel and Sand Aggregates. Trends in Resource Quality. Kruszywa Mineralne Wydział Geoinzynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej 2, Wrocław, 2018c, pp 69–84
• 7. Kozioł W, Baic I and Stankiewicz J., Extraction and Production of Fine Fractions of Natural Aggregates and Technologies of Their Management Monograph IMBiGS, Warszawa, 2018d, p 212
• 8. Kozioł W. and Galos K., Scenarios of Demand for Natural Aggregate in Poland and Its Regions Wyd. Poltegor-Instytut Kraków–Wrocław, 2013, p 206
• 9. Ney R., (ed.), Mineral Resources of Poland. Raw Rock Materials - Mineral Aggregates Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN Kraków, 2007
• 10. Naziemiec Z., Recovery and Application of Fine Sands SiMB 1, BMP Racibórz, 2013, pp72–77
• 11. Radwanek–Bąk B., Miśkiewicz W. and Bąk B,. Each Sand Is Different Kruszywa: produkcja – transport – zastosowanie 1, 2018, pp 32–37
• 12. Witt A. (ed.), Schmidt T. and Pomorski A., Underwater Exploitation of Domestic Sands and Gravel Deposits with Introduction of New Technological Solutions Poltegor – Instytut Wrocław, 2013

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).